مزایای بازار آتی سکه

معاملات آتی

درسال 1848 میلادی در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند یعنی گندم بدهند و پول آنرا بستانند. به تدریج فروشندگان و خریداران شروع به نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی (Futures) را پایه ریزی کردند بدین معنی که: تولیدکننده موافقت نماید که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده با قیمت توافق شده بفروشد.

آذرماه ١٣٨۴ را می توان به عنوان سرآغاز جشن بلوغ بازار سرمایه ایران قلمداد کرد. در آن تاریخ طبق تصویب مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون جدید بازار مزایای بازار آتی سکه سرمایه که توسط دولت محترم به مجلس تقدیم شد، معاملات اوراق مشتقه مانند قراردادهای آتی کالا در بورس شکل قانونی پیدا نمود و مراجع تقلید نیز قبل از دولت و مجلس مجوز لازم را تنفیذ نموده بودند.

آتی کالا

قرارداد آتی توافقنامه ای است مبتنی بر خرید یا فروش دارایی مشخص در زمان معین در آینده، با قیمت مشخص. در این قرارداد خریدار متعهد می گردد کالای مورد نظر را در تاریخ تعیین شده تحویل گرفته و مبلغ مشخصی را بابت هر واحد از آن پرداخت نماید و فروشنده نیز متعهد میگردد درتاریخ موردنظر درازای دریافت وجه مشخصی کالای مورد نظر را تحویل نماید. برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات قیمت، بخشی از وجه تضمین هریک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید باهم تسویه کنند. هم اکنون زعفران رشته ای بریده ممتاز ،زعفران رشته ای درجه یک ، زیره سبز و پسته داراییهای پایه پذیرفته شده به عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی بورس کالا می باشد.

از مزایای قراردادهای آتی امکان پوشش ریسک (hedging) با هزینه کم، امکان سود آوری در بازار نزولی ( short sell)، امکان ورود در بازارهای بزرگتر با سرمایه کم (leverage)، آربیتراژ می باشد.

نرخ تسویه درپایان روز معاملاتی کشف میگردد و با توجه به آن به روزرسانی حسابها صورت میپذیرد و سود و زیان کلیه قراردادهای باز توسط اتاق پایاپای بورس محاسبه و در حساب مشتریان اعمال می گردد. قیمت تسویه روزانه هم اکنون بر اساس میانگین قیمت 30% پایانی حجم معاملات منتهی به پایان آخرین جلسه معاملاتی و قیمت تسویه لحظه ای مزایای بازار آتی سکه براساس میانگین قیمت 30% پایانی حجم معاملات منتهی به هر لحظه محاسبه خواهد شد.

در صورتیکه پس از کشف نرخ تسویه و اعمال آن در صورتحساب مشتریان، موجودی حساب از حداقل سپرده تعیین شده توسط بورس کمتر گردد اخطار افزایش وجه تضمین برای مشتریان ارسال می گردد. مشتریان فرصت دارند تا یک ساعت پس از شروع معاملات روز بعد نسبت به افزایش موجودی خود اقدام نمایند.در صورت عدم واریز وجه در زمان اعلام کارگزار از سوی مشتری، کارگزار موظف است با اخذ موقعیت معکوس نسبت به بستن معامله باز مشتری اقدام نماید.

بیشتر قراردادهای آتی، منجر به تحویل فیزیکی کالا نمیشود علتش آن است که اکثر سرمایه گذاران قبل از فرا رسیدن زمان تحویل کالا، اقدام به بستن قرارداد یا Offsetting می نمایند. تبدیل تعهد از طریق اتخاذ یک ”موقعیت تعهدی“ جدید معکوس در مقابل ”موقعیت تعهدی باز“ مشتری صورت می پذیرد.

تمامی افراد حقیقی و حقوقی میتوانند با مراجعه به شعب کارگزاری سهم آشنا با همراه داشتن اصل مدارک هویتی و تکمیل فرم ها اقدام به اخذ کد معاملاتی قرارداد آتی نمایند. و همچنین در صورت داشتن شرایط لازم بعد از اخذ مجوز دسترسی به سامانه برخط معاملات قراردادهای آتی، کد کاربری و کلمه عبور برای استفاده از خدمات آنلاین برای مشتریان محترم صادر میگردد .

گواهی سپرده کالایی

گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که نشان دهنده مالکیت دارنده ی آن بر مقدار معینی کالاست و پشتوانه آن قبض انبار استانداری است که توسط انبارهای موردتایید بورس صادر می گردد. بر اساس گزارش های منتشر شده توسط نهادهای بین المللی قبوض انبار از ابزارهای متداول تامین مالی در کشورهای توسعه یافته و حتی برخی کشورهای در حال توسعه به حساب می آیند. از کاربردهای مهم قبوض انبار در تامین مالی، برای تمامی بخش های اقتصادی، ابزار تحویل در قراردهای آتی می باشد.

تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که کد معاملات اوراق بهادار دارند، می‌توانند اقدام به معامله گواهی سپرده کالایی هر کالایی نمایند. برای تحویل گرفتن کالا از انبار (در صورت داشتن گواهی سپرده در کد بورسی) باید مدارک لازم شامل معرفی نامه برای انبار از کارگزاری دریافت شود و با ارائه مدارک به انبار و واریز هزینه های انباردار کالا به خریدار تحویل داده می شود.

قرارداد آتی چیست؟

قراردادهای آتی، یکی از قراردادهای پرکاربرد در بورس‌های کالایی محسوب می‌شود که از سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران مورد استفاده قرار گرفته است. در مطلبی که از نظر می گذرد به تعریف این قرارداد و مزایای آن پرداخته شده است.

به گزارش «کالاخبر» به نقل از اقتصادآنلاین، در قراردادهای آتی، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که میزان معینی از کالای مشخصی را، با کیفیت و قیمت معلوم در زمان و مکان مشخص معامله کنند.

بنابراین قرارداد آتی، قراردادی است که طی آن فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معینی در آینده، مقدار مشخصی از کالا را به قیمتی معلوم به فروش برساند. در مقابل، خریدار نیز متعهد می‌شود آن کالا را با همان مشخصات خریداری کند؛ در قرارداد آتی برای تضمین انجام تعهد، خریدار و فروشنده مبلغی را نزد اتاق پایاپای بورس کالا قرار مزایای بازار آتی سکه می‌دهند که وجه تضمین نامیده می‌شود.

قرارداد آتی، قراردادی دوطرفه است که می‌توانیم طی آن، کالایی را با مشخصات معین در زمان حال به فروش برسانیم و پس از گذشت چند ماه، آن را با قیمت توافق‌شده تحویل دهیم و وجه را دریافت کنیم.

ویژگی‌های قراردادهای آتی

معافیت مالیاتی، تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب و در اختیار مشتری موجود است، امکان برداشت یک ‌روزه موجودی از حساب، کارمزدهای بسیار پایین، امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی، واریز روزانه سود و زیان به‌ حساب مشتری، دو طرفه بودن بازار و امکان کسب سود از ریزش و افت قیمتی ( تنها بازار دو طرفه حال حاضر در ایران )، پوشش ریسک و. ، از جمله ویژگی‌ و مزیت‌های قراردادهای آتی هستند.

شرایط ورود یک کالا به بازار آتی

محدودیت پذیرش دارایی در قرارداد آتی وجود ندارد، اما حجم تولید بالا، معاملات نقدی قوی و پویایی قیمت، از جمله ملزومات یک کالا برای ورود به بازار آتی بورس کالای ایران است.

انواع قراردادهای آتی

قرارداد های آتی، به دو گروه کالا و مالی تقسیم می‌شوند. قراردادهای آتی کالا شامل محصولات کشاورزی، فلزات، مواد نفتی و …می‌شوند. قرارداد های آتی مالی نیز، ابزارهایی نظیر سهام، اوراق قرضه، ارز و. را دربر می‌گیرند.

بازیگران قراردادهای آتی

به گفته رحمان آراسته، سرپرست مدیریت مزایای بازار آتی سکه توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران، سه بازیگر در بازار آتی وجود دارد. برای مثال، تولیدکننده‌ای که نگران قیمت و نوسان محصول در آینده است، وارد قراردادهای آتی می‌شود تا ریسک خود را در این حوزه پوشش دهد. این تولیدکننده با پرداخت مبلغی به عنوان ضمانت، خود را در برابر نوسانات قیمت، بیمه می‌کند و کالای خود را با قیمتی مشخص برای سررسیدهای آینده، به نوعی پیش فروش می‌کند.

وی تصریح کرد: دسته دیگر فعالان بازار آتی، خریداران کالا هستند که برای پوشش ریسک نوسانات قیمت در آینده، از امروز محصول مورد نیاز خود را با قیمتی مشخص و برای تحویل آینده پیش خرید می‌کنند. بنابراین این دسته از افراد، امکان برنامه‌ریزی تولید در فواصل زمانی مشخص را به دلیل پیش خرید محصولات خود پیدا می‌کنند.

به گفته آراسته، دسته سوم نیز، نوسان‌گیران یا آربیتراژگران هستند. این افراد از اختلاف قیمت رخ داده میان بازار نقد و بازار آتی محصول مورد نظر استفاده می‌کنند و با پیش‌بینی روند بازار در آینده و با هدف کسب سود، وارد قرارداد آتی می شوند که البته حضور این دسته از بازیگران نیز به افزایش عمق مزایای بازار آتی سکه معاملات کمک شایانی می‌کند.

راه‌اندازی معاملات آتی مس کاتد

لازم به ذکر است که نخستین قرارداد آتی مس کاتد با سررسید بهمن ماه، در راستای توسعه دارایی‌های پایه بازار مشتقه بورس کالای ایران از ۲۷ آذرماه سال جاری روی تابلوی معاملات رفت. در حال حاضر، مس با مازاد عرضه در بازار فیزیکی بورس کالا مواجه است و محدودیت‌های خرید و فروش در این محصول وجود ندارد.

مزایای قراردادهای آتی بورس انرژی چیست؟

راه‌اندازی بازار آتی و استفاده از ابزارهای مزایای بازار آتی سکه مشتقه در بورس‌های کالایی همواره مورد تاکید سازمان بورس و اوراق بهادار بوده‌ و بورس انرژی ایران نیز در راستای برنامه‌های این سازمان از معاملات آتی انرژی رونمایی می‌کند.

به گزارش بیدار بورس، محسن خدابخش معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار درباره مزایای قراردادهای مشتقه، گفت: بازار مشتقه ظرفیت‌های بسیاری در اختیار بازار سرمایه قرار می‌دهد، برای مثال پوشش ریسک را برای سرمایه‌گذاران، خریداران و فروشندگان فراهم می‌کند و هم‌چنین گام برداشتن در جهت پیش‌بینی‌پذیری و شاخص‌سازی قیمت‌ها را هموارتر می‌کند.

‌او افزود: با راه‌اندازی بازار آتی انرژی در بازار سرمایه، امکانی فراهم می‌شود تا معاملات سهام شرکت‌های فروشنده و تولیدکننده‌ای که سهامشان نیز در بورس معامله می‌شود شفافیت بیش‌تری داشته‌باشند و هم‌چنین امکان پیش‌بینی درآمدها براساس سررسیدهای قراردادهای آتی فراهم می‌شود.

‌خدابخش با اشاره به این‌که راه‌اندازی و عمق‌بخشی بازار مشتقه همواره مورد تاکید و حمایت سازمان بورس و اوراق بهادار بوده‌است، ادامه داد: سازمان بورس و اوراق بهادار از بورس انرژی خواسته است تا از این مسیر بتواند برای سایر دارایی‌هایی‌ پایه‌ای که بازار مناسبی در بورس انرژی دارند نیز قرارداد آتی منتشر کند و این ابزار جدید به صورت گسترده تری در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد تا بتوانند همزمان در بازار اوراق بهادار و اوراق مشتقه راهبردهای گوناگون سرمایه گذاری مزایای بازار آتی سکه را اتخاذ کنند.

از توقف معاملات آتی سکه تا راه اندازی بازار آتی طلا/ امانت طلا و معامله در بستر بازار سرمایه

صندوق با پشتوانه طلا با اهرم ۵ و وجه تضمین ۲ میلیون تومان، هفته آینده راه اندازی خواهد شد.

صدای بورس - محبوبه قرمزچشمه؛ بورس کالای ایران برای متنوع‌سازی ابزارهای مشتقه برای فعالان بازارهای مالی، امکان سنجی و ایجاد زیرساخت معاملات قراردادهای آتی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق پشتوانه طلا را تکمیل کرده که با توجه به نظر مساعد سازمان بورس و اوراق بهادار، معاملات این ابزار از روز شنبه ۱۲ تیرماه آغاز می شود.

علی رحمانی، مدیر معاملات مشتقه کارگزاری مبین سرمایه در گفت‌وگو با صدای بورس اظهار کرد: تا سال ۹۷ بازار آتی سکه با اهرم ۱۰ در حال معامله بود که به دلیل التهابات قیمت دلار و سکه و تاثیر عملکرد این بازار در بازار فیزیکی یکباره قیمت طلا و سکه دو برابر شد، بنابراین در سال ۹۷ معاملات سکه از بازار آتی حذف شد.

وی افزود: صندوق با پشتوانه طلا با اهرم ۵ و وجه تضمین ۲ میلیون تومان، هفته آینده راه اندازی خواهد شد. اهرم ۵ به زبان ساده یعنی مشتری یک پنجم ارزش قرارداد را برای خرید یا فروش پرداخت می کند.(حدود ۲۰٪ ارزش قرارداد به عنوان وجه تضمین اولیه)

بیتشتر بخوانید:

رحمانی بیان کرد: این صندوق مقدمه ای برای معاملات دیگر طلا و سکه است. زمانی که جو سیاسی و اقتصادی کشور به حالت متعادلی برسد، بازار آتی سکه نیز دوباره راه اندازی خواهد شد.

مدیر معاملات مشتقه کارگزاری مبین سرمایه بیان کرد: طلا به طور کلی جذاب است. انس جهانی، خبرهای سیاسی، تصمیمات بانک مرکزی آمریکا، روی بازار طلا تاثیر گذار است، سود این بازار از بازاری همچون زعفران، زیره، خرما به طور کلی بیشتر است به همین دلیل می تواند بازار مشتقه را اندکی به هیجان بیاورد و کمک کند بازار آتی عمق پیدا کند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا مزایای بازار آتی سکه حضور سهامداران در این بازار را توصیه می کنید، گفت: برای حضور در این بازار علاوه بر کد بورسی، کد بورسی معامله در بورس کالا نیز لازم است. بعد از درخواست و ارائه مدارک بعد از ۲ روز سهامداران می توانند کد بورسی کالایی داشته باشند. سرمایه گذاری در این بازار باید با علم انجام شود،‌بسیاری از سهامداران منتظر راه‌اندازی بازار آتی طلا هستند تا سرمایه خود را وارد این بازار کنند.

امانت طلا و معامله در بستر بازار سرمایه

معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی پیش تر در مورد بازار آتی طلا به کالا خبر گفته بود: گواهی سپرده سکه‌ طلا، ابزاری است که طی آن اشخاص، دارایی سکه طلای خود را با اطمینان نزد خزانه بانک‌ها امانت گذاشته و می‌توانند آن را در بستر بازار سرمایه در بازار پیوسته‌ای که در بورس کالای ایران فراهم شده مورد معامله قرار دهند.

حفظ طلا و سکه از مخاطرات
او افزود: مبادله و خرید و فروش سکه طلا در این سازوکار، خریداران و فروشندگان را از ریسک‌هایی از جمله مخاطرات حمل و نگهداری، انتقال وجوه و اصالت سکه حفظ می‌کند.

جذابیت بالای قراردادهای آتی طلا
ناصرپور افزود: قراردادهای آتی یکی از ابزارهای مدیریت ریسک مرسوم در جهان است که از جمله‌ی مهم‌ترین مزایای آن مدیریت ریسک نوسانات قیمت دارایی، امکان برنامه‌ریزی بلندمدت، افزایش توان معاملاتی افراد، استاندارد بودن قرارداد و تضمین معاملات و کمیت و کیفیت تحویل است.

ناصرپور بیان کرد، با توجه به اهمیت سرمایه‌گذاری در طلا در بین فعالان بازارهای مالی و تکمیل ابزارهای مشتقه در بورس کالا، قراردادهای آتی بر روی دارایی پایه واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا مورد بررسی قرار گرفته و با ایجاد زیرساخت فنی و قانونی و تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار در شرف راه‌اندازی است.

دوره آنلاین بازار آتی و آپشن

اگر در بازار بورس فعالیت می‌کنید و در معاملات خود از استراتژی شخصی خودتان پیروی می‌کنید و به سوددهی مستمر رسیده‌اید، می‌توانید در بازار آتی با ریسک بیشتر سود (یا ضرر) خود را بیشتر کنید.

در این دوره آموزشی تلاش کرده‌ام تا مفاهیم بازار آتی و آپشن را به‌صورت ساده و در عین حال کامل برای شما بازگو کنم.

بعد از دیدن این دوره آموزشی، شما بر مفاهیم و روش معامله در بازار آتی و آپشن (اختیار معامله) مسلط خواهید شد.

مفهوم بازار آتی و معاملات اختیار (آپشن)

اگر با مفهوم بازار آتی و معاملات اختیار (آپشن) آشنا نیستید با یک مثال ساده تا حدودی با این مفاهیم بیشتر آشنا خواهید شد.

فرض کنید شما مالک یک کارخانه خودروسازی هستید و قصد دارید ۶ ماه دیگر یک خودروی جدید با قیمت مشخص تولید و روانه بازار کنید.

اگر قیمت مواد اولیه مورد نیاز شما برای تولید خودرو تا ۶ ماه آینده افزایش یابد شما نخواهید توانست خودروی تولید شده را با قیمت مشخص شده از قبل به مشتریان تحویل دهید و در نتیجه این افزایش قیمت موجب زیان شما خواهد شد.

یک راه حل برای جلوگیری از این ضرر این است که تمامی مواد اولیه لازم تا ۶ ماه آینده را خریداری کرده و در انبار نگهداری کنید. اما این‌کار هزینه‌های جانبی زیادی (مانند انبارداری و …) دارد و عملا مقرون به‌صرفه نیست.

راه حل دیگر این است که بخشی از مبلغ مواد اولیه مورد نیاز را به پیمانکار بپردازید و با او قرارداد ببندید که مواد اولیه را 6 ماه بعد با قیمت مشخص شده در قرارداد از او تحویل خواهید گرفت.

این قرارداد مثالی از قراردادهای آتی است.

در قراردادهای آتی، شما با پرداخت بخشی از مبلغ مورد معامله با فروشنده به توافق می‌رسید که تحویل کالا و تسویه حساب در تاریخ معینی در آینده انجام شود.

تقریبا همه ما از اینکه ارزش ریال روز به روز در حال کاهش است احساس ناراحت‌ کننده‌ای داریم. اگر فردی با اصول اقتصادی اولیه آشنا باشد متوجه خواهد شد که نگهداری دارایی به شکل ریال اصلا توجیه اقتصادی ندارد.

یک روش موثر برای جلوگیری از کاهش ارزش سرمایه، تبدیل آن به دارایی‌های فیزیکی مثل زمین، مسکن، طلا یا سایر دارایی‌های با ارزش است.

در بازار آتی این امکان وجود دارد که با پرداخت بخشی از مبلغ قرارداد در هنگام خرید، کالای مورد نظر خود را با قیمتی که امروز با فروشنده توافق می‌کنید در آینده تحویل بگیرید.

در صورتی‌که در هنگام سررسید تحویل، قیمت کالای مورد معامله افزایش یافته باشد، سرمایه شما به همان میزان رشد خواهد کرد.