قراردادهای آپشن

قراردادهای اختیار معامله

اختیار معامله، ابزار مالی مشتقه‌ای است که حق (و نه تعهد) خرید یا فروش یک دارایی پایه را به قیمت توافقی در تاریخ معین به دارندۀ آن می دهد. اختیار معامله، قراردادی رسمی و قانونی بین دو طرف است که اطلاعات و شرایط مورد نظر از جمله: مشخصات و کمّیت و کیفیت دارایی پایه، نوع اختیار به لحاظ حق خرید یا فروش، قیمت اِعمال یا تسویۀ قرارداد، تاریخ انقضا یا سررسید، نوع تسویه در سررسید بر حسب تحویل فیزیکی یا نقدی، و موارد دیگر در آن درج و مورد توافق دو طرف قرار می گیرد. به این ترتیب، در بازارهای مالی دو نوع اختیار معامله شامل اختیار خرید و اختیار فروش تعریف و به کار گرفته می شود. اختیار خرید، قراردادی است که طبق آن خریدار، اختیار (نه اجبار) دارد که دارایی پایه مورد نظر را در زمان مشخصی در آینده با قیمت معین خریداری کند. فروشنده در صورت تصمیم خریدار موظف به فروش دارایی پایه خواهد شد. اختیار فروش، قراردادی است که دارندۀ آن، اختیار (نه اجبار) دارد که دارایی پایه مورد نظر را در سررسید با قیمت توافق شده بفروشد. طرف مقابل در صورت استفادۀ دارندۀ اختیار فروش، ملزم به خرید دارایی در سر رسید خواهد بود. دارندۀ هر یک از اختیارهای خرید و فروش، در سررسید قرارداد با توجه به تفاوت قیمت اِعمال و قیمت بازار دارایی پایه، نسبت به استفاده یا انصراف از حق خود تصمیم گیری خواهد کرد.

راهنمای معاملات آپشن ها

معامله گرانی که از معاملات آپشن ها استفاده می کنند، می توانند از طریق ایفای نقش یک خریدار آپشن یا یک نویسنده آپشن سود بدست بیاورند. با استفاده از آپشن ها هم در دوره های نوسانی و هم در دوره های آرامتر یا دارای نوسان کمتر می توان درآمد مناسبی بدست آورد؛ دلیل این موضوع عبارت از این است که قیمت دارایی هایی همانند سهام، ارزها و سایر محصولات همیشه نوسانی می باشند و صرفنظر از شرایطی که بازار دارد، یک سری استراتژی هایی وجود دارند که می توان با استفاده از آنها درآمدزایی داشت.

یک سری نکات مهم:

• قراردادهای آپشن و استراتژی های استفاه از آنها به صورت پروفایل های سود و زیان (P&L) تعریف می شوند که نشان دهنده میزان سود یا زیان می باشند.
• زمانیکه شما یک آپشن را می فروشید، حداکثر مقدار سودی که می توانید داشته باشید عبارت از قیمت اضافی انباشته می باشد، ولی در اغلب مواقع امکان ریزش نامحدود ارزش و ایجاد زیان وجود دارد.
• زمانیکه شما یک آپشن را می خرید، حد بالایی شما می تواند نامحدود باشد و حداکثر زیانی که می توانید داشته باشید عبارت از هزینه مربوط به اضافه ارزش یا قیمت آپشن ها می باشد.
• یک فرد بر اساس استراتژی آپشنی که اختیار می کند، در نتیجه شرایط گاوی و خرسی (bull and bear) که در بازارهای فرعی وجود دارد، می تواند سود بدست بیاورد.
• اسپریدهای آپشن امکان ایجاد سود یا زیان بالقوه را دارند.

اصول مربوط به سودآوری آپشن

یک خریدار کال آپشن (Call Option) در زمانی می تواند سودآوری داشته باشد که قیمت دارایی (یا سهام) قبل از تاریخ سررسید به یک سطح بالاتر از قیمت استرایک (Strike Price) برسد. یک خریدار پوت آپشن زمانی سودآوری خواهد داشت که قیمت ها قبل از تاریخ انقضاء به یک سطح پایین تر از قیمت استرایک برسد. میزان دقیق سود بستگی به تفاوت مابین قیمت استرایک و قیمت استرایک آپشن در تاریخ انقضاء یا زمان بسته شدن پوزیشن آپشن دارد.

یک نویسنده کال آپشن زمانی سودآوری خواهد داشت که قیمت دارایی مورد نظر به یک سطح پایین تر از قیمت استرایک برسد. این فرد بعد از نوشتن یک پوت آپشن در صورتی سودآوری خواهد داشت که قیمت به یک سطحی بالاتر از قیمت استرایک برسد. میزان سودآوری یک نویسنده آپشن محدود به اضافه ارزش یا اضافه قیمیتی می باشد که این فرد به دلیل نوشتن یک آپشن دریافت می کند (که معادل هزینه خریدار آپشن می باشد). نویسندگان آپشن ها همچنین به عنوان فروشندگان آپشن شناخته می شوند.

خرید آپشن در مقابل نوشتن آپشن

در صورتیکه معامله آپشن صورت بگیرد، یک خریدار آپشن می تواند درآمد مناسبی را از سرمایه گذاری خودش کسب کند؛ دلیل این موضوع عبارت از این است که قیمت سهام می تواند به یک سطح خیلی بالاتری از قیمت استرایک برسد.

در صورتیکه معامله آپشن سودآور باشد، نویسنده آپشن می تواند درآمدزایی نسبتا محدودتری داشته باشد؛ این مورد بدان دلیل است که درآمد نویسنده محدود به ارزش اضافی می باشد و نوسانات سهام هیچ تاثیری بر روی آن ندارد. یک مطالعه صورت گرفته در اواخر دهه 1990 نشان داد که بیش از 75% از آپشن ها که تا تاریخ سررسید نگه داشته می شوند، بدون هیچ ارزشی منقضی می شوند.http://positron-investments.com

ارزیابی تحمیل ریسک

در اینجا یک تست ساده در مورد نحوه ارزیابی ریسک شما بیان شده است؛ با استفاده از این تست می توانید مشخص کنید که آیا یک خریدار آپشن بهتری هستید یا یک نویسنده آپشن بهتر. فرض کنید که شما یک قرارداد کال آپشن (یعنی اختیار خرید) 10 دلاری را می خرید یا می نویسید و قیمت هر کال برابر با 0.5 دلار باشد. معمولا هر قراردادی 100 سهم از دارایی مورد نظر را دارد، بنابراین هزینه 10 قرارداد برابر با 500 دلار خواهد بود (0.5*100*100 قرارداد).

بنابراین در صورتیکه شما 10 تا قرارداد قراردادهای آپشن کال آپشن بخرید (خرید اختیار خرید)، 500 دلار پرداخت خواهید کرد و این میزان حداکثر زیانی خواهد بود که ممکن است متحمل شوید. با این وجود میزان سود بالقوه شما به صورت نظری نامحدود است. احتمال سودآور بودن این تجارت یک احتمال بالایی نیست. این سودآوری بستگی به نوسانات اعمال شده بر روی کال آپشن و دوره زمانی باقی مانده تا تاریخ سررسید دارد. فرض کنید این مقدار برابر با 25% باشد.

از طرف دیگر در صورتیکه شما 10 قرارداد کال آپشن را بنویسید(یعنی اختیار خرید را منتشر کنید به عبارت ساده تر فروشنده اختیار خرید باشید) ، حداکثر سود شما برابر با درآمد ناشی از اضافه ارزش یا 500 دلار خواهد بود و میزان زیان شما به صورت نظری نامحدود خواهد بود. با این وجود احتمال سودآوری این قراداد برای شما یک احتمال بالایی خواهد بود (در حدود 75%).

خریدار آپشن باشیم یا فروشنده آین؟

شما با آگاهی نسبت به این موضوع که شانس از دست دادن سرمایه تان 75% است و شانس سودآوری شما 25% است، آیا ترجیح خواهید داد قراردادهای آپشن که ریسک 500 دلاری بکنید؟ یا با آگاهی نسبت به این موضوع که شانس نگه داشتن کل سرمایه تان یا بخشی از آن 75% است و احتمال زیان ده بودن این معامله برای شما 25% است، ترجیح خواهید داد که حداکثر درآمد شما 500 دلار باشد؟

پاسخ به این سوال میزان تحمل ریسک و همچنین بهتر بودن وضعیت خریدار آپشن یا نویسنده آپشن را برای شما مشخص خواهد کرد.

نکته مهمی که باید درباره معاملات آپشن به یاد داشته باشید عبارت از این است که این آمارها عمومی هستند و مناسب بودن حالت خریدار آپشن یا نویسنده آپشن را به صورت کلی نشان می دهند، ولی در مورد برخی از دارایی های خاص نویسنده یا خریدار بودن یک آپشن مفیدتر خواهد بود. در هر صورت بکار گرفتن استراتژی مناسب در یک زمان مناسب سود زیادی را برای شما خواهد داشت.

معاملات آپشن یا اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله یا معاملات آپشن در واقع میزان ریسک بالا در برخی از معاملات را برای معامله گران بهبود می بخشد. فعالان بازار سرمایه همواره تمایل دارند از ابزارهای مختلفی استفاده کنند تا ریسک معاملاتی خود را به حداقل رسانند؛ یکی از این مقوله‌ها که به تازگی وارد بورس اوراق بهادار تهران شده، اختیار معاملات است؛ در حال حاضر اختیار خرید در بورس اوراق بهادار قابل معامله است و اختیار فروش نیز بزودی قراردادهای آپشن قابل معامله خواهد بود. فعالان بازار سرمایه می‌توانند با استفاده از اختیار خرید ریسک فعالیت‌های بورسی خود را کاهش دهند و در این حوزه به سرمایه‌گذاری بپردازند.

این اختیارات در راستای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری به فعالان بازار سرمایه کمک خواهد کرد و سهامداران می‌توانند در معاملاتی که از ریسک بالایی برخورد است، از اختیار معاملات استفاده کنند. با توجه به اینکه قراردادهای اختیار معامله به دو دسته اختیار خرید و فروش طبقه‌بندی می‌شوند، در ادامه به ویژگی‌های خرید و فروش اختیار معاملات اشاره خواهیم کرد.

اختیار معامله، توافقی برای آینده!

به صورت کلی اختیار معامله، قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است و بورس اوراق بهادار اختیار معاملات سهام شرکت‌های مختلف بورسی را تعیین می‌کند؛ بر اساس این قرار داد، خریدار قرارداد حق دارد که مقدار معینی از دارایی مشخص شده در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد؛ به این معنا که دو طرف توافق می‌کنند در آینده معامله‌ای انجام دهند.

در اختیار معامله این موضوع بسیار حائز اهمیت است که در این معامله، خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخصی با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می‌آورد. این در حالی است که از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، بر اساس مفاد قرارداد، آماده فروش دارایی مذکور است. در این میان دارنده قرارداد خریدار در اعمال حق خود مختار است و هیچ تعهد و الزامی ندارد.

در صورت صرف ‌نظر او از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست می‌دهد؛ اما از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.

قرارداد اختیار معامله اساساً برای کاهش ریسک ابداع شده است. اما به دلیل دارابودن ویژگی اهرمی این ابزار، عموماً استفاده آن در بازارها برای معاملات پر ریسک صورت می‌گیرد. بنابراین توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران پیش از اقدام به انجام معاملات اختیار معامله، حتماً از شرایط، قوانین و بایدها و نبایدهای آن مطلع شوند.

اختیار خرید

اختیار خرید به حقی برای خرید یک دارائى در قیمت معینى اشاره دارد و سرمایه‌گذاران می‌توانند فقط نسبت به اخذ موقعیت خرید در نمادهای ایجاد شده اقدام کنند؛ به این معنا که فعالان بازار سرمایه بر اساس تحلیل‌های بورسی مختلف، پیش‌بینی می‌کنند.

به عنوان نمونه سهام ایران خودرو از قیمت 270 تومان (قیمت تابلو در زمان حال) طی دو ماه آینده با رشد 30 تومانی همراه خواهد شد و به 300 تومان می‌رسد. بر اساس این موضوع، فعالان بازار سرمایه می‌توانند اختیار معامله دو ماه آینده سهام ایران خودرو را با قیمت 10 تومان خریداری کنند؛ در صورتی که پس از دو ماه قیمت سهام ایران خودرو 30 تومان یا بیشتر، افزایش پیدا کرده باشد، سهامداران می‌توانند قیمت 270 تومان را بپردازد و سهام را خریداری کنند. در صورتی که قیمت سهام کاهش پیدا کرده باشد، سهامداران صرفاً با زیان 10 تومانی همراه می‌شوند که در ابتدا بابت خرید اختیار معامله خرید پرداخت کرده‌ است.
بنابراین با خرید یک اختیار خرید خودرو، سهامدار حق خرید 10 هزار سهم خودرو را در تاریخ اعمال و با قیمت اعمال خواهد داشت.

به صورت کلی در صورتی که بعد از خریدن یک اختیار معامله قیمت سهام افزایش پیدا کند؛ از آنجا که قیمت اعمال ثابت است، پس ارزش این اختیار خرید بالا مى‌رود و اختیار معامله‌هایی با همان شرایط حالا با قیمت (حق شرط) بالاترى معامله مى‌شوند. به همین ترتیب، اگر قیمت سهام کاهش یابد؛ قیمت اختیار خرید نیز کاهش خواهد یافت. در این میان فعالان بازار سرمایه می‌توانند خود اختیار معامله خرید را تا قبل از رسید به موعد زمانی به فروش نیز رسانند. اختیار خرید یافروش به روشی که در مثال آورده شد، به عنوان ابزار کاهش دهنده ریسک در آینده به شمار می آید، اما با توجه به این موضوع که اختیار معامله در بورس بهادار تهران مقوله‌ای جدید است، پیشنهاد می‌شود سهامداران با اطلاعات کافی و با در نظرگرفتن شرایط به خرید و فروش اختیار معاملات بپردازند و از ریسک‌هایی که نسبت به آن‌ها اطلاع ندارند، بپرهیزند.

معاملات اختیار خرید و فروش با قصد نوسانگیری از ریسک بالایی برخوردار است و نیازمند دسترسی به اطلاعات زیادی است (باید سهامداران به خوبی بر قراردادهای آپشن روی تحلیل بازار سرمایه مسلط باشند). لذا معامله این نوع قراردادها به همه افراد توصیه نمی‌شود.

آشنایی با نماد اختیار معامله خرید

در حال حاضر (در دی ماه 95) اختیار معامله خرید برای 3 شرکت ایران خودرو، فولاد مبارکه اصفهان و ملی صنایع مس ایران درنظر گرفته شده که قابل معامله دربورس اوراق بهادار است. نماد اختیار معامله با افزودن حرف “ضـ” به ابتدای بخشی از نماد شرکت‌های مذکور ایجادمی‌شود. برای مثال: ضخود (اختیار خ خودرو)، ضفملی، ضفولا. نمادها علاوه بر حروف مذکور شامل تاریخ اعمال و قیمت اعمال نیز هستند. به عنوان مثال “اختیارخ خودرو-3000-1395/11/27 (ضخود005)” نشان دهنده اختیار خرید خودرو در تاریخ 1395/11/27 با قیمت 3,000 ریال است. قیمت 3,000 ریال قیمت مورد پیش بینی شده در تابلوی معاملاتی روز 27 بهمن 95 است. اما قیمت خرید اختیار خرید ضخود005، 250 ریال است.

از آنجا که ممکن است در تاریخ اعمال یکسان، قیمت اعمال متفاوت باشد؛ بنابراین یک شرکت بر حسب قیمت اعمال می‌تواند چند نماد معاملاتی داشته باشد. مثال: ضخود004 و ضخود005

در حال حاضر هر اختیار خرید شامل 10 هزار سهم نماد مورد نظر در تاریخ اعمال است.

معاملات اختیار خرید بدون دامنه نوسانی است.

اختیار فروش

اختیار فروش به دارنده حق می‌دهد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بفروشد. اخذ موقعیت فروش فقط برای بستن موقعیت‌های خرید قبلی اخذ شده، امکان پذیر خواهد بود. درحالی‌که خریدار قرارداد اختیار خرید، به امید افزایش قیمت آن را می‌خرید، خریدار قرارداد اختیار فروش پیش‌بینی می‌کند که قیمت در آینده کاهش خواهد یافت.

به عبارت ساده‌تر اختیار فروش برای زمانی است که فعالان بازار سرمایه بر اساس تحلیل‌های بورسی خود، پیش‌بینی می‌کنند که قیمت سهامی در آینده کاهش پیدا می‌کند.

به عنوان نمونه سهامداران پیش‌بینی می‌کنند که سهام ایران خودرو با قیمت 270 تومان طی دو ماه آینده به 250 تومان خواهد رسید و 20 تومان قیمت این سهام کاهش پیدا خواهد کرد. در چنین شرایطی سهامداران می‌توانند با پرداخت به عنوان نمونه 10 تومان، اختیار فروش سهام ایران خودرو را خریداری کنند.

این موضوع بسیار حائز اهمیت است که خریدار اختیار فروش، انتظار نزول قیمت سهام را دارد. در حالی که فروشنده انتظار دارد که قیمت سهام به همان نسبت باشد یا افزایش یابد. به صورت کلی با توجه به اینکه اختیار فروش به دارنده آن اجازه فروش سهام در قیمت مقطوع را مى‌دهد، کاهش در قیمت سهام، اختیار فروش را ارزشمندتر مى‌نماید و برعکس، اگر قیمت سهام افزایش یابد، اختیار فروش کم‌ارزش مى‌شود.

در این میان اگر قیمت سهام کمتر از قیمت اعمال باشد، اختیار فروش را ”باقیمت“ گویند. از طرفی ذکر این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که گاهی از مواقع بهتر است، اختیار فروش باقیمت را قبل از انقضاء اعمال نمود. اگر قیمت سهام بیش از قیمت اعمال باشد، آن اختیار فروش را ”بى‌قیمت“ گویند؛ این نوع اختیار معامله هیچ‌گاه نباید اعمال شود و بالاخره اگر قیمت سهام برابر قیمت اعمال شود، اختیار فروش را ”به قیمت“ گویند.

نحوه اعمال اختیار معاملات

به صورت کلی از نظر نحوه اعمال، اختیار معاملات به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول، اختیار معامله آمریکائى است که در هر زمانى از طول دوره خود قابل اعمال است. دسته دوم نیز قراردادهای آپشن اختیار معامله اروپائى است که فقط در تاریخ انقضاء قابل اعمال است. در بورس اوراق بهادار تهران قرارداد‌های اختیار معاملات، اختیار معاملات از نوع اروپایی هستند و فقط در سر رسید‌ قابلیت اعمال خواهند داشت.

حجم قرارداد‌های معاملات آپشن

قراردادهای اختیار معامله استاندارد شامل 10 هزار اختیار معامله یک واحدى است؛ به این معنا که اگر سرمایه‌گذار یک اختیار معامله بخرد، در واقع این اختیار معامله نمایانگر اختیار خرید یا فروش 10 هزار سهم است. ذکر این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است که اگر سهام شرکت بورسی افزایش سرمایه دهد یا سود سهمى اعلام کند، در تعداد سهام استاندارد قرارداد استثنائى رخ مى‌دهد؛ در این صورت، تعداد سهم‌هایى که توسط قرارداد استاندارد مشخص مى‌شوند، با توجه به تغییر سرمایه شرکت تعدیل مى‌شوند.

به‌عنوان نمونه اگر در مثال قبل شرکت ایران خودرو 15 درصد سود سهمى اعلام کند، تعداد سهم‌هاى قرارداد از 10,000 به 11,500 سهم تغییر پیدا مى‌کند. به‌علاوه قیمت اعمال نیز (0.8695=1.15÷1) تعدیل شده و به نزدیک‌ترین یک‌هشتم قیمت سابق خود (0.875) گرد مى‌شود.

برای اختیار معاملات از کجا باید شروع کرد؟

به صورت کلی چگونگی اعمال قراردادهای اختیار معاملات به صورت غیر خودکار است و دارندگان موقعیت بازخرید در صورت تمایل به اعمال، باید درخواست اعمال خود را از طریق کارگزاری‌ها و مطابق با قرارداد مشتری کارگزار، به اتاق پایاپای اعلام کنند.

در این میان تسویه در قراردادهای اختیار معامله سهام به سه صورت فقط نقدی، اول نقدی بعد فیزیکی و صرف فیزیکی امکانپذیر است. در دوره سه ماهه نخست آغاز معاملات قراردادهای اختیار معامله و در راستای کمک به توسعه بازار قراردادهای اختیار معامله سهام، کارمزد همه ارکان به جز کارگزار، صفر در نظر گرفته شده است.

نتیجه گیری — اختیار معامله

تاریخچه اختیار معامله در کشورهای توسعه یافته نشان می‌دهد که این موضوع در راستای کاهش ریسک معاملات و افزایش جذابیت و تنوع در بازار سرمایه راه اندازی شده است؛ با توجه به این موضوع، فعالان بازار سرمایه می توانند در راستای کاهش ریسک معاملاتی خود از اختیار معاملات استفاده کنند و با مراجعه به کارگزاری‌هایی مانند کارگزاری آگاه، درخواست اعمال خود را مطرح سازند. در این میان همان طور قراردادهای آپشن که پیش تر مطرح شد، با توجه به تازگی اختیار معاملات، توصیه می شود که سهامداران از خرید و فروش اختیار معاملات قبل از موعد زمانی آن بپرهیزند؛ چون با این اقدام، سهامداران ریسک معاملاتی خود را بسیار افزایش داده‌اند و ممکن است با ضرر و زیانی جبران ناپذیر مواجه شوند.

معاملات آپشن سهام

معاملات آپشن سهام بخش های اصلی معاملات آپشن سهامتعریف اختیار معاملهاختیار خرید (Call Option)اختیار فروش (Put Option)چگونه از آپشن استفاده کنیم؟قیمت­ گذاری اختیار معامله اوراق بهادارمدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهاممدل توزیع دو جمله‌ای قیمت سهمفواید اختیار معاملهمعنای مشتقهقرارداد حق خریدقرارداد حق فروشمعامله‌ قرارداد حق خرید و قرارداد حق فروش…

معاملات آپشن سهام

معاملات آپشن سهام یا قرارداد اختیار خرید و اختیار فروش سهام در بورس ٬ ابزار مالی به‌طور عمده مبتنی بر یا مشتق از یک دارایی پایه هستند و به عبارتی ارزش آن‌ها برخاسته از ارزش دارایی دیگری است و به همین دلیل، ابزار مشتقه نیز نامیده ­می‌شوند.

دارایی‌هایی که می‌توانند به‌عنوان دارایی پایه در این ابزار مورداستفاده قرار گیرد، عبارت‌اند از انواع سهام، ابزار بهرهایی و متأثر از نوسان‌های نرخ بهره، ابزار بازار مبادله‌های ارزی، انواع کالا، اعتبارهای مشخص و خاص و وام‌های خرد و کلان.

بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE)، به‌عنوان اولین بورس اختیار معامله در سال ۱۹۷۳ تأسیس شد. در اولین روز معاملات (۲۶ آوریل ۱۹۷۳)، تنها تعداد ۹۱۱ قرارداد بر روی ۱۶ سهم مبادله شد.

پس از آن، چندین بورس سهام و تقریبا تمامی بورس­ های قراردادهای آتی (Futures) به استفاده از ابزار اختیار معامله اقدام کردند.

بورس شیکاگو در تمامی این سال‌ها رتبه اول را در حجم مبادلات به خود اختصاص داده است و با استقبال بی‌نظیر بازیگران بازار در سال ۲۰۰۶ با مبادله بیش از ۶۷۰ میلیون قرارداد اختیار معامله به ارزش ۱۵ تریلیون دلار و با رشد ۴۴% نسبت به سال قبل به بالاترین رکورد تاریخ خود رسیده است.

در ابتدا در کارایی و میزان استقبال از این اوراق تردید وجود داشت، اما با بالا رفتن تقاضای سرمایه‌گذاری با استفاده از اوراق اختیار معامله، حجم معاملات این اوراق در دهه ۱۹۸۰، از حجم معاملات خود سهام پیشی گرفت که این واقعیت میزان پاسخگویی اختیار معامله نه‌تنها بر روی سهام بلکه بر روی کالاها و ارزها و بیش از ۹۰ شاخص مختلف ازجمله NASDAQ و S&P500 بازار تعریف شده است.

تعریف اختیار معامله

اختیار معامله، قراردادی است که به خریدار آن، اختیار و نه اجبار خرید یا فروش یک دارایی معین را در قیمت تعیین شده تا یک‌زمان مشخص اعطا می‌کند. از سوی دیگر فروشنده اختیار معامله اجبار دارد که تا پیش از انقضای مهلت آن، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت، مفاد قرارداد را اجرا کرده و دارایی معین شده را در قیمت تعیین شده معامله کند.

این اوراق ازنظر نوع قرارداد بر دو نوع کلی تعریف شده‌اند: اختیار خرید (Call) و اختیار فروش (Put) و ازنظر نحوه اعمال نیز بر دو نوع کلی آمریکایی و اروپایی هستند.

اختیار معامله آمریکایی در هر زمان تا زمان سررسید قابل اجراست اما اختیار معامله اروپایی فقط در تاریخ انقضا اجرا پذیر است. به‌طور مثال، فرض کنید شما در پایان معاملات روز ۱۵ ژوئن سال ۲۰۰۷ میلادی ۱۰۰ سهم شرکت گوگل را با قیمت هر سهم ۵۰۵ دلار خریداری کرده‌اید.

این سرمایه‌گذاری ۵۰۵ دلاری به‌طور بالقوه در ریسک کامل گوگل (از یک خبر کوچک تا ورشکستگی کامل) شما در معرض خطر از دست دادن ارزش سرمایه‌گذاری خود قرار می‌دهد.

به‌منظور پوشش ریسک این دارایی در برابر نوسانات نامطلوب بازار می‌توان از اختیار فروش (Put Option) استفاده کرد.

از آنجا که هر قرارداد اختیار فروش طبق تعریف ۱۰۰ سهم را کنترل می‌کند، برای از بین بردن ریسک سرمایه‌گذاری مذکور لازم است ۱۰ قرارداد اختیار فروش (مثلا در قیمت تعیین شده ۴۹۰ و تا سه ماه آینده) خریداری نمود.

بدین معنی که با ادغام سرمایه‌گذاری اولیه خرید (۱۰۰۰ سهم گوگل) با خرید ۱۰ قرارداد اختیار فروش در قیمت ۴۹۰ دلار، شما تا سه ماهه آینده (زمان انقضای اوراق اختیار فروش) حق خواهید داشت سهام خود را در قیمت ۴۹۰ دلار به فروشنده این اوراق اختیار فروش، بفروشید.

با توجه به قیمت واقعی اختیار فروش سه ماهه گوگل در قیمت ۴۹۰ دلار در تاریخ یاد شده، خرید این ۱۰ قرارداد اختیار فروش، ۲۰۵۰۰ دلار (کمی بیش از ۴% کل سرمایه‌گذاری) برای شما هزینه در بر خواهد داشت.

در صورت کاهش قیمت سهام گوگل به قیمتی کمتر از ۴۹۰ دلار (مثلا ۴۵۰ دلار) شما می‌توانید از این حق بهره برده و همچنان سهام خود را در قیمت تعیین‌شده ۴۹۰ دلار به فروش برسانید و در صورت افزایش قیمت سهام (مثلا ۵۴۰ دلار)، از حق خود گذشته و سهام را در قیمت بالاتر در بازار خواهید فروخت؛

بنابراین شما در این مثال با صرف هزینه‌ی در حد ۴% کل سرمایه‌گذاری تا انقضای مهلت اوراق اختیار فروش (سه ماه آینده) فارغ از هرگونه تغییر در بازار یا تغییر در شرکت گوگل از فروش سهام خود در قیمت ۴۹۰ دلار یا بالاتر مطمئن خواهید بود.

در همین مثال فرض کنید شخصی اعتقاد به سقوط اندک (مثلا ۱۰ درصد) قیمت سهام شرکت گوگل در آینده‌ای نزدیک دارد این شخص می‌تواند از قابلیت خاص اختیار معامله به نام اهرم مالی (Leverage) بهره برده و اقدام به خرید ۱۰ قرارداد سه ماهه اختیار فروش (Put) گوگل در قیمت ۴۹۰ بکند.

به عبارتی این شخص بدون سرمایه‌گذاری عظیم در سهام گوگل، تنها بیمه این سرمایه‌گذاری را خریداری کرده است. خرید ۱۰ قرارداد اختیار معامله مذکور، به این شخص حق فروش ۱۰۰۰ سهم گوگل را در قیمت ۴۹۰ دلار تا سه ماه آینده، اعطا می‌کند با توجه به مثال قبل برای خرید این ۱۰ قرارداد ۲۰۵۰۰ دلار هزینه لازم است.

در صورت قراردادهای آپشن افت حدودا ۱۰ درصدی سهام گوگل به ۴۵۰ دلار، هر قرارداد اختیار فروش مذکور حداقل ۴۰۰۰ دلار در بازار ارزش پیدا خواهند کرد؛ زیرا هرکدام از آن‌ها به دارنده اجازه خواهند داد ۱۰۰ سهم گوگل را از بازار ۴۵۰ دلار خریداری و به قیمت تعیین شده ۴۹۰ دلار بفروشد. (۴۵۰ – ۴۹۰)*۱۰۰=۴۰۰۰ بنابراین این ۱۰ قرارداد کلا در بازار در قیمت ۴۰۰۰۰ دلار قابل فروش هستند و با توجه به قیمت خرید آن‌ها بازگشت سرمایه‌ای در حد ۱۰۰% ایجاد خواهند کرد.

اوارق اختیار معامله، کارکردهای فراوان و متنوع دیگری نیز در بازارهای ارز، کالا و قرارداد آتی دارند.

کارکردهای متنوع اختیار معامله به‌منظور کنترل ریسک سرمایه‌گذاری یا کسب درآمد به عناوین یاد شده ختم نمی‌شوند و پرداختن به آن‌ها در حالت‌های مختلف بازار (صعودی، نزولی، مستقیم و یا پر نوسان) که به‌اصطلاح استراتژی‌های معاملات اختیار معامله نام دارند، به فرصت‌های جداگانه‌ای نیاز دارد.

یکی از ابزارهایی که در بورس تهران وجود دارد قرارداد اختیار معامله یا (option) سهام می باشد. اختیار معامله، قراردادی است که به خریدار آن، اختیار (و نه اجبار) خرید یا فروش یک دارایی معین را در قیمت تعیین شده در یک زمان مشخص اعطا می‌کند.

از سوی دیگر فروشنده اختیار معامله موظف است در تاریخ سررسید مفاد قرارداد را اجرا کرده و دارایی معین شده را در قیمت تعیین شده معامله کند.

هدف از راه اندازی قراردادهای اختیار معامله مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری، افزایش قدرت نقدشوندگی،تنوع بخشی و فراهم آوردن امکان برنامه‌ ریزی‌ های بلندمدت برای سرمایه‌گذاران در بورس است.

این سبک از معاملات جذابیت هایی دارد که حتما برای شما وسوسه انگیر خواهد بود. مثلا برای خرید سهام عادی شما کل مبلغ سهام را در زمان خرید پرداخت می کنید درحالی که در قرارداد اختیار معامله در ابتدا درصد بسیار کمی از کل مبلغ پرداخت می شود این یعنی شما از اهرم (Leverage) برخوردار هستید.

یا مثلا دو طرفه بودن این نوع معاملات که باعث می شود شما بتوانید بر خلاف سهام عادی هم نقش خریدار داشته باشید و از افزایش قیمت ها متنفع شوید هم نقش فروشنده داشته باشید و از کاهش قیمت ها نفع ببرید.

قراردادهای اختیار معامله (Option) و هنر مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری (مقدماتی و پیشرفته)

تاریخ دوره: از ۳۱ فروردین ۱۴۰۰ مدت دوره: ۱۶ ساعت / یکشنبه و سه‌شنبه‌ها / ۱۷:۰۰ الی ۲۱:۰۰
انصراف و عودت وجه تا یک هفته پیش از آغاز دوره، با کسر ۳۰% از مبلغ ثبت‌نام و پس از آن، با معرفی فرد جایگزین امکان‌پذیر است.

توضیحات

مقدمه

قرارداد اختیار معامله (Option) یکی از انواع ابزار مشتقه می‌باشد. ابزار مشتقه ابزاری است که مبتنی بر دارایی پایه می‌باشد و در واقع قراردادی است که ارزش آن نشات گرفته از ارزش دارایی پایه آن است. در حال حاضر ابزار مشتقه کاربردهای فراوانی پیدا نموده به گونه‌ای که بسیاری از پیش‌بینی‌ سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی بر اساس معاملات این ابزار اتفاق می‌افتد. یکی از انواع مشتقه‌ها، اختیار معامله می‌باشد که به دلیل ایجاد انعطاف‌پذیری در قراردادهای آپشن سرمایه‌گذاری به طور گسترده‌ای مورد معامله قرار می‌گیرد. از این انعطاف‌پذیری‌ها می‌توان به پوشش ریسک اشاره نمود، همینطور خود اختیار می‌تواند به عنوان یک سرمایه‌گذاری ریسکی مورد معامله قرار گیرد. این قراردادها، می‌تواند مزایای زیادی برای معاملات ایجاد نماید، از هزینه‌های پایین معاملاتی در مقایسه با معاملات دارایی پایه گرفته تا وجود اهرم برای معاملات اینگونه قراردادها.

یکی دیگر از این مزایا، ایجاد سود در زمان ریزش قیمت دارایی پایه می‌باشد. همچنین استراتژی‌های بسیار زیادی برای این ابزار وجود دارد که متناسب با روند دارایی پایه می‌توان استراتژی مناسب را اتخاذ نمود. از این دست، می‌توان انتظار آن را داشت که اختیار معامله در آینده در کشور ما نیز از محبوبیت خوبی برخوردار گردد و به همین جهت آموزش‌هایی در این زمینه می‌تواند موقعیت را برای بروز شرایط بهینه آماده نماید.