تعریف بازار سرمایه

معرفی ۱۲ کتاب برای شروع بورس

اگر به دنبال بازاری برای سرمایه‌گذاری هستید که قانونی و شفاف باشد، سود بیشتری نسبت به دیگر بازارها داشته باشد، با سرمایه کم بتوانید به آن وارد شوید و سرمایه‌‌تان به راحتی قابل نقد شدن باشد، بازار بورس برای شما انتخاب مناسبی است. علاوه بر همه موارد گفته شده، سرمایه‌گذاری در بورس بر کل جامعه تاثیر می‌گذارد و باعث رشد اقتصادی و رونق تولید و اشتغال‌زایی می‌شود. اگر سرمایه‌گذاری در بورس را شروع کنید، باید صبور باشید، انتظار یک شبه ثروتمند شدن نداشته باشید، اهل ریسک کردن باشید و تحمل کمی ضرر کردن را داشته باشید. از همه مهم‌تر اینکه مانند تمام بازارهای دیگر، باید علم ورود به این بازار را داشته باشید و بی‌گدار به آب نزنید. در این یادداشت با چند کتاب آموزش بورس آشنا می‌شویم که می‌توانند در این سرمایه‌گذاری به شما کمک کنند.

پیش از خواندن یادداشت پیشنهاد می‌کنیم ویدیو «چگونه در طاقچه کتاب بخریم» را ببینید تا اگر از کتابی خوشتان آمد راحت‌تر بتوانید آن را تهیه کنید.

پیشنهاد می‌کنیم اگر به بورس علاقه‌مند هستید، یادداشت «نگاهی به زندگی و آثار وارن بافت» را هم بخوانید.

سرمایه‌گذاری در سهام به زبان آدمیزاد

سرمایه‌گذاری در سهام به زبان آدمیزاد

نویسنده: پاول ملاژنوویچ

مترجم: شهاب‌الدین ادیب‌مهر

این کتاب نوشته‌ پاول ملاژنوویچ کارشناس، نویسنده و مشاور مالی شناخته شده است که بیش از بیست سال در زمینه سرمایه‌گذاری، تدریس و مشاوره بازار بورس فعالیت داشته ‌است.

کتاب در پنج بخش نوشته شده، در بخش اول با مفاهیم اولیه برای شروع سرمایه‌گذاری در بازار بورس آشنا می‌شویم. در بخش دوم به نکاتی اشاره می‌شود که پیش تعریف بازار سرمایه از شروع به معامله باید به آنها توجه کنیم. بخش سوم به چگونگی شناسایی سهم‌های برنده اختصاص دارد. بخش چهارم درباره معرفی تکنیک‌ها و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری است. در بخش آخر با عنوان ده‌تایی‌ها، ملاژنوویچ ده استراتژی سرمایه‌گذاری موفق به عنوان مکمل بازار سهام ارائه کرده است.

تحلیل تکنیکال بازار سرمایه

تحلیل تکنیکال بازار سرمایه

نویسنده: جان مورفی

مترجم: امید آفاق نیا

یکی از معروف‌ترین، کاربردی‌ترین و مفید‌ترین کتاب‌ها در زمینه آموزش بورس کتاب تحلیل تکنیکال جان مورفی است. این کتاب با ترجمه‌های مختلفی روانه بازار شده است؛ اما کتابی که اینجا می‌بینید با ترجمه‌ای روان منتشر شده و اصطلاحات به کار رفته در این کتاب بومی‌سازی شده و با خیال راحت می‌توان به آموزه‌های آن اتکا کرد.

تحلیل تکنیکال حدود سه قرن قدمت دارد و استفاده از شاخص های تکنیکال و ترسیم نمودارهای تکنیکال را می‌توان در نوشته های قرن هفدهم و هجدهم میلادی نیز مشاهده کرد. شاید بتوان گفت که نخستین استفاده مستقیم اقتصادی مشهور از تحلیل تکنیکال را چارلز داو انجام داده است. چارلز داو که بنیان گذار وال استریت ژورنال است، شاخص میانگین صنعتی داو جونز را نیز طراحی کرد که هنوز، با وجود نواقص این شاخص و نقدهایی که بر آن وارد است، از جمله شاخص‌های مهم اقتصادی محسوب می‌شود.

تجزیه و تحلیل تکنیکال

تجزیه و تحلیل تکنیکال

نویسنده: ضیاء مفاخر

انتشارات اقلیم مهر

کلیفورد پیستول تجزیه و تحلیل‌های تکنیکال از بازار سرمایه را با زبانی ساده و قابل فهم در کتاب تجزیه و تحلیل تکنیکال ارائه کرده است. تجزیه و تحلیل تکنیکال روشی برای پیش بینی قیمت در بازارها، بر اساس مطالعه و بررسی تاریخچه قیمت و حجم معاملات در آن بازار است. تحلیل تکنیکال در بازار بورس اوراق بهادار، بازار ارز و فارکس و نیز بازارهای بورس کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کلیفورد پیستول برای بیان تحلیل تکنیکال از زبانی ساده استفاده کرده و مطالب مفید این کتاب سبب شده تا در زمان کوتاهی کتاب تجزیه و تحلیل تکنیکال تبدیل به یکی از پرفروش‌ترین و معروف‌ترین کتاب‌ها در زمینه تجزیه و تحلیل تکنیکال شود. وجه تمایز تمایز کتاب تجزیه و تحلیل تکنیکال استفاده از زبان ساده در کنار بیان مطالب کاملا علمی و مجموعه تمرین‌ها و جواب‌های اختصاصی برای هر فصل است. از این رو موجب استفاده گسترده آن در بین اساتید به عنوان یک مرجع در زمینه آموزش رفتارهای بازار بورس شده است.

اگر به بورس به عنوان یک منبع درآمدی جدید نگاه می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم یادداشت «بیت کوین چیست؟ به همراه معرفی کتاب‌هایی درباره بیت کوین» را هم بخوانید. این روزها بازار بیت‌کوین هم داغ است و می‌تواند یکی دیگر از روش‌های سرمایه‌گذاری جدید باشد.

صفر تا صد سرمایه‌گذاری در بورس

صفر تا صد سرمایه‌گذاری در بورس

نویسنده: حجت بهادری

موسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران

با اینکه پنجاه سال از عمر بازار بورس تهران می‌گذرد، اما هنوز این بازار مهم سرمایه برای بسیاری از مردم ما ناشناخته است. در سالهای اخیر توجه دولت و مردم به بازار بورس بیشتر شده و نیاز جامعه به کتاب‌ها و محصولات آموزشی در این زمینه افزایش یافته‌است.

کتاب «صفر تا صد سرمایه‌گذاری در بورس» برای آشنایی با بازار بورس و روش‌های صحیح سرمایه‌گذاری در این بازار به کوشش حجت بهادری و نسیم کردستانی تالیف شده‌است. این کتاب یکی از کتاب‌های آموزشی انتشارات دیباگران تهران است که با کمک متخصصان مجرب و نیروی انسانی با تجربه به تالیف و ترجمه کتاب‌ها و مقالاتی برای رفع نیازهای علمی کشور می‌پردازد.

بورس‎باز

بورس‎باز

نویسنده: سلمان امین

سلمان امین کتاب بورس‎باز را با بیان خاطره‌ای از خودش آغاز می‌کند. خاطره‌ای از اولین باری که وارد بازار بورس شد و کارهایی که انجام داد تا سرمایه‌اش از دست نرود اما در نهایت اتفاقی که افتاد، ضرر و از بین رفتن سرمایه‌اش بود. بنابراین تصمیم گرفت تا راه جدیدی را امتحان کند، اطلاعاتش را بالا ببرد، خودش را به روز نگه دارد تا دوباره ضرر نکند. اما اینبار هم چندان موفق نبود. بنابراین برای اینکه چنین اتفاقی برای دیگران رخ ندهد به سراغ آموزش تکنیک‌های جادویی سرمایه‌گذاری در بورس رفت و تمام آنچه که آموخته بود، تجربه‌ها و … را در کتاببورس‌باز گردآوری و منتشر تعریف بازار سرمایه کرد.

جادوی بورس

جادوی بورس

نویسنده: شهاب سهرابی

کتاب «جادوی بورس» اثر شهاب سهرابی شامل نکات کاربردی و مثال‌های واقعی از بورس ایران است که در سال ۹۶ منتشر شده‌است. این کتاب آموزش بورس حاصل ۵۰۰۰ ساعت تجربه نویسنده در بازار بورس است. بازار بورس بازاری پرسود و در عین حال پرخطر است. اگر با آگاهی کامل وارد این بازار نشوید، نه تنها سود نمی‌کنید بلکه تمام سرمایه خود را از دست می‌دهید. در این کتاب نویسنده به اشتباهاتی این چنین اشاره کرده و هفت باتلاقی را معرفی کرده که درسته پول شما را می‌بلعند!

اگر به موضوعات اقتصادی علاقه دارید، پیشنهاد می‌کنیم یادداشت « معرفی کتاب‌هایی برای شروع مطالعه اقتصاد » را بخوانید.

سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار (مقدماتی)؛ قابل استفاده برای همه‌ی افراد جامعه

سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار (مقدماتی)؛ قابل استفاده برای همه‌ی افراد جامعه

نویسنده: آوات تیموری

موسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران

کتابی با یک عنوان طولانی که خیلی جایی برای معرفی نمی‌گذارد! یک کتاب دیگر از انتشارات دیباگران تهران که با هدف آموزش بورس و سرمایه‌گذاری در بازار بورس تالیف شده‌است. به گفته نویسنده در مقدمه کتاب، این کتاب برای خوانندگانی تدوین شده‌است که با سرمایه‌گذاری در بازار سهام آشنا نیستند. نمی‌توان توقع داشت که با خواندن این کتاب و خرید و فروش سهام در یک سال سود میلیاردی به دست می‌آورید، اما می‌توان گفت که پس از مطالعه این کتاب شما دانشی به دست می‌آورید که مبنای استوار و معتبری برای شروع مسیر سرمایه‌گذاری در سهام در اختیارتان قرار می‌دهد.

۵۰+۱ نکته‌ی یک میلیون تومانی

۵۰+۱ نکته‌ی یک میلیون تومانی

نویسنده: همایون دارابی

انتشارات دنیای اقتصاد

همایون دارابی نویسنده کتاب «۱+۵۰ نکته یک میلیون تومانی» در مقدمه کتاب گفته است: «این مجموعه برداشتی آزاد از مجموعه تجربیات، مقالات و کتاب‌هایی است که سعی در توصیف عملی، و نه علمی صرف، از بازار سرمایه دارند.»

با اینکه آموزه‌های تئوریک و دانشگاهی اهمیت بالایی دارند، اما همه می‌دانیم که این آموزه‌ها افراد را معامله‌گر و سرمایه‌گذار موفق نمی‌کنند. آنچه در دانشگاه‌ها و منابع علمی پیدا نمی‌شود، تجربه‌های عملی بازار سرمایه‌ هستند. تجربیاتی که به عقیده نویسنده نقش «فوت آخر کوزه‌گری» را دارند. این کتاب آموزش بورس ۵۱ بخش دارد که در هر کدام یک نکته برخواسته از تجربیات عملی آمده‌است. اولین آنها «بازار را نمی‌توان شکست داد» است و آخرین‌شان «اقتصاددانان مسیر کلی را می‌بینند».

۷۷ خطای سرمایه‌گذاری؛ خطاهایی که باهوش‌ها نیز مرتکب می‌شوند و راه‌های پرهیز از آن‌ها

۷۷ خطای سرمایه‌گذاری؛ خطاهایی که باهوش‌ها نیز مرتکب می‌شوند و راه‌های پرهیز از آن‌ها

نویسنده: مریم بیدمشگی‌پور

انتشارات دنیای اقتصاد

اسم کتاب به طور کامل گویای محتوای آن است. در سرمایه‌گذاری اطلاع داشتن از عملکرد بازار و اختصاص درست و به‌موقع سرمایه، ضامن موفقیت نیستند. تمایلات طبیعی انسانی و رفتارهایمان، تاثیرات بزرگی بر سرمایه‌گذاری‌مان می‌گذارند؛تاثیراتی که قابل چشم‌پوشی نیستند.

لاری سوئدرو و آر سی بالابان در این کتاب به ۷۷ خطای سرمایه‌گذاری که به طور مستقیم یا غیرمستقیم از رفتارهایمان ناشی می‌شوند، اشاره کرده‌اند. برای مثال یکی از این خطاها اطمینان بیش ازحد است که ممکن است ما را دچار مشکل کند. اطمینان زیاد باعث می‌شود فکر کنیم تصمیمات ما برپایه عقل و منطق است و تصمیمات دیگران احساسی و اشتباه. همین طرز تفکر ممکن است بدون اینکه متوجه شویم ما را به سمت تصمیمات غلط ببرد.

شهریار در وال‌استریت

شهریار در وال‌استریت

نویسنده: سلمان امین

حتی اگر نیکولو ماکیاولی را نشناسید، احتمالا در جایی اصطلاح ماکیاولیسم را شنیده‌اید. ماکیاولی فیلسوف، شاعر و نمایش‌نامه‌نویس ایتالیایی است که در شهر فلورانس به دنیا آمد. در خدمت خانواده مدیچی سال‌ها کار کرد و کتاب شهریار را برای آن‌ها نوشت. پیشنهاد می‌کنیم اگر اسم‌های مدیچی و شهر فلورانس برایتان آشنا نیست، کتاب صوتی رنسانس را گوش دهید.

ماکیاوولی در کتاب شهریار ایده‌هایی درباره مملکت‌داری و سیاست نوشت. سلمان امین در کتاب شهریار در وال استریت سعی کرده از این ایده‌ها برای جنگ در بازار بورس استفاده کند. چرا که برای موفقیت در بازار بورس لازم است همانند یک سیاست‌مدار دقیق و هوشمند باشیم.

پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با کتاب‌های مرتبط با موضوع بورس اپلیکیشن طاقچه را نصب کنید و به دسته کتاب‌های بورس بروید.

کالبدشناسی حباب‌های بازار سهام

کالبدشناسی حباب‌های بازار سهام

نویسنده: گئورگی کومارومی

مترجم: مریم ذوالفقار روشن

انتشارات دنیای اقتصاد

«ما می‌دانیم حباب‌ها وجود دارند، اما حتی نمی‌توانیم وجودشان را اثبات کنیم. می‌دانیم که حباب‌ها در شرایط خاص می‌ترکند، اما هنوز نتوانسته‌ایم شرایط لازم و کافی آن را تعریف کنیم.»

این جملات از کتاب «کالبد شناسی حباب‌های بازار سهام» نوشته گئورگی کومارومی است.

«حباب بازار سهام» یکی از اصطلاح‌های تخصصی اقتصاددانان است که در شرایط مختلف آن را به کار می‌برند، اما هیچ نظریه واحدی وجود ندارد که بتواند آن را به درستی توجیه کند. از طیف وسیع تحقیقات انجام شده نتایج متناقض و بی‌ثباتی به دست آمده که بعضا وجود حباب‌ها را هم زیر سوال برده‌است. نویسنده در این کتاب به بررسی نظریه‌های اصلی در این زمینه و نقاط ضعف آن‌ها می‌پردازد.

هنر جنگ در بازار بورس

هنر جنگ در بازار بورس

نویسنده: سلمان امین

ژنرال سانزو، نویسنده و جنگجوی چینی قرن‌ها پیش دیدگاه‌ها و نظرات خود را درباره جنگ در رساله‌ای به نام «هنر جنگ» می‌نویسد. نگاه روانشناسانه سانزو به مساله رزم در این کتاب باعث شده تا کتاب از کاربرد اولیه خود فاصله گرفته و آموزه‌های آن به تدریج درباره موضوعاتی که برد و باخت در آن‌ها مطرح است، استفاده شود.

سلمان امین در کتاب «هنر جنگ در بازار بورس» کوشیده تا برخی از سخنان سانزو را با کاربردی‌ترین سرفصل‌های بازار بورس تطبیق دهد و شرح مختصری راجع به آن ارائه دهد.

در بازار بورس برای کسب سود به دانش و تجربه احتیاج دارید. دانش مورد نیاز را با مطالعه می‌توانید به دست آورید. کسب تجربه نیاز به صرف زمان بیشتری دارد اما با خواندن این کتاب ها می‌توانید از تجربه متخصصان این زمینه برای شروع استفاده کنید و در تشخیص مسیر درست و پرسود بهتر عمل کنید. شما چه کتاب را برای آشنایی بیشتر با دنیای بورس معرفی می‌کنید؟ آیا به نظر شما برای موفقیت در بازار بورس خواندن کتاب کافی است؟

اگر این مطلب را دوست داشتید، پیشنهاد می‌کنیم که مطلب زیر را هم مطالعه کنید

انواع بازارهای مالی، شناخت و کارکردهای آن

ممکن است با شنیدن نام بازار، ذهنتان به سمت مکان‌هایی برود که برای معامله باید در آن حضور داشته باشید تا بتوانید چیزی را مبادله کنید. از بازار تره‌بار گرفته تا بازار سکه و طلا. در ادامه قصد معرفی بازارهایی را داریم که برای خرید و فروش در آن، نیازی به حضور فیزیکی نیست.

بازارهای مالی چه هستند؟

بازارهای مالی (Financial Markets) بازارهایی هستند که در آن‌ها معامله‌گران، دست به خرید و فروش دارایی‌های مالی می‌زنند. دارایی‌هایی نظیر اوراق‌بهادار، طلا، سهام، کالا و. در این بازارها معامله می‌شوند. قیمت معاملات در این بازارها بر اساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.

بازارهای مالی، یک سیستم باز و منظم ایجاد می‌کنند، تا شرکت‌ها بتوانند به سرمایه مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. این بازارها برای عملکرد صحیح اقتصادهای سرمایه‌داری بسیار حیاتی هستند. به‌طور کلی بازارهای مالی شرایطی را ایجاد می‌کنند تا بین افراد با مازاد منابع و کسانی که با کمبود منابع مالی مواجه هستند، یک ارتباطی شکل گیرد.

زمانی که حرف از بازارهای مالی می‌شود، بیشتر افراد ذهنشان تنها به‌سمت بورس اوراق بهادار متمایل می‌شود. در حالی که بازارهای مالی مختلف، با اهداف متفاوتی وجود دارد که اکثر افراد با آن‌ها آشنا نیستند. بازارهایی مانند بورس کالا، بازار طلا، بازار مسکن و. نمونه‌ای از این بازارها هستند. در این مقاله سعی بر آن است که شما را با برخی از این بازارها آشنا کنیم.

کارکردهای بازار مالی

یکی از کارکردهای بازارهای مالی قیمت‌یابی (Price Discovery process) است. یعنی با توجه به اطلاعاتی که در بازار وجود دارد و بر‌اساس قیمت عرضه و تقاضای موجود، قیمت اوراق بهادار تعریف بازار سرمایه تعیین می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد، قیمت اوراق بهادار صحیح‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد قیمت اوراق بهادار درست‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود. علاوه‌بر کارایی بازار، هر‌چه شرایط رقابت کامل در بازار بیشتر فراهم باشد (یعنی تمامی اطلاعات در دسترس عموم قرار داشته باشند و تعداد زیادی معامله‌گر در بازار حضور داشته باشند) قیمت اوراق بهادار بهتر و نزدیک‌تر به قیمت واقعی آن مشخص می‌شوند.

کمک به فرآیند تشکیل و تخصیص سرمایه از دیگر مزایای این بازارها هستند. بازارهای مالی منجر‌به انتقال پول‌های اضافی و بلا‌استفاده سرمایه‌گذاران خرد و کلان به بخش‌هایی از صنایع و خدمات که مستعد رشد هستند و یک مزیت نسبی نسبت به دیگر صنایع دارند، می‌شوند. همچنین این بازار باعث می‌شود که ریسک، بین متقاضیان و دارندگان وجوه تقسیم شود.

در شکل زیر طبقه‌بندی‌های مختلف از بازار‌های مالی را می‌بینید.

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی را می‌توان بر‌اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری آن‌ها به چهار طبقه دسته‌بندی کرد.

بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی

بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند.

بازار بدهی

بازار بدهی، بازاری است که در آن مطالبات ثابت یا ابزارهای بدهی مثل اوراق قرضه معامله می‌شوند.

بازار سهام

بازاری است که در آن سرمایه‌گذاران به مبادله سهام می‌پردازند.

بازار مالی بر‌اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر‌اساس سر‌رسید ابزار قابل معامله به دو دسته بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند.

بازار پول (Money Market)

بازار پول، بازاری است که در آن اوراق بهادار با سررسید کمتر از یک سال معامله می‌شوند. در این بازار سرعت نقد‌شوندگی بسیار بالا است. نرخ بهره در بازار پول متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق بهادار است. یعنی هر‌چه مدت زمان نگهداری اوراق بهادار بیشتر باشد، نرخ بهره هم افزایش پیدا می‌کند. نرخ بهره بازار پول به دلیل کوتاه‌تر بودن مدت زمان سررسید، کمتر از نرخ بهره بازار سرمایه است. همچنین در این بازار ریسک عدم پرداخت پایین است.

اوراقی مانند اوراق خزانه (اوراق بهادار کوتاه‌مدت با سررسید 3 ماه تا یک سال) و اوراق تجاری شرکت‌ها (اوراق با سررسید 270 روز یا کمتر)، نمونه‌ای از اوراق قابل معامله در بازار پول هستند. از نهادهای مالی مختلف این بازار می‌توان بانک‌های تجاری و واسطه‌های مالی و. را نام برد. برای آشنایی بیشتر با نهادهای مالی می‌توانید به مقاله آشنایی با نهادهای مالی مراجعه کنید.

بازار سرمایه (Capital Market)

در بازار سرمایه اوراق بهادار با سر‌رسید بیشتر از یک ‌سال مورد معامله قرار می‌گیرند. اوراقی نظیر اوراق قرضه بلند‌مدت و سهام از جمله اوراق قابل معامله در این بازار هستند. به‌طور کلی این بازار هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند.

بازار سرمایه ابزارهای قابل معامله در خود را از لحاظ چرخه عمرشان در دو بازار مختلف در خود جای داده است.

بازار اولیه (Primary Market)

بازار اولیه، بازاری است که اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت که تشکیل سرمایه در بازار اولیه اتفاق می‌افتد.

بازار ثانویه (Secondary Market)

بعد از این‌که اوراق بهادار برای اولین بار (مثل عرضه‌های اولیه) در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفتند، وارد بازار ثانویه می‌شوند. بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌آورد تا اوراقی که قبلا در بازار اولیه معامله شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و دارندگان آن‌ها نگرانی از جهت خرید یا فروش اوراق نداشته باشند.تعداد دفعات انجام معامله در بازار ثانویه محدودیتی ندارد. بازار بورس نمونه‌ای از بازارهای ثانویه سازمان‌یافته است.

قیمت اوراق بهادار (مثل سهام) در بازار ثانویه، عملکرد مدیریت شرکت را نشان می‌دهد. اگر قیمت سهامی بالا رود، نشانگر عملکرد خوب واحد مدیریت است که در نهایت منجر‌به افزایش سرمایه و ثروت سهامدارانش می‌شود.

بازار ثانویه می‌تواند به شکل‌های زیر نیز وجود داشته باشد.

بازار مذاکره یا حراج (Auction Market)

در این بازار خریداران و فروشندگان و یا کارگزاران آن‌ها به‌طور مستقیم با هم معامله می‌کنند. معامله زمانی در این بازار انجام می‌شود که بالاترین قیمتی که برای خرید سهم پیشنهاد شده با پایین‌ترین قیمتی که یک شخص حاضر است سهام خود را به‌ فروش برساند، برابر باشند.

بازار کارگزاری (Broker Market)

اگر به تعداد کافی خریدار و فروشنده در بازار مزایده وجود نداشته باشد، معامله‌گران به یک کارگزار مراجعه می‌کنند. کارگزار با دریافت حق کمیسیون، طرف معامله‌ای که حاضر به خرید یا فروش سهامش متناسب با شرایط شما باشد را پیدا می‌کند و از این طریق معامله انجام می‌شود.

بازار دلالی (Dealer Market)

افرادی در بازار وجود دارند که حاضر به پذیرش ریسک ناشی از نوسانات قیمت‌ها هستند. این افراد از تغییرات قیمت در بازار استفاده می‌کنند. نوسان‌گیر‌ها را می‌توان از جمله فعالان این بازار دانست.

بازارهای مالی بر‌اساس ساختار سازمانی

همان‌طور که در جدول بالا می‌بینید. بازارهای مالی از لحاظ قانون‌مندی، نظم و ساختار سازمانی به چهار دسته تقسیم می‌شوند.

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که شامل تسهیلات فیزیکی مشهود است. قوانین و شرایط سخت‌گیرانه‌ای برای شرکت‌هایی که وارد بورس می‌شوند اعمال می‌شود. این شرکت‌ها از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و. بررسی می‌شوند. به‌طور کلی ریسک شرکت‌های فعال در بورس کمتر از سایر بازارها نظیر فرابورس است. عمده‌ترین اعضای فعال در بورس ایران، عبارت‌اند از: کارگزاران، معامله‌گران و بازارسازان

به این بازار، بازار اول نیز گفته می‌شود و معاملات مربوط به شرکت‌های بورسی در آن انجام می‌شود.

بازار خارج از بورس (Over The Counter)

بازار خارج از بورس (OTC) که به آن بازار مبتنی بر چانه‌زنی نیز می‌گویند، بازاری است که در آن معامله بر روی اوراق بهادار شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته نشده‌اند انجام می‌شود. این بازار دارای یک مکان فیزیکی نیست و شرایط آسان‌تری برای ورود به آن نسبت به بازارهای رسمی وجود دارد.

در ایران بازار فرابورس معادل بازار خارج از بورس است و تنها تفاوتی که در آن‌ها وجود دارد این است که بازار فرابورس دارای یک مکان فیزیکی است. به این بازار می‌توان بازار دوم نیز گفت.

بازار سوم

شامل کلیه بازارهای خارج از بورس است. در این بازار کلیه اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس، در خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. معمولا سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری در این بازار به معامله اوراق بهادار می‌پردازند. یکی از دلایل این کار می‌تواند به خاطر حق کمیسیون و کارمزد کمتری که این بازار دارد، باشد.

بازار چهارم

در بازار چهارم معمولا سازمان‌هایی که قصد انجام معاملات خیلی بزرگ دارند، فعالیت می‌کنند. در این بازار برای این‌که کارمزدی پرداخت نشود، طرفین معمولا به‌طور مستقیم و بدون دخالت کارگزار دست به معامله می‌زنند. نوعی سیستم کامپیوتری وجود دارد که موسسات با استفاده از آن می‌توانند مقادیر زیادی از اوراق بهادار و یا سهام را بدون وجود هیچ واسطه‌ای خرید و فروش کنند. معمولا معاملات عمده و بلوکی در این بازار انجام می‌شود.

بازارهای مالی بر‌اساس زمان واگذاری

در آخرین تقسیم‌بندی می‌توان بازار را از نظر زمان واگذاری به دو دسته بازار آتی و بازار نقدی تقسیم‌بندی کرد.

بازار آتی (future market)

بازاری است که اوراق مشتقه در آن مورد معامله قرار می‌گیرند. به‌همین دلیل به این بازار، بازار اوراق مشتقه نیز می‌گویند. اوراق مشتقه، قراردادی است که طی آن دارنده‌اش را موظف یا مختار می‌کند تا در یک تاریخ معین در آینده، دارایی را بخرد و یا بفروشد. قراردادهای مالی و اختیار معامله از اوراق مشتقه هستند که در مقالات بعد راجع‌به آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

بازار نقدی (Spot market)

بازاری است که در آن به محض انجام شدن معامله، تمام مبادلات مالی نیز در همان لحظه اتفاق می‌افتد. یعنی به طور آنی پس از پرداخت مبلغ توسط خریدار، مالکیت آن کالا یا اوراق‌بهادار به خریدار منتقل می‌شود.

بورس کالای ایران

علاوه‌بر بورس اوراق بهادار، بورس کالا نیز در ایران وجود. در بورس کالای ایران، محصولاتی نظیر زعفران، زیره سبز و پسته معامله می‌شوند. این معاملات به‌صورت قرار داد آتی بسته می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت بازار آتی یکی از بخش‌های بورس کالا است. قرار داد آتیِ کالا به این صورت است که دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) قراردادی تنظیم می‌کنند که طی آن یک کالای خاص، با قیمتی مشخص، در تاریخ معینی در آینده، توسط فروشنده در اختیار خریدار قرار بگیرد. با استفاده از این قرار داد می‌توان ریسک تغییرات قیمت انواع کالا‌ها را پوشش داد.

خرید طلا در بورس کالا

اختصاص بخشی از سپرده‌ی خود به طلا، می‌تواند ریسک سبد سرمایه‌گذاری (پرتفوی) شما را کاهش بدهد. با خرید طلا به این صورت و نه به صورت حضوری، ریسک خرید و نگهداری طلا به حداقل می‌رسد. برای خرید طلا در بورس از سه روش می‌توان استفاده کرد. یکی از این روش‌ها استفاده از صندوق‌های طلا است. علاوه بر آن از طریق گواهی سپرده سکه طلا نیز می‌توان اقدام به خرید طلا کرد. برای خرید شمش طلا می‌توان به بازار فیزیکی بورس کالا مراجعه کرد. در مقالات آینده راجع‌به بورس کالای ایران و خرید طلا و شمش، توضیح داده خواهد شد.

بازار بورس چیست؟

در یک تقسیم‌بندی ساده اقتصادی، می‌توان مردم را به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول کسانی هستند که پول و سرمایه و پس‌انداز (به هر اندازه‌ای) دارند،ولی قادر نیستند فعالیت اقتصادی انجام دهند. دسته دوم افرادی هستند که توانایی انجام کارهای اقتصادی دارند،ولی به سرمایه برای انجام آن نیازمندند.

از طرفی، سرمایه و پس‌انداز همه مردم با هم برابر نیست و سلیقه و هدف آن‌ها برای سرمایه‌گذاری با هم متفاوت است؛ برخی اهداف کوتاه مدتی دارند و برخی بلند مدت. با توجه به تعاریف بالا بازاری که همه این تفاوت‌ها را در نظر می‌گیرد. امکان حضور همه در آن میسر است، بازار سرمایه و بورس است.

تاریخچه پیدایش بازار بورس

برای شناخت و فهمیدن این موضوع که واقعا بورس چیست. در تعریف بازار سرمایه یک تعریف ساده، می توان گفت که: بورس بازاری است که در آن دارایی های مختلف مورد داد و ستد قرار می گیرد.

اندیشه ی ایجاد بازار بورس زمانی شکل گرفت که عده ای از بازرگانان اروپایی از فعالیت های تجاری خود ضرر کردند. بنابراین به فکر راه حلی افتادند تا به وسیله ی آن بتوانند جلوی این ضرر را بگیرند. یا آن را به حداقل برسانند. تعدادی از بازرگانان عده ای را در فعالیت های خود شریک کردند تا با این روش سود و زیان احتمالی را با آنها تقسیم کرده باشند.

این تجربه موفقیت آمیز بود لذا به تدریج هر تاجری سعی می کرد تا فعالیت های تجاری خود را به این شکل ادامه دهد. به خصوص که این روش برای افرادی که فعالیت های بزرگ اقتصادی انجام می دادند بسیار مطلوب تر بود. به تدریج این تجربه قانونمند شد و به تشکیل شرکت های سهامی تبدیل گردید.

برای انجام این کار عده ای از تجار سرمایه ی لازم را تأمین کردند و هر کس به نسبت سرمایه ی خود در سود و زیان شرکت شریک شد و این کار با موفقیت انجام پذیرفت.

بعدها با گسترش یافتن مبادلات در اروپا به سرمایه های زیادتر و شرکای بیشتری نیاز شد. برای این کار نیاز به مراکزی بود تا بتوان بین سرمایه گذاران و سرمایه پذیران رابطه برقرار کرد. چنین مراکزی تأسیس شدند و بورس نام گرفتند.

اولین بازار بورس دنیا

اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد. در حال حاضر اکثر کشورهای جهان دارای بازار بورس هستند. در ایران نیز در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس مصوب شد. از ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۴۶ شروع به کار کرد.

بورس کلمه‌ای فرانسوی است و معنای آن در زبان فرانسه کیف پول می‌باشد. تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد.

در آن زمان، بازرگانان و کسبه‌ شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه‌ بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند. و به خرید و فروش کالاهای خود بر اساس حراج می‌پرداختند.

از آن تاریخ به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا به حراج کالا مبادرت می‌کردند. به‌تدریج شکل توسعه‌یافته‌تر و مسقف به خود گرفت و به تدریج کامل تر شد بورس می‌گفتند.

فلسفه شکل‌گیری بازار بورس در جهان، جمع شدن سرمایه و تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های آن‌ها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است.

تاریخچه بورس ایران

مطالعات اولیه درباره تأسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵هجری‌شمسی برمی‌گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره‌ تأسیس بورس در ایران، اساسنامه‌ داخلی بورس را تهیه و به مسئولان وقت ارائه کرد. اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم،موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵سال به تأخیر افتاد.

در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه‌ صنعتی و معدنی ایران تشکیل شد. موافقت‌‌نامه‌ اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم گردید.

اواخر همان سال یعنی سال ۴۱، هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیر کل این بازار برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند. بالاخره پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.

حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶ و با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی که بزرگ‌ترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می‌رفت، به‌طور رسمـی فعالیت خود را آغاز کـرد.

در حال حاضر چهار شرکت بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالای ایران و بورس انرژی ایران تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند.

انواع بازار بورس

1-بورس اوراق بهادار

بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معامله‌گران طبق قانون مورد دادوستد قرار می‌گیرد. بورس اوراق بهادار در قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره می‌شود. خرید و فروش سهام شرکتها یا اوراق قرضه دولتی یا خصوصی تحت ضوابط معین انجام می شود. مشخصه مهم آن حمایت قانونی از صاحبان پس اندازها یا سرمایه های راکد است. بورس اوراق بهادار به معنای یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است, که در آن سهام شرکت ها و اوراق مشارکت, تحت ظوابط و مقررات خاص, مورد معامله قرار می گیرد.

2-فرابورس

شرکت‌ها جهت ورود به بازار سرمایه مسیرهای متعددی پیش رو دارند. برخی شرکت‌ها نیازمند مسیری بودند تا بتوانند با سرعت بیشتر و آسان‌تر وارد فضای بازار سرمایه شوند. بنابراین محیطی به نام فرابورس ایجاد شد که ازنظر ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس بوده ولی شرایط پذیرش شرکت‌ها در این حوزه آسان‌تر از بورس باشد. در فرابورس، سهام شرکت‌هایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسب ندارند به‌صورت توافقی میان خریدار و فروشنده معامله می‌شوند. در فرابورس سازمان بورس نظارت محدودتری بر معاملات دارد و صرفاً برای جلوگیری از کلاه‌برداری‌ها معامله شرکت‌هایی که شرایط لازم برای ورود به بورس را ندارند در این بازار انجام می‌دهند.

3- بورس کالا

بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می گیرد و به طور منظم و دایٔم فعال است بورس کالا نام دارد. در بورس کالا معمول مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می گیرد نامگذاری می کنند. مثل بورس نفت و بورس گندم در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه و … خرید و فروش می‌شود.

4-بورس انرژی

بورس انرژی به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‏های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد. حامل های انرژی شامل نفت، گاز، برق و سایر تعریف بازار سرمایه حامل‎های انرژی است. بورس انرژی ایران در اسفند ماه سال ۹۱ با هدف ایجاد بازاری شفاف کارآمد با نقد شوندگی و رقابت پذیری بالا، کشف قیمت منصفانه و انحصار زدایی در بازار معاملات بخش انرژی تشکیل شد.

بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس کشور برای عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ، حق آلودگی و سایر حامل‌های انرژی شکل گرفت.

بورس اوراق بهادار چه می کند؟

کار اصلی بورس اوراق بهادار این است که، زمینه ای فراهم می آورد تا دو گروه از مردم، به طور قانونی، در یک فعالیت اقتصادی شریک و علاوه بر تأمین نیازهای یکدیگر، از منفعت و سود این فعالیت بهره مند شوند.

این دو گروه سرمایه گذاران و سرمایه پذیران می باشند. اصولا در یک تقسیم بندی ساده، افراد جامعه را می توان به دو گروه تقسیم کرد:

یک گروه کسانی که پول، سرمایه و یا پس انداز دارند اما نمی توانند با آن کار کنند.

گروه دوم کسانی که توانایی انجام فعالیت های اقتصادی دارند اما سرمایه و پول کافی ندارند.

حال برای شما که این سوال پیش آمده است که بورس چیست باید بگوییم این دو گروه علاوه بر این که یکدیگر را نمی شناسند و تعداد آنها نیز کم نیست دارای ویژگی های مختلفی هستند.

به عنوان مثال، همه ی سرمایه گذاران به یک اندازه پس انداز ندارند. برخی دارای مبالغ اندک و برخی صاحب مبالغ کلان می باشند، سلیقه ی این افراد هم برای سرمایه گذاری متفاوت است. مثلا عده ای تمایل به سود کم در کوتاه مدت دارند. عدهای به دنبال سود بیشتر ولی در درازمدت اند و ده ها ویژگی دیگر.

سرمایه پذیران نیز از ویژگی های مختلف برخوردارند. برای مثال، هر گروه در زمینه ی خاصی فعالیت می کنند. با توجه به نوع فعالیت شان سودهای متفاوتی پرداخت می کنند. در اداره ی مراکز تولیدی خود سلیقه ی متفاوت دارند. حال با این همه ویژگی های متفاوت چگونه می توان بین این دو گروه رابطه برقرار کرد تا همه ی آنها ضمن قبول شرایط یکدیگر حاضر به شراکت شوند؟

یکی از کارهای اساسی این بازار همین است که با ایجاد یک فضای مناسب و قانونمند زمینه ای فراهم آورد تا از طریق آن برآوردن تمامی خواسته های قانونی طرفین با حفظ حقوق آنها میسر شود.

مزایای سرمایه ‌گذاری در بورس

شاید این پرسش برایتان پیش بیاید که مزایای سرمایه گذاری در بورس چیست ؟ در پاسخ تعریف بازار سرمایه به این پرسش می‌توان مزیت‌های بازار سرمایه نسبت به سایر بازارها را به صورت زیر نام برد:

تفاوت بازار سرمایه و بازار بدهی

سهامداران با توجه به‌احتمال ریسک‌‎های مختلف در بازار سرمایه، به خرید اوراق بدهی روی می‌آورند، غافل از اینکه این اوراق در حقیقت یک سود ثابت و خطی می‌دهند.

حمیدرضا جیهانی

سهامداران با توجه به‌احتمال ریسک‌‎های مختلف در بازار سرمایه، به خرید اوراق بدهی روی می‌آورند، غافل از اینکه این اوراق در حقیقت یک سود ثابت و خطی می‌دهند. درحالی که بازار سرمایه درروند بلندمدتی که تابه‌حال داشته همیشه بیشترین سوددهی را نسبت به سایر بازارهای موازی، نصیب سهامداران خودکرده. نمودار افزایش ضریب پایه پولی در گزارش شهریورماه بانک مرکزی، بیانگر سرعت بیشتر آن نسبت به روند افزایش تولید نقدینگی است که مشابه این اتفاق در فروردین تعریف بازار سرمایه ۱۳۹۹ نیز رخ‌داده است. این موضوع موید این است که بازار سرمایه با توجه به رشد شتابان نقدینگی، رونق خوبی در نیمه دوم سال خواهد داشت.

اتفاقی که با افزایش نرخ پایه پولی به دلیل چاپ پول در ابتدای سال توسط دولت قبل انجام شد، در شهریورماه امسال هم در عملکرد بانک مرکزی منعکس شد. ازاین‌رو، سهامداران باید توجه داشته باشند که احتمالاً بازار سرمایه در انتهای پاییز یا زمستان، رونق پیدا می‌کند و سودهایی که می‌توانند در بازار سرمایه داشته باشند را با بازارهای مشابه مقایسه نکنند. سرمایه‌های سرگردان، بخش بالای نقدینگی کشور را به خود اختصاص داده‌ و دارندگان آنها به دنبال نوعی از سرمایه‌گذاری‌ هستند تا از طریق آن‌هم سرمایه خود را از تورم مصون بدارند و هم سودآور باشد.

دو بازار پیش‌روی این سرمایه‌های سرگردان وجود دارد: بازار پول و بازار سرمایه. در بازار پول، بانک مرکزی از قاعده بازار بین‌بانکی و مدل بازار باز به عنوان راهکارهایی که به تأمین نقدینگی بانک‌ها می‌انجامد، برای مدیریت آن بهره برده و کریدور نرخ بهره بین‌بانکی را بین ۱۴ تا ۲۲ درصد تعریف کرده است. نرخ سود بانکی در تیرماه به کف خود در سال رسید و در کانال ۱۸ درصد قرار گرفت و نتیجه آن، رونق شهریورماه بورس بود. ولی در ادامه با توجه به سیاست‌گذاری‌هایی که بانک مرکزی داشت، سود بانکی افزایش یافت. نرخ سود بانکی ۲۰ درصد به این معنی است که بازده سرمایه‌گذاری فرد معادل عدد ۵ است. به بیانی دیگر، فرد هراندازه که سرمایه‌گذاری می‌کند، با ضریب «پی بر ‌ای» (P/E) پنج می‌تواند از سرمایه‌گذاری خود سود کسب کند. سود بانکی، سود بدون ریسک و تضمین‌شده است. این در حالی است که در بازار رقیب که همان بازار سرمایه است، سرمایه‌گذار در سرمایه‌گذاری خود با ریسک مواجه می‌شود، زیرا ریسک در ذات بازار سرمایه نهفته است. طبیعی است که در این بازار، سرمایه‌گذار به P/E پنج رضایت نمی‌دهد و انتظار بازدهی بالاتری دارد تا وارد این بازار شود. افزایش نرخ بهره بین‌بانکی و به‌تبع آن افزایش نرخ بهره بانکی، سبب می‌شود سرمایه‌های سرگردان به‌جای اینکه به‌طور مستقیم به بخش واقعی اقتصاد از طریق شرکت‌های پذیرفته‌شده بورسی وارد شوند، در بانک‌ها دپو شوند. طی سال‌های اخیر مشاهده‌شده است بانک‌ها از بهره‎‌وری بالایی برخوردار نبوده‌اند و تزریق این سپرده‌های بانکی در قالب وام به بنگاه‌های زیرمجموعه، گاه غیرمولد بوده و این موضوع منجر به دور باطل می‌شود که نه‌تنها از رشد اقتصادی کشور جلوگیری می‌کند، بلکه به دلیل انباشته نشدن واقعی سرمایه، آینده اقتصاد را نیز با چالش مواجه می‌کند.

دولت برای تأمین کسری بودجه خود، اقدام به فروش اوراق بدهی از طریق بازار سرمایه کرده است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی، در سال گذشته، ۳۲۷ هزار میلیارد تومان در ۶ ماهه نخست سال تأمین مالی از طریق بازار سرمایه انجام‌شده است. ۲۳۰ هزار میلیارد از مبلغ یادشده از طریق بخش‌های سرمایه‌ای مانند افزایش سرمایه‌ها و عرضه‌های اولیه بوده و ۹۷ هزار میلیارد تومان از طریق بازار اوراق بدهی بوده است.

در ۶ ماهه نخست امسال، این مبلغ به ۲۳۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. این موضوع حکایت از رونق پایین بازار سرمایه طی این مدت دارد. تأمین مالی بازار سرمایه‌ که همان افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی سهامداران یا تجدید دارایی‌ها است، مبلغ ۱۰۵ هزار میلیارد تومان اعلام‌شده که کاهش ۶۵ درصدی را نسبت به دوره مشابه سال گذشته، نشان می‌دهد؛ اما در بخش اوراق بدهی، با افزایش ۳۵ درصد به ۱۳۳ هزار میلیارد تومان رسیده است. فروش اوراق بدهی دولت طی شهریورماه به ۶۵ هزار میلیارد تومان رسیده است که بیشترین مقدار در دوره ۶ ماهه نخست سال بوده است. بررسی ارقام یادشده، نشان می‌دهد به‌جای اینکه تأمین مالی واقعی انجام و دولت از رونق بازار سرمایه بهره‌مند شود و بتواند اوراق خود را در دوران رونق به سرمایه‌گذاران عرضه کند، با روند و سیاست‌گذاری نادرستی که داشته، به‌جای تحقق وعده‌های خود، منجر به رکود و افت شدید در هفته‌های اخیر در بازار سرمایه شده است.

رقابت میان بازار پول و بازار سرمایه، می‌تواند اقتصاد را زمین بزند، این در حالی است که همراهی و همکاری این دو بازار اصلی در تأمین مالی صنایع مختلف، می‌تواند منجر به رشد اقتصادی کشور و بهره‌مندی این نظام در کشور ‌شود. لازم است دولتمردان به این نکته توجه داشته باشند که بورس، قلک دولت نیست و نباید نگاه ابزاری به بازار سرمایه داشته باشند، زیرا این نگاه منجر به از دست رفتن کارایی و کارکرد اصلی بازار سرمایه در تأمین مالی بنگاه‌های بخش اصلی اقتصاد می‌شود. همچنین، بی‌اعتمادی ناشی از آن، سبب گریزان شدن نقدینگی سرگردان از بورس می‌شود.

تعریف بازار سرمایه

به طور کلی، بازار سرمایه به دو بخش بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود.

در این بخش به تعریف دقیق و بررسی تفاوت این دو خواهیم پرداخت.

بازار اولیه

بازار اولیه (primary market) به بازاری گفته می شود که شرکت ها برای نخستین بار شروع به فعالیت می کنند و دارایی یا سهامشان در آن مورد معامله قرار می‌گیرد؛ در حقیقت بازاری که در آن اوراق بهادار شرکت‌ها برای اولین بار عرضه شده و به فروش می رسد، بازار اولیه نام دارد. در بازار اولیه، شرکت‌ها در قالب پذیره نویسی(یا عرضه اولیه)، سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می کنند، این بدین معناست که تنها فروشنده اوراق در بازار اولیه همان شرکت عرضه کننده سهام است. به طور کلی شرکت ها برای شروع فعالیت اقتصادی خود با بانک ها در ارتباط هستند و پذیره‌نویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است صورت می‌گیرد. نماد بازار اولیه در ایران بانک است.

بازار ثانویه

بازار ثانویه (secondary market) بازاریست که دارایی یا سهام شرکت ها پس از طی مراحل بازار اولیه که ابتدا در مرحله پذیره نویسی مورد معامله قرارگرفته است، به منظور نقدشوندگی مورد معامله مجدد و مستمر قرار می گیرد، در واقع در بازار ثانویه سهامدارن و سرمایه گذاران، سهام خود را با یکدیگر به معامله می گذارند و شرکت به طور مستقیم نقشی در آن ندارد (سهم را از سهامدار باز پس نمی گیرد)؛ به طور مثال اگر شخصی در مرحله پذیره‌نویسی یا عرضه اولیه سهامی خریداری کرده و قصد فروش آن را دارد، باید در بازار ثانویه اقدام به معامله اوراق بهادار خود کند. در حقیقت تمام معاملات سهام در بازار بورس، در بازار ثانویه هستند و نماد آن در ایران بورس است. همانطور که اشاره شد بازار بورس، بازار ثانویه محسوب می شود، یعنی آن که در بورس شرکتی تاسیس نمی شود و فقط سهام شرکت های پذیرفته شده مورد معامله قرار می گیرد.

تفاوت بازار اولیه و ثانویه:

• در بازار اولیه، درآمد حاصل از فروش سهام متعلق به شرکت ناشر اوراق است. اما در بازار ثانویه، این درآمدها به سرمایه گذار یا سهامداری که قصد فروش اوراق را دارد تعلق می گیرد.

• در بازار اولیه فروش اوراق از طریق بانک یا سایر موسسات مجاز انجام می شود. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران معاملات خود را از طریق کارگزار، انجام می دهند.

• در بازار اولیه، شرکت مستقیما فروشنده سهام یا دارایی خود به سرمایه گذاران است. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران، اوراق بهادار را با سایر سرمایه گذاران و سهامداران به معامله می گذارند.

• در بازار اولیه، شرکت‌ها سهام خود را برای بار نخست عرضه کرده و به فروش می رسانند. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران سهامی که قبلا برای بار اول عرضه شده را در بورس معامله می کنند.

• در بازار اولیه، سهام به قیمت اسمی به فروش می‌رسد. اما در بازار ثانویه قیمت سهام نسبت به شرایط موجود معمولا به طور روزانه نوسان می کند.

اگر در این خصوص سوالی دارید، می توانید با مشاوران بورس کست در تماس باشید.

نظرات کاربران

ببخشید با تعریفی که از بازار ثانویه ارائه دادید، مفهوم اینست که یک سهامدار که در بازار اولیه سهمی را خریداری کرده به هیچ عنوان نمیتواند آن سهم را مجددا در چرخه بازار اولیه وارد کند،درست است؟ و فقط میتواند آنرا با سهامداران دیگر معامله کند نه خود شرکتی که عرضه اولیه داشته است؟ ممنون میشم پاسخ بدین