تعریف ارزش اسمی

انتشار سهام بی نام در ایران ممنوع است

تعریف ارزش اسمی

شرکت سهامی یکی از بزرگترین و محبوب ترین انواع شرکت های تجاری در جهان می باشد . در این نوع شرکت تجاری شخصیت حقوقی مستقل از مالکان آن می باشد و سهامداران این شرکت از امتیازات و حقوق شخصیت حقیقی نیز برخوردار هستند .
بنا بر تعریف قانون تجارت شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم می شود و مسئولیت صاحبان سهام به مبلغ اسمی آنهاست.در شرکت سهامی شرکاء فقط صاحب سهم می باشند و سهام شرکت های بزرگ در بورس خرید و فروش می شود و صاحبان سهام دائماَ تغییر می کنند. به این جهت به این نوع شرکت ها، شرکت های بی نام می گویند، زیرا ممکن است شرکاء آن اغلب معلوم و معین نباشند. شرکت سهامی اصولاَ شرکت تجاری است. در بعضی از کشورها تشکیل شرکت به صورت سهامی به آن جنبه تجاری می دهد. قانون تجارت ایران نیز تصریح دارد که شرکت سهامی برای امور تجاری تشکیل می شود. بنابراین، امروزه این موضوع مورد قبول کلیه علمای حقوق تجارت است که شرکت سهامی صرفنظر از موضوع آن شرکت تجاری محسوب می شود، ولی صاحبان سهام شرکت های سهامی به هیچ وجه تاجر محسوب نمی شوند.

در تقسیم بندی شرکت های تجاری، یکی از اساسی ترین عناصر تمایز شرکت ها، سرمایه و اهمیت آن در کارکرد شرکت محسوب می گردد. بر همین اساس، شرکت های سهامی به دلیل محوریت این عنصر، نماد شرکت های سرمایه توصیف می شوند. وضعیت مالی و چگونگی روند فعالیت های شرکت سهامی که به صورت های مالی ( ترازنامه و صورت سود و زیان ) اشاره دارد، در ارتباط کامل با سرمایه شرکت قرار دارد . از دید قانون گذار، سرمایه و میزان آن یکی از بندهای کارساز اساسنامه به شمار می آید. چرا که بند 5 ماده 8 لایحه اصلاحی قانون تجارت ، که موارد الزامی مندرج در اساسنامه را ذکر می کند، ” مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیرنقد آن به تفکیک ” را به روشنی مد نظر قرار داده است. در لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347، هیچ گونه تعریفی از سرمایه ارائه نشده و علت آن شاید بدیهی بودن مفهوم سرمایه در شرکت سهامی باشد.

در مواردی که میان ارزش سرمایه موجود و سرمایه ثبت شده به نحو منفی یا مثبت تفاوت بالایی وجود دارد ، ممکن است مفهوم سرمایه و در نتیجه دسته بندی آن از بداهت اولیه برخوردار نباشد. به همین جهت، دو نوع سرمایه را می توان در شرکت سهامی تفکیک نمود :
اول : سرمایه اسمی – ثبت شده
هر سهم دارای ارزش اسمی یا ثبت شده و رسمی است که مبلغ آن بر روی برگه سهم منعکس است. سرمایه رسمی معیار اتخاذ هرگونه تصمیم در رابطه با امور مالی شرکت تعریف ارزش اسمی از سوی مجامع، از جمله کاهش یا افزایش آن و به ویژه در تغییر اجباری سرمایه و نیز طرح هر ادعایی به وسیله اشخاص ثالث ذی نفع نسبت به شرکت ، به شمار می آید.
در مورد حداقل و حداکثر ارزش اسمی هر سهم ، به عنوان واحد تقسیم سرمایه این شرکت ها، نیز مقنن هیچ محدودیتی برای مبلغ اسمی هر سهم قائل نگردیده و تنها در مورد شرکت سهامی عام ، برای هر سهم حداکثر مقرر داشته است. به حکم ماده 29 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347، در ” شرکت های سهامی عام ، مبلغ اسمی هر سهم نباید از ده هزار ریال بیشتر باشد”. به نظر می رسد این محدودیت ناشی از این نگرش قانون گذار باشد که در شرکت سهامی عام امکان مشارکت اشخاص بیشتری با توانایی مالی پایین فراهم باشد.
در حقوق انگلستان برای شرکت های عام حداقل سرمایه 50000 پوند و برای دیگر شرکت ها یک پوند مقرر گردیده است.
این در حالی است که حقوق فرانسه مطابق ماده 2- 224 قانون تجارت ، حداقل سرمایه لازم برای شرکت های سهامی عام را 225000 یورو و دیگر شرکت های سهامی ( شرکت سهامی خاص و شرکت ساده شده سهامی ) را 27000 یورو تعیین نموده است.
دوم : ارزش واقعی – تورمی سرمایه
در مقابل ارزش اسمی سرمایه شرکت های سهامی، ارزش واقعی – تورمی آن قرار دارد. این دو ارزش با یکدیگر یکسان نبوده و در کشوری مانند ایران با نرخ تورم بالا عموماَ ارزش دوم به مراتب بیش از نخست است و جز در موارد نادر، ارزش واقعی کمتر از ارزش اسمی نیست. برای مثال، ممکن است سرمایه اسمی و ثبت شده شرکتی دو میلیون ریال باشد ولی ارزش واقعی آن در نتیجه فعالیت شرکت و یا افزایش قیمت کالاهای سرمایه ای آن به چندین برابر برسد.
ثبت شرکت نیک
” ارائه دهنده ی خدمات تخصصی ثبت شرکت و ثبت برند “

تعریف ارزش اسمی

بنا به تعریف قانون تجارت، سهم قطعه‌ای از سرمایه شرکت است. سرمایه ی شرکت های سهامی خاص یا سهامی عام، به قسمت‌های مساوی تقسیم می‌شود که به هریک از این قسمت‌ها یک ( سهم یا سهام ) گفته می‌شود. اساسی‌ترین فرق بین یک شرکت سهامی خاص با سهامی عام، این است که همه می‌توانند سهم شرکت‌های عام را خرید و فروش کنند ولی مالکیت شرکت‌های سهامی خاص در مالکیت عده‌ای خاص است. شرکت‌ها برای جذب سرمایه برای پیشبرد و توسعه فعالیت‌ها و تعریف پروژه‌های جدید، سهام‌شان را عرضه می‌کنند.
با خرید هر سهم از یک شرکت، فرد به سهامدار آن شرکت تبدیل و در سود و زیان آن شرکت شریک می‌شود. سهامدار براساس حقی که در ازای خرید هر برگه سهم به او اعطا می‌شود، می‌تواند در مجمع عمومی شرکت که هر سال برای تصمیم‌گیری‌های کلی شرکت برگزار می‌شود، رای دهد و هر سهم یک حق رای را دارا می باشد.
اگر سرمایه شرکت‌های سهامی را به قسمت‌های برابر و مساوی تقسیم کنیم، هر قسمت برابر با یک سهم می‌شود. براساس ماده 29 قانون تجارت، ارزش اسمی هر سهم در شرکت‌های سهامی عام، 1000 ریال است. کاربرد ارزش اسمی سهم، برای به دست‌آوردن تعداد سهام شرکت‌ها است. اگر سرمایه شرکت‌های سهامی عام را بر عدد 1000 ریال تقسیم کنیم، تعداد سهام آن شرکت بدست می‌آید. مثلا اگر سرمایه یک شرکت 20.000.000 ریال (معادل دو میلیون تومان) باشد، تعداد سهام شرکت برابر است با:

عدد سهم 20000=20000000/1000

اوراق حقوق صاحبان سهام یکی از انواع اوراق بهادار موجود در بازارهای مالی است که می‌توان آن را به موارد سهام عادی، ممتاز، حق تقدم، جایزه، بی‌نام، با نام، نقدی و یا غیرنقدی تقسیم بندی کرد. به کلیت این مجموعه اوراق صاحبان سهام یا به اختصار سهام گفته می‌شود که در ادامه این مقاله به بررسی این موارد می‌پردازیم.

انواع سهام در بازار بورس ایران

سهام را می‌توان از جهات مختلفی تقسیم کرد. از نظر حقوق دارنده به دو دسته عادی و ممتاز تقسیم می شود.

سهام عادی و ممتاز

در دنیای بازارهای مالی، سهم از نظر حقوق دارنده سهام، به دو دسته ممتاز و عادی دسته‌بندی می‌شود. سهم عادی که در بورس تهران فقط از این نوع سهم معامله می‌شود، قسمتی از مالکیت شرکت است و تمام ریسک موجود در فعالیت اقتصادی شرکت را به میزان سهامی که سهامدار در اختیار دارد، شامل میشود. سهام ممتاز که در بازار مالی ایران و بورس تهران وجود ندارد نوعی سهم است که برخی ویژگی‌های اوراق قرضه و سهام عادی دارد. پیش از اینکه سود سهام عادی پرداخت شود، باید سود سهام ممتاز پرداخت شود. سود این نوع از سهم به طور ثابت پرداخت می‌شود و در مواردی که شرکت‌ قادر به پرداخت سود سهام نباشد، سود اینگونه سهم به صورت انباشته در سال‌های بعد پرداخت می‌شود.
اگر در سال‌های پر رونق سود سهامداران عادی افزایش یابد، سود سهامداران ممتاز که قبلا گفتیم دارای نرخ سود ثابت هستند، تغییری نخواهد کرد. در زمان ورشکستگی یا انحلال شرکت، ابتدا بدهی‌های شرکت تسویه می‌شود و سپس باید حقوق صاحبان سهام ممتاز پرداخت شود. باقیمانده‌ی دارایی‌ها به سهام‌داران عادی تعلق خواهد گرفت.

سهام حق تقدم

سهام حق تقدم در واقع حاصل از افزایش سرمایه شرکت از طریق آورده نقدی سهامداران است.. (برای اطلاع بیشتر اینجا کلیک کنید)

سهام جایزه

سهام جایزه حاصل از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها و یا سود انباشته است. به نسبت تعداد سهم تحت مالکیت سهامدار و درصد افزایش سرمایه شرکت، تعدادی سهام جایزه به فرد تعلق می‌گیرد و به همان نسبت از قیمت سهم کاسته می شود یعنی بعد از افزایش سرمایه کل دارایی سهامدار درآن سهم تغییری نمی کند. ( برای اطلاع بیشتر اینجا کلیک کنید)

سهام کنترلی یا مدیریتی

سهام کنترلی، به سهامی گفته می‌شود که دارنده آن حق رای کافی برای اعمال مدیریت در یک شرکت را داشته باشد، وی می‌تواند یک یا چند عضو هیئت مدیره را تعیین کند. حداقل تعریف ارزش اسمی میزان سهام کنترلی لازم بسته به تعداد هیئت مدیره هر شرکت و تعداد سهم هر شرکت دارد.

سهام نقدی و سهام غیرنقدی

سهام نقدی به سهامی اطلاق می‌شود که مبلغ آن به شکل نقدی پرداخت شده باشد و سهام غیرنقدی نیز سهامی است که قیمت آن در قالب آورده غیرنقدی شامل ساختمان، خودرو، ماشین آلات، لوازم اداری، مواد اولیه و نظایر آن تامین شده باشد. به عنوان مثال هرگاه برخی از موسسین در ابتدای تشکیل شرکت، آورده غیرنقدی همانند زمین، امتیاز یا کارخانه و… داشته باشند باید قبل از تشکیل مجمع عمومی موسسین سهام غیرنقدی به وسیله کارشناس رسمی وزارت دادگستری ارزیابی شده و نظریه کتبی آن کارشناس به مجمع عمومی ارائه شود. مجمع عمومی نمی‌تواند سهام غیر نقدی را بیش از آنکه گزارش کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی نشده، قبول کند.

سهام با نام و سهام بی‌ نام

سهم از نظر صاحب سهام به دو نوع با نام و بی‌نام تقسیم می‌شود. اگر در برگه سهم نام کسی به عنوان صاحب سهام درج نشده باشد و یا این برگه در دفتر سهم شرکت به نام کسی ثبت نشده باشد، این سهم یک سهام بی‌نام است. اینگونه سهام در قانون تجارت، تابع قوانین در وجه اسناد حامل است. در واقع برای انتقال اعتبار این برگه سهم به فردی دیگر، سهامدار نیازی به انجام هیچ‌گونه تشریفات و قراردادی ندارد و ارزش سهام متعلق به کسی است که ورقه سهام را در اختیار دارد.
سهام با نام، سهامی است که نام مالک آن در برگه سهم یا در دفتر سهم شرکت ثبت شده باشد. انتقال این نوع از سهام باید طبق ماده 40 لایحه قانونی مصوب، در دفتر ثبت سهم شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضا کند.

انتشار سهام بی نام در ایران ممنوع است

ارزش گذاری سهام

اساسا پنج نوع ارزش در بازار سرمایه و سهام وجود دارد.

ارزش اسمی:

ارزشی است که تعریف ارزش اسمی در زمان تاسیس شرکت برای اوراق سهام منتشر شده تعیین می‌شود. این ارزش، ارزش واقعی نبوده و قیمتی است که در اساسنامه شرکت درج می‌شود. در بورس تهران ارزش اسمی هر برگه سهم عادی، 1000 ریال یا 100 تومان است. ارزش اسمی هر سهم شرکت از تقسیم سرمایه آن شرکت بر تعداد سهم آن بدست می‌آید.

ارزش دفتری:

برای هردارایی شرکت در ترازنامه شرکت، عددی به عنوان ارزش آن دارایی ثبت شده است. این عدد ارزش دفتری دارایی است. اساس تعیین ارزش دفتری سهم یک شرکت، ارزش دفتری دارایی‌های آن شرکت پس از کسر بدهی‌های آن شرکت است. به زبان دیگر، پس از کسر بدهی‌ها از دارایی‌های سهم حقوق صاحبان سهام بدست می آید که بعد از تقسیم حقوق صاحبان سهام بر تعداد سهام شرکت، ارزش دفتری سهم بدست می‌آید. در زمان تاسیس شرکت، عموما ارزش دفتری و اسمی باهم برابر هستند. ارزش دفتری هر سهم برپایه ارزش دارایی‌های ثبتی در ترازنامه است ولی ارزش بازار سهم بر اساس ارزیابی سرمایه‌گذاران از نحوه فعالیت شرکت است.

ارزش بازار:

قیمتی که بر اساس اصل عرضه و تقاضا در بازار برای هر سهم مشخص می‌شود را گویند. این ارزش همان قیمتی است که سهامداران در روزهای معاملاتی اقدام به خرید و فروش سهم بر اساس آن می‌کنند.

ارزش جایگزینی:

ارزش جایگزینی، ارزش یک سهم شرکت است با فرض اینکه یک شرکت دقیقا مانند همان شرکت در تاریخ محاسبه، ایجاد شود. اگر شرکت قصد فروش دارایی‌های خود را نداشته باشد، از ما به تفاوت ارزش جایگزینی با بهای تمام شده تاریخی، عایدی نداشته و سودی کسب نمی‌کند. اما چنانچه قصد فروش دارایی را داشته باشد، یک سود غیرعملیاتی کسب خواهد کرد. این سود به روند کلی و اصلی فعالیت شرکت ارتباط ندارد. براساس این روش، تمام هزینه‌های تاسیس و راه‌اندازی مجدد شرکت تا شرایط کنونی آن، برآورده شده و بر تعداد سهم منتشر شده تقسیم می‌شود.

ارزش ذاتی:

ارزش ذاتی سهم ارزش واقعی شرکت است که بر اساس خالص ارزش روز دارایی های شرکت و سود ها و جریان های نقدی که احتمال می رود در آینده بدست بیاورد محاسبه می شود.

• 
  
  1. خالص ارزش روز دارایی ها:
     این ارزش با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

1. جریان های نقدی احتمالی
2. نرخ رشد آتی احتمالی
3. سود های آتی احتمالی

بهترین سهام ها

استراتژی‌های مختلفی برای انتخاب و یافتن بهترین سهم پیش‌روی سرمایه‌گذاران قرار دارد. برآیند سه تکنیک تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی به همراه تحلیل روانشناسی بازار می‌تواند به انتخاب بهترین سهم (ها) در بازار منتهی شود. به صورت کلی، می‌توان یک سهم خوب را از طریق تحلیل بنیادی آن سهم انتخاب کرد و از طریق تابلوخوانی و تحلیل تکنیکال در زمان مناسب اقدام به خرید آن سهم کرد. می‌توان گفت یک شرکت، باید شرایط زیر را داشته باشد تا بتوان گفت سهم آن شرکت برای خرید ارزنده است:

• حجم معاملات و نقدشوندگی خوبی داشته باشد.
• سود باکیفیت داشته باشد و سود آن از محل فعالیت اصلی شرکت باشد.
• زیان انباشته نداشته باشد یا زیان آن رو به کاهش باشد.
• قیمت سهم پایین تر از ارزش ذاتی خودش باشد.
• نسبت P/E متعادلی داشته باشد.
• هزینه‌های مالی و عملیاتی معقولی نسبت به سود عملیاتی و درآمد عملیاتی‌اش دارد.
• طرح‌های توسعه‌ای خوبی برای آینده دارد.
• وابستگی کمی به واردات از خارج از کشور دارد.
• صادرات قابل توجهی دارد.
• بازار فروش متنوعی دارد.

حقوق صاحبان سهام

با خرید هربرگه سهم از یک شرکت، سهامدار در فعالیت‌ها، سود و زیان شرکت سهیم می‌شود. سهامدار اجازه ندارد که به واسطه سرمایه‌گذاری که در شرکت کرده و تعداد برگه سهمی که در مالکیت خود دارد، هرکاری که دلش خواست با یک شرکت یا دارایی‌های آن انجام دهد. بنابراین اگر شخص مالک 33 درصد از سهم شرکت باشد نمی‌تواند ادعا کند که مالک یک سوم آن شرکت است بلکه می‌تواند ادعا کند که یک سوم از سهم شرکت را در اختیار دارد . به همین ترتیب شخص نمی‌تواند با ادعای مالکیت درصدی از سهم شرکت، دارایی از شرکت را از آن خود کند. بعنی مثلا نمی‌تواند یکی از صندلی‌های شرکت را بردارد چراکه این صندلی متعلق به شرکت است نه سهامدار آن. این امر به طور کلی تحت عنوان “جدایی مالکیت و کنترل” شناخته می‌شود.
مالکیت سهم یک شرکت به سهامدار، حق رای در جلسات مجمع را می‌دهد و در صورت توزیع سود، می‌تواند آن را دریافت کند. همچنین این حق به سهامدار یک شرکت داده می‌شود که به موجب مالکیت برگه سهام، بتواند آن را بفروشد یا از طریق خرید برگه سهام دیگران سرمایه خود را در شرکت افزایش دهد. هرچه تعداد سهم تحت مالکیت یک سهامدار بیشتر باشد، قدرت رای او در در مجمع عمومی شرکت (که وظیفه تصمیم‌گیری‌های کلی شرکت از جمله انتخاب هیئت مدیره را دارد) بیشتر می‌شود. به گونه‌ای که دارنده اکثریت سهم یک شرکت با تعیین هیئت مدیره می‌تواند تصمیمات خود در شرکت پیاده کند.

تفاوت اوراق حقوق صاحبان سهام و اوراق قرضه (بدهی)

اوراق قرضه اساسا از چند جهت با سهام متفاوت است، سهام توسط شرکت‌ها عرضه می‌شود تا شرکت‌ها بتوانند کسب و کار خود را توسعه داده یا پروژه‌های جدید را پیش ببرند. اوراق قرضه نوعی از سرمایه‌گذاری است که شخص به یک نهاد پول قرض می‌دهد و طرف مقابل که پول را قرض کرده متعهد می‌شود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در بازه‌ی زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره‌ای ثابت پرداخت نماید. اوراق قرضه یا اوراق بادرآمد ثابت، به منظور تامین مالی پروژه‌ها و فعالیت‌‌های دولتی و شهری انتشار می‌یابند. در واقع صاحبان اوراق قرضه طلبکار شرکت هستند و حق دریافت سرمایه اصلی خود را دارند.
در صورت ورشکستگی شرکت، طلبکاران نسبت به سایر ذینفعان اولویت قانونی دارند و در صورتی که شرکت مجبور به فروش دارایی‌های خود شود، اولویت پرداخت مطالبات با دارندگان اوراق قرضه است و در مقابل سهامداران در ردیف آخر پرداخت قرار دارند و غالبا در این موارد پولی دریافت نمی‌کنند. این یعنی سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه، کم‌ریسک‌تر از خرید سهام شرکت است.

چگونه می‌توان سهم یک شرکت را خرید

برای خرید سهم و ورود به بازار اوراق بهادار تهران (بورس) باید در ابتدا در سامانه سجام به آدرس ( اینجا کلیک کنید) و سپس در یکی از کارگزاری‌های موجود در بازار ثبت نام کنید. بعد از اینکه کد 10 رقمی از طرف سامانه سجام برای شما ارسال شد به مراکز مجاز احراز هویت، مراجعه کرده و یا بصورت غیر حضوری از طریق اپلیکیشن های معرفی شده در سایت سجام احراز هویت شوند و کد بورسی برای آن ها صادر شود. سپس در یکی از کارگزاری بورس ثبت نام کنند و اقدام به دریافت یوزر پسورد انلاین کنند که بتوانند در سامانه کارگزاری آنلاین سهام مورد نظر خود را خریداریی کنند.

انواع ارزش سهام در بازار سرمایه

در بازار سرمایه ایران، چهار نوع ارزش برای قیمت یک سهم وجود دارد و به انواع ارزش اسمی، ارزش دفتری، ارزش بازار و ارزش ذاتی تقسیم بندی شده است. در این مقاله می خواهیم نگاهی به انواع ارزش سهام داشته باشیم و به معرفی هر یک از آنها بپردازیم.

معرفی انواع ارزش سهام

ارزش اسمی

یکی از انواع ارزش سهام، ارزش اسمی نام دارد و قیمت عرضه اولیه سهام بر اساس آن انجام می ‌شود و مبلغ ارز‌ش اسمی، بر روی برگه ‌های سهام درج می‌ شود. در یک برگه سهم، کل سرمایه شرکت، تعداد سهام منتشر شده و ارزش اسمی هر یک از سهام و همچنین تعداد سهامی که سهامدار در اختیار دارد نیز درج شده است. باید توجه داشت که ارزش اسمی اوراق قرضه و مشارکت با ارزش اسمی سهام متفاوت است که از Par Value برای اشاره به ارزش اسمی‌ اوراق قرضه و از Face Value برای ارزش اسمی‌ سهام استفاده می شود. آگاهی از ارزش اسمی‌ برای اوراق قرضه یا ابزارهای مالی با درآمد ثابت مهم است، زیرا باعث تعیین ارزش سررسید و همچنین ارزش‌ دلاری بهره‌ های پرداختی می شود.

ارزش‌ دفتری

برای محاسبه ارزش دفتری می توانیم بدین گونه عمل کنیم که در ابتدا مجموع بدهی‌ های شرکت را از مجموع دارایی ‌های آن کم نماییم که عدد به دست آمده بیانگر مجموع ارزش سرمایه سهامداران شرکت و مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت است. اکنون این مبلغ حقوق صاحبان سهام را بر تعداد سهام شرکت تقسیم می کنیم، عدد که به دست می آید بیانگر ارزش دفتری هر سهم است. علت نامگذاری این ارزش با کلمه «دفتر» در این است که اعداد و ارقام مربوط به دارایی‌ ها و بدهی ‌های شرکت، بر اساس ارقام ثبت ‌شده در دفاتر حسابداری شرکت، مد نظر قرار گرفته و محاسبه می شوند. فرمول به دست آوردن ارزش دفتری در زیر ارائه شده است.

ارزش سرمایه سهامداران = مجموع بدهی‌ها – مجموع دارایی‌ها

ار‌زش دفتری = تعداد سهام / ارز‌ش سرمایه

ارزش بازار

قیمتی که سهام بر اساس آن در بورس معامله می‌ شود را ارزش بازار یا قیمت معاملاتی می نامند و اگرچه که قیمت اسمی هر سهم در بورس صد تومان است، ولی مکانیزم تعیین قیمت معاملاتی سهام شرکت ها در بازار بورس بر اساس قیمت اسمی و حتی ار‌زش دفتری نمی باشد و آنچه که تعیین کننده ی قیمت سهم در بورس است، میزان عرضه و تقاضا برای یک سهم است.

ممکن است در شرایطی و با عملکرد مناسب یک شرکت، سرمایه ‌گذاران زیادی جذب آن شده و تقاضا برای خرید سهم آن شرکت در بورس افزایش یابد و در اینجا قیمت آن سهام با توجه به میزان تقاضای انجام شده افزایش خواهد یافت و حتی ممکن است این افزایش تا چند برابر قیمت اسمی هم پیش رود و در حالت عکس این موضوع، ممکن است شرکتی با عملکرد ضعیفی که دارد نتواند نظر سرمایه گذاران را در جهت خرید یا نگهداری سهم مذکور و افزایش عرضه ی آن را در بورس جلب نماید که در این صورت طبیعتا با افزایش عرضه، قیمت سهم کاهش ‌یافته و اگر این روند ادامه یابد، ممکن است قیمت سهم حتی به زیر قیمت اسمی نیز برسد. بنابراین، ارزش بازاری در بورس بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می ‌شود.

ارزش ذاتی

ارزش ذاتی سهم به معنای ارزش واقعی و منطقی سهام می باشد و بر اساس بررسی های انجام شده در تمامی ابعاد یک کسب ‌و کار، از جمله صورت ‌های مالی، پتانسیل رشد شرکت و از لحاظ بررسی دارایی ‌های مشهود و نامشهود تعیین می شود. می توان ارزش ذاتی یک سهم را این گونه تعریف کرد که، بیانگر قیمتی است که سرمایه ‌گذاران برای هر سهم قائل هستند و اگر از دید سرمایه ‌گذاران، ار‌زش‌ ذاتی یک سهم بالاتر از ار‌زش بازار آن باشد، گزینه مناسبی برای خرید خواهد بود. اما اگر ارز‌ش ذاتی یک سهم کمتر از ار‌زش بازار آن باشد، سهم مذکور گزینه مناسبی برای سرمایه‌ گذاری نخواهد بود.

در واقع، ارزش ذاتی سهام، بیانگر این موضوع است که یک سهام با توجه به شرایط فعلی، یعنی میزان دارایی ها و بدهی ها و سرمایه گذاری ها و انتظارات سودآوری شرکت در آینده، چه میزان ارزش دارد و چقدر می ارزد. ارزش ذاتی را می توان یکی از پارامترهای کلیدی در تحلیل بنیادی دانست که تحلیلگر با کمک آن، به محاسبه ار‌زش ذاتی و مقایسه آن با ارز‌ش بازار پرداخته و در مورد خرید، فروش یا نگهداری سهم تصمیم گیری می ‌کند.

نگاهی به انواع ارزش سهام در بازار سرمایه

چهارنوع ارزش برای قیمت یک سهم در بازار سرمایه ایران، تعریف شده که در این مقاله به توضیح آنها خواهیم پرداخت.

ارزش اسمی ( Par Value ):

در هنگام تأسیس و انتشار سهام، شرکت برای هر برگه سهم عادی ، قیمتی را تعیین و در اساسنامه خود درج کرده و عرضه اولیه سهام خود را برمبنای این قیمت انجام می‌دهد.

در اوراق قرضه یا ابزار‌های مالی با درآمد ثابت برای تعیین ارزش سررسید و ارزش دلاری بهره‌های پرداختی، دانستن ارزش اسمی بااهمیت می‌باشد.

ارزش‌اسمی اوراق‌قرضه یا مشارکت، از نظر حقوق‌سهامداران با قیمت‌بازار، ارتباط کمی دارد و ممکن است از ارزش روز آن اوراق، مقدارکمتر یا بیشتری داشته باشد. در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس ایران، ارزش‌اسمی معادل 100تومان (یک هزار ریال) می‌باشد.

تفاوت ارزش اسمی سهام با ارزش اسمی اوراق مشارکت یا قرضه:

ارزش اسمی سهام: برای نشان دادن ارزش اسمی سهام استفاده می‌شود، در لاتین ( Face Value )گویند.

ارزش اسمی اوراق مشارکت یا قرضه: برای نشان دادن ارزش اسمی اوراق مشارکت و قرضه استفاده می‌شود، در لاتین ( Par Value ) گویند.

مبلغ اسمی:

این مبلغ بر روی برگه‌های سهام درج می‌شود، ارزش‌واقعی سهام نبوده و تفاوتش با ارزش واقعی، عرضه و تقاضای سهام و عملکرد خوب یا بد شرکت است.

نمونه‌ای از برگه سهام در زیر نشان داده شده است:

ارزش دفتری( Book Value ):

در علوم مالی به تقسیم حقوق صاحبان سهم در ترازنامه بر تعداد سهام گفته می‌شود. نشان‌دهنده کل ارزش سهامی است که پس از پرداخت بدهی‌ها و تسویه دارایی‌های مشهود برای سهامداران آن شرکت، ارزشمند است و برای تعیین ارزشمندی شرکت و سهام آن قابل استفاده می‌باشد.

ارزش دفتری، برای تصمیم‌گیری سهامداران در خرید، فروش یا نگهداری سهام، آنالیز بازار و مقایسه چند شرکت با هم، درک سرمایه در گردش، محاسبه نسبت‌های مالی برای تحلیل بنیادی بااهمیت است ، این مقدار در طول زمان ثابت است و امکان رشد از محل سود انباشته را دارد.

مزیت اصلی ارزش دفتری:

· مبنایی برای ارزیابی شرکت بدون مداخله شخص یا اشخاص

معایب ارزش دفتری:

· عدم نمایش صحیح، ارزش دارایی‌های نامشهود مانند حقوق مالکیت معنوی

در هنگام ارزیابی شرکت، علاوه‌بر مطالعه دقیق صورت‌های مالی، پارامترهای مهمی همچون ماهیت دارایی‌ها و بدهی‌ها، میزان سودآوری شرکت، نسبت بدهی به دارایی آن و غیره باید بطور دقیق و کامل مورد بررسی قرار گیرند.

ارزش بازار( Market Capitalization ):

در علوم مالی به ضرب ارزش روز و جاری یک سهام در تعداد سهم‌های یک شرکت سهامی عام، گفته می‌شود.

ارزش بازار، تعیین‌کننده اندازه شرکت (بزرگی یا کوچکی آن)، که یکی از پارامتر‌های مهم سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری است، می‌باشد و معادل ارزش‌کل سهام منتشر شده آن شرکت است.

مقدار ارزش بازار شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس در سایت Tsetmc قابل مشاهده است.

این پارامتر در دو حالت زیر، رشد خواهد کرد:

· افزایش قیمت سهام باعث رشد ارزش‌بازار آن شرکت می‌شود و بالعکس

· در صورت ثابت بودن قیمت سهم، افزایش سهام منتشر شده باعث افزایش ارزش بازار می‌شود.

در بورس اوراق بهادار تهران، اثرگذاری بیشتر شرکت‌های بزرگ دارای ارزش بازار بالا، در شاخص‌کل بازار، سبب افزایش توجه سهامداران در شرایط خوب بازار برای سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها شده است.

ارزش ذاتی( Intrinsic Value ):

در علوم‌مالی به ارزش‌واقعی سهام یک شرکت یا یک دارایی، گفته می‌شود. تحلیلگران فاندامنتالی با بررسی تمام ابعاد فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری، ازجمله بررسی صورت‌های مالی، دارایی‌های شرکت (مشهود و نامشهود)، پتانسیل رشد شرکت و… ارزش ذاتی یک سهم را تخمین زده و براساس آن برای خرید، فروش و نگهداری آن سهم تصمیم‌گیری می‌کنند . از نظر تحلیلگران، اگر ارزش ذاتی سهمی بالاتر از ارزش بازارش باشد گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری و خرید است که به سهام در حال معامله آن Under Value گویند و سهامی که دارای ارزش ذاتی کمتری از ارزش بازار خود باشد، برای سرمایه‌گذاری مناسب نیست و اقدام به فروش سهم می‌کنند و به سهام در حال معامله آن Over Value گویند.

روش های محاسبه ارزش اسمی سهام

از راه های متداول در ارزيابي سهام عادي ، پیدا نمودن ارزش فعلي سهم سودهاي آن و يا ارزش فعلي سهام آن است. نام اين روش ارزش فعلي سهم سودهاي نقدي( present value of cash dividends) است.گاهي از اين روش تحت عنوان مدل تنزيلي سهم سود ( dividend discount Model) ياد مي شود.

در اين روش اين منطق حاكم است كه ارزش يك دارايي يا ارزش يك ورقة بهادار عبارتست از ارزش فعلي درآمدهايي كه آن ورقه بهادار ايجاد مي كند. درخصوص درآمدهاي سهام عادي مي توانیم آنها را پول نقد بشماريم. دارنده سهام عادي اولاً سالانه بصورت متعارف انتظار دارد كه سهم سود دريافت كند و در ثاني اگر سهام خود را بفروشد موقع فروش آنها علاوه بر سهم ، سود قیمت روز سهام خود را نیز دريافت نمايد. بدلیل آنكه عمر معیني براي سهام عادي تعريف نمي شود، دارنده سهام عادي مي تواند اين تصور را داشته باشد كه در صورت دارا بودن سهام عادي تا مدت هاي مديد سهم سود دريافت خواهد نمود. بنابراين براي ارزيابي سهام عادي خود بايد ارزش فعلي يا ارزش روز اين سهم سودها را بدست آورد.

در ارزيابی سهام معمولا برخي ارزشیابی خود را بر پايه دارايی های شرکت قرار داده و گروهي ديگر بر سودآوری تاكید مي كنند. به طور کلی مهم ترین روش هایی که در تعیین ارزشیابی سهام شرکت ها مورد استفاده قرار می گیرد، می توان به ارزش اسمی سهام، ارزش دفتری، ارزش سهام بر مبنای خالص ارزش دارايی ها،ارزش تصفیه سهام و ارزش جايگزينی اشاره کرد که دراین مقاله به آن ها پرداخته می شود.

مقاله آموزشی پیش رو با عنوان ارزشیابی سهام ، در فرمت فایل PDF و در 12 صفحه تهیه و تنظیم شده است.