شناخت انواع بازار

بازارهاي مالي مناسبات و ترتيباتي هستند كه امكان معامله تعهدات و ابزارهاي مالي را فراهم نموده و به تقابل عرضه و تقاضاي اين اسناد مي‌پردازند. بازارهاي مالي نيز بازارهايي هستند كه در آنها دارايي‌هاي مالي مثل سهام و اوراق قرضه كه ارزش آنها به ارزش توليدات و خدمات ارايه شده توسط شركت‌هاي منتشر كننده آنها وابسته است، مبادله مي‌شوند. تفاوت دارايي‌هاي مالي با دارايي‌هاي واقعي در اين است كه دارايي‌هاي واقعي ماهيت فيزيكي دارند مانند اتومبيل، املاك و مستغلات، و وسايل منزل.

آشنایی با انواع بازار بورس درایران

در بازار بورس ایران ، کالا‌های مختلفی مورد معامله قرار می‌گیرد و بر همین اساس بازار بورس به ۴ دسته کلی تقسیم می‌شود:

۱– بورس اوراق بهادار

۲- فرابورس

۳- بورس کالا

۴- بورس انرژی

البته در جهان بورس ارز هم یکی از انواع بورس است که در آن ارزهای خارجی خرید و فروش می­شوند. اما در ایران، بورس ارز برای معامله و تبادل ارزهای خارجی وجود ندارد و خرید و فروش ارز به صورت دستی و در صرافی ها یا بازار آزاد انجام می‌شود.

بورس کالا:

بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از فروشندگان، کالای خود را عرضه و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان آن بازار، به خریداران ارائه می‌شود.

در این بازار معمولا مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می‌گیرد. سهام شرکت بورس کالا نیز با نماد معاملاتی کالا در بازار قابل خرید و فروش است و درآمد آن حاصل از کارمزد معاملات کالایی تحت نظر این شرکت است.معاملات در این بازار بصورت نسیه،نقد و سلف برای انواع محصولات کشاورزی و صنعتی انجام می شود و به بازار های فیزیکی،فرعی،مشتقه و مالی تقسیم می شود که هرکدام نیز بخش های متفاوتی دارند تا کالاهای پذیرفته شده در این بازار را در خود جای دهند.

سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران در شهریورماه سال۸۲ به‌عنوان اولین بورس کالای کشور فعالیت خود را آغاز کرد و پس‌ ازآن نیز سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی در شهریورماه سال ۸۳ شروع به فعالیت کرد. شرکت بورس کالای ایران نیز به‌موجب ماده ۵۸ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک شرکت جدید و کاملاً مستقل از سازمان‌های کارگزاران بورس فلزات و کالای کشاورزی، پس از پذیره‌نویسی در چهار گروه سهامداری و برگزاری مجمع عمومی از ابتدای مهرماه سال ۱۳۸۶ فعالیت خود را آغاز کرد.

بدین ترتیب، هم‌اکنون بورس کالای ایران باتجربه‌ای بیش از ۱۰ سال، به دادوستد انواع محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده‌های نفت و پتروشیمی و کشاورزی در قالب معاملات نقد، نسیه، سلف، سلف استاندارد و معاملات ابزارهای مشتقه ازجمله قراردادهای آتی مشغول است.

انواع بازارها، قراردادها و اوراق قابل معامله در بورس کالای ایران عبارت‌اند از :

قرارداد نقدی:

قراردادی است که بر اساس آن، پرداخت‌ بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله و بر اساس دستورالعمل تسویه و پایاپای انجام می‌شود.

قرارداد نسیه:

قراردادی است که بر اساس آن، کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید و بر اساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می شود.

قرارداد سلف:

قراردادی است که بر اساس آن، کالا باقیمت معین درزمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله و بر اساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می شود.

قرارداد آتی:

قراردادی است که فروشنده بر اساس آن متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الآن تعیین می‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به‌صورت شرط ضمن عقد متعهد می‌شوند مبلغی را به‌عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می‌شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید باهم تسویه کنند.

قرارداد اختیار معامله:

قرارداد اختیار معامله قراردادی است که در آن‌یک طرف، اختیار(حق) خرید و یا فروش کالایی را از طرف دیگر خریداری می‌کند. قرارداد اختیار معامله به دو نوع کلی اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می‌شود. در هرکدام از این دو نوع قرارداد، دو طرف خریدار و فروشنده با یکدیگر وارد معامله می‌شوند.

قرارداد سلف استاندارد:

قراردادی است که بر اساس آن عرضه‌کننده مقدار معینی از دارایی پایه را مطابق مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم کند. خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری‌شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد موضوع مواد ۲ و ۳ دستورالعمل اجرایی معاملات سلف استاندارد، به فروش رساند. قرارداد مذکور نیز در این دستورالعمل به‌اختصار قرارداد سلف استاندارد نامیده می‌شود.

گواهی سپرده کالایی:

بر اساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که مؤید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تائید بورس صادر می‌گردد.

بورس انرژی:

به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‏‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد. منظور از حامل های انرژی نفت، گاز، برق و سایر حامل‎های انرژی است.

دارایی‌های قابل معامله در این بازار هم شامل دارایی‌های فیزیکی و هم شامل دارایی‌های مالی از قبیل ابزارهای مشتقه مبتنی بر انرژی خواهد بود. بنابراین امکان معامله نفت، گاز، بنزین، نفت کوره، برق و نیز ابزارهای مشتقه مبتنی بر آن‌ها (شامل اوراق سلف موازی) در این بازار وجود دارد. بورس انرژی با ۶ سال سن جوان ترین بازار بورس در ایران محسوب می شود.

با توجه به ویژگی‌های کشور و برخورداری از منابع غنی انرژی این بورس اهمیت زیادی دارد خصوصاً آنکه یکی از کارکردهای مهم این بازار موضوع صادرات و فروش انرژی به کشورهای همسایه است که بحث کشف قیمت در آن اهمیت زیادی دارد.

سود این بازار نیز حاصل از کارمزد معاملات بخش های انرژی است و سهام آن برای اشخاص حقوقی و حقیقی قابل خرید و فروش است.

بورس اوراق بهادار:

یکی از انواع بازار در ایران بورس اوراق بهادار تهران می باشد.در این بازار سهام شرکت‌ ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت، خرید وفروش می­‌شوند و بیشتر سرمایه‌ گذاران بازار، در این بخش از بازار فعال هستند. در سال ۱۳۴۵ قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران تهیه شد. لایحه تشکیل آن در اردیبهشت ۱۳۴۵ در مجلس شورای ملی تصویب شد و در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، بورس تهران، با ورود سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس آغاز به کار کرد.

مزایای پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران :

1. برخورداری از معافیت مالیاتی
2. سهولت در تأمین مالی از طریق انتشار سهام و سایر اوراق بهادار (اوراق قرضه)
3. کاهش ریسک نقدینگی
4. ارائه معیارهای جدید برای ارزیابی عملکرد مدیریت شرکت
5. سهولت در تغییر ترکیب سهامداری و انتقال مالکیت
6. افزایش اعتبار داخلی و بین‌المللی
7. تعیین ارزش سهام شرکت
8. سهولت در استفاده از تسهیلات بانکی و یا سایر ابزارهای تأمین مالی
9. افزایش توان رقابتی و سهم از بازار

فرابورس:

در ایران، فرابورس از پاییز سال ۱۳۸۸ وارد میدان شد. مهم‌ترین وظیفه فرابورس، سازمان‌دهی شرکت‌هایی است که می­خواهند وارد بازار سرمایه شوند، اما هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند.

فرابورس ایران با هدف ایجاد بازاری کارآمد، منصفانه و شفاف، تمهیدات و بسترسازی لازم را در زمینه انتشار سریع و عادلانه اطلاعات با همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار انجام داده تا صاحبان سرمایه با آگاهی و شناخت بیشتر در خصوص انواع اوراق بهادار، درجات ریسک و سایر شاخصه‌های مهم، به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار پذیرفته‌شده در این بازار اقدام کنند.

سهام شرکت‌هایی که نتوانسته‌اند به بازار بورس اوراق بهادار راه پیدا کنند، در فرابورس معامله می‌شوند. در واقع قوانین ثبت یک شرکت در فرابورس ساده‌تر از بورس است.

در کشورهای دیگر بازار فرابورس برای خرید ‌و‌ فروش سهام شرکت‌هایی است که شفافیت کافی ندارند یا سودآوری آن‌ها به مراتب کمتر از بازار بورس است.

“دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل‌وانتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران (شرکت سهامی عام)” مصوب ۱۳۸۸ فعالیت این رکن بازار سرمایه را در قالب چند بازار مجزا به نام‌های بازار اول، دوم، سوم، پایه، بازار ابزارهای نوین مالی، بازار شرکت‌های کوچک و متوسط و بازار مشتقه بیان کرده است. در حال حاضر این بازارها به لحاظ طی کردن فرایند پذیرش باهم متفاوت هستند و پذیرش سهام شرکت‌های سهامی عام صرفاً در بازارهای اول و دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفاً در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد. متقاضی پذیرش در صورت دارا بودن شرایط پذیرش، باید تقاضای پذیرش خود را دریکی از این بازارها به فرابورس ارائه کند.

کارکرد بورس‌های اوراق بهادارو کالا و ارز:

بورس علاوه بر افزایش سرمایه سهامدارانی که در خرید سهام دقت لازم را دارند و از سرمایه گذاری خویش بهره مند می‌گردند مزایا و کارکرد‌های وسیع و اثر گذار زیادی دارد که در ذیل اشاره می‌گردد:

کنترل نقدینگی درجامعه، بازار بورس یک فرصت سرمایه گذاری مطلوب برای سرمایه گذاران با سرمایه‌های اندک ایجاد می‌کند و زمینه توزیع عادلانه ثروت را مهیا می‌کند.

آشنایی با انواع بازارهای مالی در ایران

در این مقاله آموزش بورس با انواع بازارهای مالی در ایران آشنا می‌شویم و پس از طبقه بندی این بازارها، ویژگی‌های هریک را با هم بررسی خواهیم کرد.

جایگاه بخش مالی در اقتصاد یک کشور

نظام مبتني بر اقتصاد بازار در سطح كلان به وجود بازارهاي 4 گانه اعتقاد دارد. اين بازارها عبارتند از: بازار كالا، بازار كار، بازار پول و بازار سرمايه. تجزيه و تحليل بازارهاي 4 گانه تعادل عمومي را به اثبات مي‌رساند. دو بازار از بازارهاي ياد شده در ارتباط با بخش مالي مي‌باشد. بخش مالي روي دوم سكه اقتصاد است كه در واقع مكمل بخش واقعي اقتصاد است. بنابراين تعادل بلند مدت و با ثبات هر نظام اقتصادي هنگامي به دست مي‌آيد كه دو بخش مالی و اقتصادی با ارتباطات دروني خود در شرايط تعادلي عمل كنند. بر اين اساس مي‌توان گفت كه بخش مالي تزريق كننده حيات به بخش حقيقي اقتصاد است و منظور از توسعه مالي، توسعه سيستم يا بخش مالي يعني بازارها، نهادها و ابزارهاي مالي مي‌باشد.

بازارهای مالی در ایران

بازارهاي مالي مناسبات و ترتيباتي هستند كه امكان معامله تعهدات و ابزارهاي مالي را فراهم نموده و به تقابل عرضه و تقاضاي اين اسناد مي‌پردازند. بازارهاي مالي نيز بازارهايي هستند كه در آنها دارايي‌هاي مالي مثل سهام و اوراق قرضه كه ارزش آنها به ارزش توليدات و خدمات ارايه شده توسط شركت‌هاي منتشر كننده آنها وابسته است، مبادله مي‌شوند. تفاوت دارايي‌هاي مالي با دارايي‌هاي واقعي در اين است كه دارايي‌هاي واقعي ماهيت فيزيكي دارند مانند اتومبيل، املاك و مستغلات، و وسايل منزل.

یكي از راه‌هاي سرمايه گذاري خريد دارايي‌هاي مالي است. مزيت خريد دارايي‌هاي مالي نسبت به خريد دارايي‌هاي واقعي از ديدگاه اقتصادي اين است كه اولا دارايي واقعي كالاي مصرفي است نه وسيله پس انداز و سرمايه گذاري. دوم اينكه خريد دارايي‌هاي واقعي و بلااستفاده نگه داشتن آنها به اميد گرانتر شدن در آينده به معناي بلااستفاده نگه داشتن منابع كشور است و ارزش افزوده اي ايجاد نمي‌كند. مگر آنگه از آن استفاده شود.

چند نوع از دارايي‌هاي مالي عبارتند از: سپرده‌هاي سرمايه‌گذاري در بانك‌ها، طرح‌هاي بازنشستگي كه توسط صندوق‌هاي بازنشستگي ارايه مي‌شود، انواع بيمه نامه‌هاي شركت‌هاي بيمه و در نهايت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار كه توسط كارگزاران خريد و فروش مي‌شود.

وظایف بازارهای مالی

بازارهای مالی به منظور رشد و توسعه اقتصادی کشور، وظایفی بر عهده دارند که عبارتند از :

• تخصیص بهینه منابع
• اداره و کنترل بنگاه‌ها و مدیران به کمک واسطه‌های مالی
• ایجاد سهولت در نظام مالی تجارت و مبادلات
• قیمت‌گذاری ریسک و فراهم کردن مکانیسم ادغام
• انتشار اطلاعات در بین تامین‌کنندگان وجوه مالی

طبقه‌بندی انواع بازارهای مالی در ایران

بازارهاي مالي بر پايه معيارهاي متفاوتي قابل طبقه‌بندي هستند:

1- طبقه‌بندي بر اساس نوع دارايي

2- طبقه‌بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار

3- طبقه‌بندي بر اساس سررسيد تعهدات مالي

4- طبقه‌بندی براساس واگذاری فوری یا واگذاری آتی

5- طبقه‌بندی براساس ساختار سازمانی

انواع بازارهای مالی بر اساس نوع دارايي

الف) بازار سهام

در اين بازار، سهام شركت‌ها كه نشانگر مالكيت دارنده آن در شركت است، دادوستد مي‌شود.

ب) بازار اوراق بدهی

بازاري است كه در آن ابزارهاي با درآمد ثابت (اوراق قرضه) دادوستد مي‌شوند.

ج) بازار ابزارهای مشتق

بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر دارايي‌هاي مالي يا فيزيكي از كه آن جمله مي‌توان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.

انواع بازارهای مالی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار

الف) بازار اولیه (Primary Market)

بازار اوليه جايي است كه بنگاه اقتصادي مي تواند در آن دارايي هاي مالي خود را با منابع مالي بلند مدت مبادله كند. در اين بازار منتشر كننده اوراق بهادار اقدام به فروش اين اوراق مي كند تا وجوه مورد نياز خود را تامين كند. دليل اصلي قابليت فروش اين اوراق وجود بازار ثانويه است.

ب) بازار ثانویه (Secondary Market)

در اين بازار اوراق بهاداري كه قبلا منتشر شده مورد خريد و فروش قرار مي‌گيرند. وجود اين بازار مشاركت‌كنندگان را مطمئن مي‌سازد كه مي‌توانند اوراق بهادار خود را به راحتي به فروش برسانند و مشكلي از نظر تبديل به نقد كردن دارايي‌هاي مالي‌شان نداشته باشند. در مورد اوراق قرضه كه داراي سررسيد مشخصي مي‌باشند، وجود اين بازارها اين امكان را فراهم مي‌آورد تا دارندگان اين اوراق مجبور به نگهداري آن‌ها تا تاريخ سررسيد نباشند. علاوه بر آن بازار ثانويه شناخت انواع بازار قيمت سهام جديدي كه قرار است در بازار اوليه عرضه شود را تعيين مي‌كند.

بازار ثانویه خود به دو زیر بازار تقسیم می‌شود:

1. بازار سازمان یافته بورس اوراق بهادار (Stock Market)

بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است.

2. بازار فرابورس (Over the Center Market) بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد.

بازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله می‌شوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.

این بازار مربوط به معامله اوراق بهاداری است که در بازارهای فرابورس یا خارج از بورس معامله می‌شوند. از آنجایی که این بازار محلی مطمئن برای انجام معاملات است، بنابراین بسیاری از موسسات برای کاهش هزینه‌های کارمزد از این بازار استفاده می‌کنند.

یا اوراق مشارکت که در آن معاملات خصوصی بدون دخالت کارگزار، بین افراد عادی و یا سازمان‌های بزرگ انجام می‌گیرد. مزیت این بازار نپرداختن هزینه‌های بالای کارگزاری است.

انواع بازارهای مالی بر اساس سررسید تعهدات مالی

بازار پول

بازار پول بازاري براي دادوستد پول و ديگر دارايي‌هاي مالي جانشين نزديك پول است كه سررسيد كمتر از يكسال دارند. همچنين مي‌توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهاي مالي كوتاه مدت با ويژگي اندك بودن ريسك عدم پرداخت، نقدشوندگي و ارزش اسمي زياد نام برد.

سهام عادي

سهام عادي نوعي ابزار سرمايه‌گذاري است كه نشانگر مالكيت دارنده آن در يك شركت سهامي است و به دو دسته سهام با نام و سهام بينام تقسيم مي شود.

سهام ممتاز

سهام ممتاز نوعي اوراق بهادار است كه دارنده آن نسبت به درآمدها و دارايي‌هاي شركت، حق يا ادعاي محدود و معيني دارد. اين سهام زماني منتشر مي‌شود كه هزينة سهام عادي بالاتر باشد.

اوراق قرضه

اوراق قرضه اسنادي هستند كه به موجب آن‌ها ناشر متعهد مي‌شود مبالغ معيني (بهره سالانه) را در فاصله‌هاي زماني مشخص به دارنده پرداخت كند و در سررسيد، اصل مبلغ را بازپرداخت كند.

اوراق مشاركت

اوراقي است كه سود علي الحساب دارد و صادركننده اوراق متعهد مي شود اصل پول و سود قطعي را در تاريخ معين پرداخت كند.

طبقه‌بندی براساس واگذاری فوری یا واگذاری آتی

1- بازار نقدی یا آنی

معاملات فوری خرید و فروش اوراق بهادار و تحویل کالا در این دسته قرار می‌گیرند. بازار نقدی در مقابل بازار آتی قرار می‌گیرد و برخلاف بازار آتی که در زمان مشخصی در آینده صورت می‌گیرد، بازار نقدی در زمان حال انجام می‌شود.

2- بازار مشتقه

این بازار که از ابزارهایی مثل قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله برای معامله اوراق استفاده می‌کند، بیشتر، سرمایه‌گذاران خرد را به سمت خود جذب کرده است.

بورس کالا

یکی دیگر از بازارهایی که در ایران وجود دارد بورس کالا است که با توجه به نامش مشخص است که در آن کالاهای خامی نظیر زعفران، گندم، برنج، قیر و غیره، معامله می‌شود. این بازار که به دلیل وجود مشکلات مختلفی من جمله قیمت در بازارهای سنتی، شکل گرفته، بر مبنای خرید و فروش کالاهای فیزیکی بوده و براساس اوراق بهادار معامله‌ای شکل نمی‌گیرد.

ساختار بازار سرمایه کشور

نهادهاي مهم بازار سرمايه كشور عبارتند از:

1- شوراي عالي بورس

2- سازمان بورس و اوراق بهادار

3- شركت بورس اوراق بهادار

4- شركت بورس كالاي ايران

5- شركت سپرده گذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوه

6- نهادهاي مالي شركت مديريت فناوري بورس تهران

ارزش اسمی سهم

ارزش اسمي سهام همان است كه در روز تشكيل شركت پرداخت و يا تعهد شده و سرمايه شركت در مجموع قيمت اسمي سهام را تشكيل مي‌دهد به عنوان مثال: شركتي در را نظر بگيريد كه سرمايه دو آن ميليون ريال و به هزار سهم دو هزار ريالي تقسيم شده است. پس ارزش اسمي هر سهم اين شركت دو هزار ريال است.

ارزش بازاری سهم (Market Capitalization)

به مجموع ارزش روز یک شرکت سهامی عام گفته می‌شود. این ارزش از حاصل ضرب قیمت روز سهام در تعداد سهم‌های منتشر شده توسط شرکت بدست می‌آید. برای مشاهده ارزش بازار شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، کافی است نام یا نماد شرکت را در سایت tsetmc.com جستجو کنید. بنابرین دو عامل قیمت روز سهام یک شرکت و تعداد سهام منتشر شده توسط آن می‌تواند بر میزان ارزش بازار سهام آن شرکت اثر گذار باشد. هرچقدر شرکت، سهام بیشتری منتشر کند و به عبارتی سرمایه بیشتری داشته باشد جزو شرکت‌های با ارزش بازار بالا در نظر گرفته خواهد شد.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.

آشنایی با انواع بازارهای سرمایه گذاری و نحوه کسب درآمد از آنها

افراد مختلفی قصد سرمایه گذاری در بازارهای سرمایه را دارند اما به راستی کدام یک بهتر است؟ و کدام یک سود بیشتری را نصیب شما می‌کند؟ قصد داریم در این مقاله سه بازار پر طرفدار فارکس، بورس و بازار ارزهای دیجیتال را مورد بررسی قرار دهیم و ویژگی آنها را بیان کنیم.

بهتر است قبل از اینکه به سراغ مقایسه سه بازار مذکور برویم، دسته بندی کلی بازارهای مالی را بررسی کنیم:

بازارهای مالی به طور کلی به چهار دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از بازار سهام، بازار کالا، بازار اوراق قرضه و بازار مبادلات ارزی که مختصرا به بیان هر یک می‌پردازیم:

• بازار سهام: نهادی می‌باشد که در آن برگه های سهم معامله می‌شود و مکانی که برای این امر در نظر گرفته شده است جایی است که به صورت فیزیکی سهامداران گرد هم جمع می‌شوند که از جمله آنها می‌توان به بورس نیویورک، لندن و توکیو اشاره کرد همچنین بورس اوراق بهادار ایران نیز جز این دسته است.
• بازار کالا: بازاری است سازمان یافته که در آن کالاهای مختلفی همانند شکر، قهوه، ذرت، پنبه، غلات و همچنین فلزات با ارزش در آن معامله می‌شوند، هدف اصلی معاملات در این بازار را می‌توان خرید و فروش و تحویل آن در شناخت انواع بازار آینده در نظر گرفت و اگر بخواهیم مثالی از این نوع بازار بزنیم می‌توان به بورس شیکاگو اشاره کنیم.
• بازار اوراق قرضه: در این بازار اوراق قرضه ای که توسط نهادهای مختلف منتشر می‌شود مورد معامله قرار می‌گیرد.
• بازار مبادلات ارزی: به بازار جهانی خرید و فروش ارز گویند که بازار فارکس و ارزهای دیجیتال از این دست می‌باشند.

تا اینجای کار ضمن آشنایی با انواع بازارها، متوجه شدیم که بازار ارزهای دیجیتال و فارکس و همچنین بورس اوراق بهادار در کدام دسته قرار دارند. اما قبل از اینکه بخواهیم ویژگی های هریک را مورد بررسی قرار دهیم لازم می‌بینیم توضیح مختصری در رابطه با نوع معامله در هر یک ارائه دهیم:

• فارکس:یا FX که مخفف Foreign Exchange است و منظور بازاری است که ارزهای مختلف دنیا در آن قابل معامله هستند. بازار فارکس بزرگترین بازار دنیاست و حجم معاملات روزانه آن بیش از ۴ هزار میلیارد دلار بوده و تمامی ارزهای دنیا را شامل می‌شود. این بازار مرکزیتی ندارد و خرید و فروش هر جفت ارز که در این بازار صورت می‌گیرد به صورت مجازی است به این معنی که جنسی جا به جا نمی‌شود.
• بورس اوراق بهادار: بازاری است که در آن شرکت های خصوصی و دولتی قانونی کل یا بخشی از سهام شرکت خود را عرضه می‌کنند و شما با خرید سهام یک شرکت، بخشی از مالکیت و سودآوری آن شرکت بصورت قانونی به شما تعلق می‌گیرد و حتی اگر میزان سهام شما به قدری باشد که جز سهامداران یزرگ شرکت باشید می‌توانید در تصمیم‌گیری‌های اساسی، شرکت کنید.
• بازار ارزهای دیجیتال: بازاری است که در آن کوین ها و آلتکوین های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرند و شما پس از خریداری ارز دیجیتالی مورد نظر مالک آن خواهید بود اما باید توجه داشته باشید که این ارزها دیجیتالی هستند و قابل لمس نیستند و محل نگهداری آنها کیف پول های دیجیتالی است که رمز کیف پولهایتان فقط باید در اختیار خودتان باشد.

حال که به صورت مختصر با کلیت این بازارها آشنا شدیم برویم به سراغ بیان ویژگی های هر یک و آنها را مورد بررسی قرار دهیم:

چگونه در بازارهای مختلف معامله کنیم؟

فارکس

با استفاده از اینترنت اشخاص می‌توانند از طریق شرکت های سرمایه گذاری به واسطه کارگزاران(Brokers) که از طریق شبکه الکترونیکی به بانک متصل می‌شوند و در هر لحظه نرخ ارزها را از بانک های مختلف جمع آوری می‌کنند و با اتصال به نرم افزار معاملاتی اختصاصی خود که در اختیار مشتریان خود نیز قرار داده اند، نرخ ارزها را از شبکه اینترنت به نرم افزار معاملاتی مورد نظر ارسال نموده و مشتریان نیز سفارش خود را از طریق همان نرم افزار به بروکر مربوطه منتقل می‌کنند. در واقع می‌توان گفت که عامل واسطه بین معامله گران شخصی و بازار، کارگزارها و یا همان بروکرها می‌باشد و مهمترین نقش کارگزار نیز انتقال سفارشات معاملاتی فرد معامله کننده به بازار جهانی می‌باشد. برای انجام معاملات، مشتری بایستی با کارگزار مورد نظرش قرارداد ببندد و مبلغ مورد نظر خود را به عنوان سپرده به شماره حسابی که کارگزار مشخص می‌کند واریز کند. این سپرده در واقع پشتوانه انجام معاملات می‌باشد و به نام خود مشتری افتتاح می‌شود، سپس کارگزار نام کاربری و شماره رمز ورود به حساب معاملاتی باز شده را به مشتری می‌دهد تا به وسیله آن مشتری بتواند از طریق نرم افزار معاملاتی که در اختیارش قرار داده است و از طریق شبکه اینترنت به حساب معاملاتی خود دسترسی پیدا کرده و به راحتی معاملات ارزی خود را انجام می‌دهند و هر گونه تغییری که در اثر انجام معاملات ارزی حاصل شود را به صورت همزمان در بخش حسابداری نرم افزار معاملاتی خود که شامل موارد زیر می‌باشد لحاظ می‌کند:

• نوع ارز مورد معامله
• قیمت معامله انجام شده
• سایز یا حجم معامله
• تعیین نوع عملیات (خرید یا فروش)

بر اساس این متغیرها کارگزار اقدام و در ازای این خدمات کارمزد معاملاتی دریافت می‌کند.

بورس اوراق بهادار

ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاران ﺑﺮاي ﺧﺮﯾﺪ ﺳﻬﺎم در ﺑﻮرس ﺗﻬﺮان ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺎرﮔﺰاری رﺳﻤﯽ ﻋﻀﻮ ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان ﻣﺮاﺟﻌﻪ کنند. مهمترین وظیفه ﮐﺎرﮔﺰاران درﯾﺎﻓﺖ ﺳﻔﺎرش ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش از ﺳﺮﻣﺎیه ﮔﺬاران و اﻧﺠﺎم ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺮاي آﻧﺎن است. سرمایه گذار ابتدا می‌بایست در کارگزاری مورد نظرش افتتاح حساب کند و کد معاملاتی دریافت نماید سپس میزان مبلغ سرمایه گذاری خود را به حساب کارگزار واریز کند و پس از آن می‌تواند سهام مورد نظر خود را خرید و فروش کند.

ارزهای دیجیتال

برای خرید ارزهای دیجیتال می‌توانید از طریق صرافی های معتبر ارزهای دیجیتال اقدام کنید و پس از اینکه ارزهای خود را خریداری کردید می‌توانید آنها را به کیف پول های خود انتقال دهید، همچنین جدای از صرافی ها می‌توانید از اشخاص قابل اعتماد ارزهای دیجیتالی خود را خریداری کنید، برای خرید ارزهای دیجیتالی واسطه ها همان صرافی های ارزهای دیجیتال هستند که می‌بایست مقدار مورد نظر سرمایه خود را به اکانتتان در آن صرافی انتقال دهید و خرید و فروش های خود را انجام دهید.

نوسانات

منظور از نوسانات کم و زیاد شدن قیمت ها در کوتاه مدت است. معمولا برای تریدرها و یا همان معامله کنندگان مخصوصا از نوع نوسان گیرشان بازارهایی با نوسانات بالای قیمتی جذاب است در حالی که سرمایه گذاران بلند مدت بازارهایی را می‌پسندند که دارای نوسانات کمتر و به دنبال آن ریسک کمتری هستند به همین دلیل نوسان گیران و افرادی که به بازارهای با ریسک بالا علاقمندند بیشتر جذب بازار فارکس و پس از آن بازار ارزهای دیجیتال می‌شوند اما سرمایه گذارانی که می‌خواهند بخشی از سرمایه خود را خرید و آن را نگهداری کنند بیشتر به سمت بورس سوق پیدا می‌کنند.

بد نیست مثالی از نوسان قیمتی در دو بازار ارزهای دیجیتال و بورس آورده شود تا ملموس میزان نوسان این بازار ها را مشاهده کنید، بعنوان مثال سهامی در بورس با نماد ونفت در فروردین سال ۹۶ به مبلغ ۱۸۲۸ تومان بوده و هم اکنون در مهر سال ۹۷ این مبلغ به ۳۰۱۶ تومان افزایش یافته است. در حالیکه به عنوان مثال بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتالی در فروردین سال ۹۶ به میزان ۱۱۷۸ دلار بوده و هم اکنون ۶۵۸۹ دلار می‌باشد، همانطور که ملاحظه می‌کنید نوسان قیمت یکساله در این مقایسه در ارز دیجیتال بیت کوین بسیار بیشتر از سهام ونفت بوده است. در بازار فارکس به این علت که بحث جفت ارز ها مطرح می‌باشد(به این معنی که قیمت یک ارز نسبت به ارز دیگری مد نظر است) نمیتوان نوسانات آن را در این مقایسه جای داد.

اهرم (Leverage)

در بورس ایران هیچ اهرمی وجود ندارد یعنی شما به همان میزانی که سرمایه گذاری می‌کنید می‌توانید خرید و فروش کنید اما در بازار فارکس و بازار ارزهای دیجیتالی می‌توانید از اهرم های مختلفی که واسطه ها در اختیارتان قرار می‌دهند استفاده کنید. بگذارید اهرم را با ارائه یک مثال بیان کنیم، فرض کنید شما ۱۰۰ تومان سرمایه وارد کرده اید و قصد سرمایه گذاری دارید، اگر اهرم ۱:۱۰۰ را انتخاب کنید می‌توانید ۱۰۰ برابر سرمایه ای که وارد کرده اید خرید و فروش کنید. نمی‌توان گفت وجود اهرم صرفا خوب است زیرا با توجه به اینکه می‌شود با سرمایه کمتر معاملات بزرگتری را انجام داد، این امکان وجود دارد که سرمایه شما به طور کلی نابود شود. زیرا آن ۱۰۰ برابر شدن سرمایه هم در سود و هم در ضرر شما اغماض می‌شود.

ساعات معاملات

یکی دیگر از تفاوت های بازارهای مورد بررسی این مقاله ساعات خرید و فروش آن است که در بازار بورس تهران این مورد با محدودیت همراه است و زمان خرید و فروش از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ الی ۱۲:۳۰ معاملات انجام می‌شود. اما در بازار فارکس و ارزهای دیجیتالی هیچ محدودیتی وجود ندارد و شما می‌توانید ۲۴ ساعته و از هرجای دنیا معاملات خود را در این بازار ها انجام دهید.

چند جهته بودن معاملات در این بازارها

فارکس و بازار ارزهای دیجیتال (البته بازار ارز دیجیتال خیلی کمتر) بر خلاف بازار بورس تهران یک بازار دو جهته هستند به این معنی که شما علاوه بر قابلیت buy یا خرید، قابلیت sell را نیز دارید. واضح تر بگوییم، شما می‌توانید افزایش یا کاهش قیمت ارز/جفت ارزی را پیش بینی کنید و اگر پیش بینی می‌کنید که افزایش پیدا می‌کند آن را خریداری (خرید استقراضی: Long) و اگر پیش بینی می‌کنید که کاهش می‌یابد آن را sell می‌کنید یا می‌فروشید (فروش استقراضی: Short).

البته یک نکته بسیار مهم در فارکس وجود دارد که بسیاری از تریدرها با مفهوم دقیق آن آشنایی ندارند. اما قبل از این که به این قضیه بپردازیم، باید مفهوم نمادها در فارکس را درک کنیم.

تمام ارزها، کالاها و ارزهای دیجیتالی در فارکس به‌صورت جفت ارز ارائه می‌شوند. برای مثال یورو/دلار (EURUSD) و طلا (که طلای اسپات به صورت XAUUSD ارائه می‌شود؛ یعنی طلا در برابر دلار). ارز اول، ارز اصلی یا غالب، و ارز دوم، ارز مقابل نامیده می‌شوند. ارز اول در مثال یورو/دلار، یورو است که از قدرت بیشتری به نسبت دلار برخوردار است و در یک مثال دیگر، دلار/ین یا USDJPY که دلار ارز غالب است و قدرت بیشتری دارد.

در مورد نکته مهمی که قبلا صحبت کردیم، منظور از اصطلاحات Buy و Sell این نیست که اگر یک جفت ارز را خریداری کردید یعنی آن را Buy کردید، و اگر Sell کردید، یعنی قبل از این که آن را خرید کرده باشید بفروشید. Buy و Sell در فارکس تنها به منظور تسهیل در تصمیم گیری و باز کردن پوزیشن توسط اشخاص طراحی شده است.

اگر نمودار یک نماد در حال گاوی یا صعودی شدن است، بدانید که قدرت ارز غالب بیشتر از ارز مقابل است و بالعکس، اگر قیمت در حال ریزش یا خرسی شدن است، باید بدانید که قدرت ارز مقابل در آن لحظه، بیشتر از ارز غالب شده است.

نکته دیگری که باید خیلی کوتاه به آن اشاره کنیم، این است که منظور از Buy و Sell واقعا خرید و فروش مثلا دلار نیست؛ بلکه صرفا باز کردن پوزیشن مد نظر است. همچنین برای باز کردن این پوزیشن‌ها نیاز داریم تا مقدار مشخصی پول (معمولا دلار) را در بروکر یا کارگزار واریز کنیم تا بتوانیم با پول واقعی معامله انجام دهیم. البته بسیاری از بروکرها نسخه دمو نیز برای معاملات ارائه می‌دهند که می‌توانید قبل از انجام ترید با پول واقعی، در نسخه دمو تمرین کنید و با این بازار و نحوه تریدینگ در آن آشنا شوید.

اما اصل اصطلاح Buy و Sell چیست؟

اصل قضیه خرید و فروش در مثال یورو/دلار این است که در پوزیشن خرید (Buy)، شما یورو را می‌خرید و در پوزیشن فروش (Sell) شما دلار را می‌خرید. زمانی که پوزیشن شما به هر طریقی بسته شد (چه از طریق برخورد به Stop Loss، Take Profit و یا بستن پوزیشن به صورت دستی)، خود به خود هر نمادی که بر روی آن سرمایه گذاری کردید، بسته یا به اصطلاح Sell می‌شود.

البته این قضیه در مورد خرید و فروش سهام (Stock) و شاخص‌ها (Index) صادق نیست، و تنها در مورد این نمادهاست که شما می‌توانید قبل از اینکه ارزی را داشته باشید آن را بفروشید. اما در بازار بورس تهران تنها می‌توانید یک سهامی را بخرید و آن را بفروشید و نمی‌توانید سهامی را قبل از اینکه داشته باشید بفروشید.

مالکیت

همانطور که در ابتدای مقاله توضیح داده شد خرید و فروش جفت ارز/ارز در بازارهای فارکس و ارزهای دیجیتالی معنی تصاحب و مالکیت مجازی آنها است و ارزهایی فیزیکی در اختیارتان قرار نمی‌گیرد، در بازار ارزهای دیجیتال این ارزها به صورت دیجیتالی در کیف پول دیجیتالی شما قرار می‌گیرد و در برخی از کشورها می‌توانید با برخی از ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و… کالا خریداری کنید اما در بازار سهام شما به صورت قانونی بخشی از سودآوری و ضرر و به طور کلی بخشی از مالکیت آن شرکت را از آن خود می‌کنید.

ریسک ها

در هر بازار سرمایه ای با توجه به ماهیت آنها ریسک های مختلفی وجود دارد که لازم است قبل از ورود به هر بازاری با ریسک های آن آشنا شوید:

• در بازار فارکس و گاها ارزهای دیجیتال با نوسانات بسیار زیادی رو به رو هستیم به طوری که ممکن است در صورتی که چند دقیقه معامله ای را در این بازار ها باز بگذاریم با سود و یا ضرر بسیار زیادی مواجه شویم. بنابراین به دلیل این نوسانات بالا پیش بینی های شما می‌تواند دقیقا برخلاف جهت نوسانات بازار باشد. که این میزان ریسک در بازار سهام کمتر است اما به تناسب سودحاصل از این بازار هم کمتر است.
• اگر با سرمایه کمی وارد بازار ارزهای دیجیتال و فارکس شوید و با ریسک زیاد فعالیت کنید ممکن است طی چند روز و یا حتی چند ساعت سرمایه خود را از دست بدهید و یا برعکس سرمایه هنگفتی به دست آورید. اما در بورس با سرمایه کم سود کم و یا همچنین ضرر کمی خواهید داشت.
• اگر شما سرمایه ای در بروکر ها و یا صرافی های ارزهای دیجیتال داشته باشید ممکن است به هر دلیلی اعم از ورشکستگی، هک، کلاهبرداری و… سرمایه خود را از دست بدهید بنابراین بهتر است اولا سرمایه زیادی نزد این واسطه ها نگهداری نکنید ثانیا از واسطه هایی استفاده کنید که اصل سرمایه تان را بیمه می‌کنند. این اتفاقها در بورس دور از انتظار است و سرمایه شما بیمه است.

نکته ای ضروری برای سرمایه گذاری در هر یک از بازارها

ضرب المثل انگلیسی وجود دارد که می‌گوید: هیچ گاه بر روی مزرعه خود شرط نبندید، به این معنی که همیشه آن مقداری را برای سرمایه گذارید در هر بازاری تزریق کنید که اگر به طور کامل نابود شد، به زندگیتان لطمه‌ی جبران ناپذیری وارد نشود و زندگی عادیتان دچار اختلال نشود. بنابراین توصیه اکثر اقتصاددانان این است که با سود سرمایه های خود و همچنین با پولی که به شما رسیده است سرمایه گذاری کنید.

نتیجه گیری

اینکه کدام بازار بهتر است و کدامیک بدتر، کاملا بسته به میزان تحلیل، مطالعه، بررسی و حتی نوع شخصیت شما برای سرمایه گذاری دارد، هر یک از این بازارها مزایا و معایب مختص به خود را دارند و همچنین دارای یکسری قابلیت هایی هستند که می‌توانند هم برای شما مفید باشند هم می‌توانند باعث ضرر شما شوند. پس بهتر است قبل از ورود به بازارهای سرمایه با آن ها به طور کامل آشنا شوید و ابزارهای استفاده و موفقیت در آنها را فرا بگیرید.

با خواندن این مقاله تصمیم شما در نهایت ورود به کدام بازار است؟ آن را با ما به اشتراک بگذارید.

آموزش انواع بازار بورس فقط در 5 دقیقه! | نظارت

معاملات اوراق بهادار مانند،اوراق سهام، اوراق قرضه و. در بازارهای مالی انجام می شود. قیمت اوراق بهادار در بازارهای مالی با توجه به عرضه و تقاضا تعیین می شود. با استفاده از بازارهای مالی، شرکت ها سرمایه مورد نیاز خود را برای ایجاد فعالیت جدید تأمین می کنند.
زمانی که از بازارهای مالی صحبت می شود، اولین گزینه ای که به ذهن ما میرسد، بازار بورس و اوراق بهادار است، در صورتی که این بازار تنها بازار مالی نیست بلکه بازارهای مالی متعددی مانند: بازار بورس کالا، بازار طلا، بازار مسکن و. وجود دارد.
یکی از راههای سرمایه گذاری، خرید دارایی های مالی است. از انواع دارایی های مالی می توان به سپرده گذاری در بانک ها، صندوق های بازنشستگی و انواع بیمه نامه ها اشاره کرد.

دسته بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی براساس معیارها به سه دسته تقسیم می شوند:

• بر اساس نوع دارایی
• براساس عرضه اوراق
• بر اساس سر رسید تعهد مالی

در ادامه به صورت کامل هر یک از این بازارها را توضیح خواهیم داد.

1- براساس نوع دارایی

بازار مالی براساس نوع دارایی به بازار سهام، بازار اوراق بدهی و بازار ابزارهای مشتقه تقسیم می شود.

بازار سهام: بازار سهام و یا به اصطلاح بازار بورس، از مهم ترین حوزهای اقتصاد به شمار می آید که در آن سهام به واسطه سایر بازارهای مرتبط مورد معامله قرار میگیرد.

بازار اوراق بدهی: بازار اوراق بدهی که به بازار قرضه نیز معروف است، خرید و فروش برگ های قرضه و یا اسناد که دارای سود ثابت هستند مورد معامله قرار می گیرد.

بازار ابزارهای مشتقه: از تخصصی ترین بازار های مالی شناخت انواع بازار می توان به بازار ابزار مشتقه اشاره کرد. خرید و فروش دارایی های مالی مانند، کالا، انرژی، ارز، پول و. در این بازار معامله می شود.

2- براساس عرضه اوراق

بازار مالی براساس عرضه اوراق به دو دسته بازار اولیه (Primary Market) و بازار ثانویه (Secondary Market) تقسیم می شود.

بازار اولیه(Primary Market): ایجاد بازاری که در آن اوراق بهادار برای بار اول عرضه و مبادله می شود را بازاراولیه می گویند. به عبارت دیگر می توان گفت که تشکیل سرمایه در این بازار انجام می شود.

بازار ثانویه(Secondary Market): اوراقی که در بازار اولیه مورد معامله قرار میگیرند، در بازار ثانویه فرصت دوباره برای معامله را دارند. در این بازار محدودیتی از نظر تعداد دفعات معامله وجود ندارد.

3- براساس سررسید تعهد مالی

سهام هایی که در بازار مالی براساس سررسید تعهد پذیرش می شوند، شامل: سهام عادی، سهام ممتاز، اوراق قرضه و اوراق مشارکت می باشند.

سهام عادی: سندی است که با توجه به آن اشخاص مالک در صدی از یک شرکت می شوند. دارندگان این سند حق رای و نظر در خصوص شرکت خریداری شده را دارا می باشند.

سهام ممتاز: سهام با نام و بی نامی است که شرکت ها هنگام افزایش سرمایه انتشار می دهند.

اوراق قرضه و مشارکت: اوراقی با نام و بی نامی است که با قیمت اسمی و به مدت معین انتشار پیدا می کند.

دسته بندی بازارهای بورسی

بازار بورس ، یکی از ارکان بازار سرمایه محسوب می شود. در این بازار، سهام شرکت ها و اوراق قرضه خرید و فروش و قیمت گذاری می شود.
بازار بورس به چهار دسته تقسیم می شود:

• فرابورس
• بورس اوراق بهادار
• بورس کالا
• بورس انرژی

نگاه کلی به فرابورس

بازار فرابورس ایران (OTC) در آبان ماه سال 1387 فعالیت خود را آغاز کرد. با توجه به شرایط بازارهای بورسی، برخی از شرکت ها شرایط لازم برای ورود به بازار بورس را ندارند، در نتیجه محیطی به نام فرابورس ایجاد شد. بازار فرابورس همانند بازار بورس می باشد، با این تفاوت که شرایط پذیرش راحت تری دارد. از مهمترین فعالیت های بازار فرابورس، پذیرش سهام شرکت های سهامی عام می باشد.

بازار فرابورس، شامل تقسیم بندی های زیر می باشد:

• بازار اول
• بازار دوم
• بازار سوم
• بازار پایه (زرد، نارنجی، قرمز)
• بازارهای ابزار نوین
• بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME)

بازار اول

بیشتر فعالیت معامله گران در این بازار انجام می شود، همچنین بیشترین میزان سهم ها در بازار اول قرار دارد. دامنه نوسانات در این بازار، همانند بازار بورس 5% می باشد. شرکت ها برای پذیرش در بازار اول فرابورس لازم است که شرایط زیر را داشته باشند:

• گذشتن حداقل دو سال از فعالیت شرکت
• دارا بودن سرمایه ثبت شده به مبلغ 200 میلیارد ریال
• سود ده بودن شرکت
• نداشتن زیان انباشته شده
• داشتن حداقل 10% سهم شناور

بازار دوم

این بازار، بیشتر شامل سهام شرکت های سهامی عام می باشد. دامنه نوسانات در این بازار 10% می باشد. شرکت ها برای پذیرش در بازار دوم لازم است که شرایط زیر را داشته باشند:

• گذشتن حداقل یک سال از فعالیت شرکت
• دارا بودن سرمایه ثبت شده به مبلغ 200 میلیارد ریال
• داشتن حداقل 5% سهم شناور

بازار سوم

در بازار سوم که به بازار عرضه نیز معروف است، عرضه و پذیره نویسی سهام شرکت‌های سهامی انجام می شود. در این بازار، دامنه نوسانی وجود ندارد و خرید و فروش بدون محدودیت انجام می شود. از مزایای این بازار، معافیت و تخفیف مالیاتی شرکت های پذیرفته شده در آن می باشد.

بازار پایه (زرد، نارنجی، قرمز)

بازار پایه به سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز تقسیم می شود. تابلو زرد، دارای دامنه نوسانات 3 درصدی، تابلو نارنجی، دارای دامنه نوسانات 2 درصدی و تابلو قرمز، دارای دامنه نوسات 1 درصدی می باشد. در این بازار، ریسک سرمایه گذاری نسبت به بازارهای بورسی دیگر بسیار پایین است. تفاوت تابلوها در بازار پایه به سرمایه شرکت های ثبت شده در آنها بستگی دارد.

بازارهای ابزار نوین

در این بازار، اوراق تضمین شده ای که سه ماه تا سررسید آنها باقی مانده است، مانند: اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی و. پذیرش و معامله می شود.

بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME)

شرکت هایی که یک سال از فعالیت آنها گذشته و دارای سرمایه حداقل 1 میلیارد ریال هستند، در این بازار پذیرش می شوند. وجود سهام شناور در این بازار الزامی نمی باشد. با توجه به شرایط ذکر شده، شرکت های دانش بنیان به راحتی می توانند از مزایای این بازار استفاده کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید به مقاله تفاوت بورس و فرابورس مراجعه نمایید.

بازاربورس اوراق بهادار

طرح اولیه راه اندازی بازار بورس و اوراق بهادار در سال 1315 مطرح شد. در سال 1333 ماموریت تشکیل و ایجاد مقررات و قوانین بازار بورس به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول شناخت انواع بازار گردید. این گروه در سال 1345 این قوانین را گردآوری و در نتیجه بازار بورس و اوراق بهادار در بهمن ماه سال 1346 فعالیت خود را آغاز نمود.

اوراق بهادار (Securities) به برگه هایی گفته می شد که دارای ارزش مالی و قابل نقل و انتقال می باشند. دارندگان این برگه ها دارای حق و حقوق مشخصی هستند. به عبارت دیگر، اوراق بهادار، نوعی ابزار مالی است که نشان دهنده مالکیت اشخاص در شرکت های بورسی می باشد.

در بازار سرمایه، اوراق بهادار به سه دسته تقسیم می شود:

• اوراق صاحبان سهام
• اوراق بدهی
• اوراق مشتقه

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شرکت های ثبت شده در این بازار، می توانید به سایت ww.tsetmc.com مراجعه کنید.

اوراق صاحبان سهام در بازار بورس

سرمایه شرکت ها در بازار بورس به قسمت های مساوی تقسیم می شود که به آنها سهم یا سهام گفته می شود. اشخاص با خرید این سهام، صاحب سهام شرکت شده و دارای حق و حقوقی در شرکت می باشند. حقوق صاحبان سهام با توجه به فعالیت شرکت می تواند افزایش و یا کاهش پیدا کند. در صورتی که شرکتی ورشکست شود، پس از کسر بدهی ها حق صاحبان سهام پرداخت می شود.

اوراق بدهی در بازار بورس

اوراق بدهی یا اوراق قرضه، اسنادی هستند که با توجه به آنها شرکت ها متعهد می شوند سود سالانه ای را در زمان مشخص پرداخت کنند، همچنین در زمان سررسید نیز اصل مبلغ به سهامداران بازگردانده می شود. سهامداران این اوراق، هیچ مالکیتی در خصوص شرکت ندارند.
این اوراق زمانی توسط شرکت ها انتشار پیدا می کنند که برای شروع فعالیت جدید خود به نقدینگی نیاز دارند و از سویی قصد دریافت وام از بانک را ندارند. در نتیجه با انتشار این اوراق، نقدینگی لازم را به دست می آورند.

اوراق مشتقه در بازار بورس

اوراق مشتقه، اوراقی هستند که به تنهایی ارزشی ندارند و ارزش آنها با توجه به کالاهای فیزیکی (که می تواند به شکل سهام، کالا، نرخ های بهره و. باشد) تعیین می شود. معاملات این اوراق در بازارهای بورس و بازارهای خارج از بورس انجام می شود.
اوراق مشتقه به چهار دسته تقسیم می شوند که شامل موارد زیر است:

• قراردادهای سلف
• قراردادهای آتی
• قراردادهای اختیار معامله
• قراردادهای معاوضه

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه ورد به بازار بورس و مراحل آن به مقاله چگونه وارد بازار بورس شویم مراجعه کنید.

بازار بورس کالا ایران

بازار بورس کالا در ایران با هدف ایجاد سازوکاری مناسب برای انجام معاملات و همچنین حذف نقص ها و کاستی های بازار سنتی در سال 1382 فعالیت خود را آغاز نمود. به بیان ساده بورس کالا، بازاری منسجم است که فروشندگان، کالاهای خود را در آن عرضه می نمایند. کالاهای عرضه شده توسط کارشناسان مربوطه قیمت گذاری می شوند.
بازار بورس براساس انواع کالا به چهار دسته تقسیم می شود:

• بازار فیزیکی
• بازار فرعی
• بازار مشتقه
• بازار مالی

در این بازار، همانند سایر بازارها برای فعالیت و خرید و فروش نیاز به دریافت کد معاملاتی می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بازار بورس کالا و نحوه ثبت نام در آن به مقاله چگونه وارد بورس کالا شویم مراجعه کنید.

شناخت بازار بورس انرژی

بازار بورس انرژی به عنوان چهارمین بازار سرمایه می باشد. این بازار با هدف ایجاد شفافیت در قیمت کالا، نقدشوندگی و همچنین کشف قیمت در بازار معاملات انرژی به جهت عرضه محصولات نفتی، مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ و سایر حامل‌های انرژی در سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را آغاز کرد. بازار بورس انرژی از سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی تشکیل شده است. کارکرد و عملکرد هر یک از این بازارها با یکدیگر تفاوت دارد.

در این بازار تنها اشخاص حقوقی مجاز به دریافت کد معاملاتی می باشند. برای انجام معاملات در بازار بورس انرژی شناخت انواع بازار همانند سایر بازارها باید مراحل قانونی طی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مور بورس انرژی و مراحل ثبت نام آن به مقاله نحوه معاملات در بورس انرژی مراجعه کنید.

کلام آخر

با توجه به مطالب ذکر شده در این مقاله، بازارهای مالی متعددی در دنیا وجود دارد.در هر کشور وجود فعالیت های شرکت های مختلف است که باعث می شود نیازهای جامعه و کشورهای دیگر فراهم شود. شرکت های مد نظر برای انجام فعالیت های خود نیاز به تامین منابع مالی دارند. در نتبجه وجود بازارهای مالی این امکان را فراهم کرده است که شرکت ها منابع مالی مورد نیاز خود را از این روش تامین کنند. بازار بورس یکی از انواع بازارهای مالی به شمار می آید که به چهار دسته تقسیم می شود: فرابورس، بورس اوراق بهادار،بورس کالا، بورس انرژی.

شناخت انواع بازار

آلت کوین چیست؟ مزایا، معایب، انواع و آینده

آشنایی با تاریخچه، بنیانگذارن و ایمنی ارز دیجیتال دسنترالند (MANA)

چیلیز (CHZ) ارز دیجیتال پیشرو برای ورزش و سرگرمی

ارز دیجیتال مونرو (XMR): ایمنی، بنیانگذاران و نحوه خرید

معرفی ارز دیجیتال زی کش (ZEC)

صرافی و ارز دیجیتال یونی سواپ (Uniswap) چیست؟

Aave چیست؟ تاریخچه و بنیانگذاران ارز دیجیتال آوه

رزرو ارزان و لحظه آخری بلیط هواپیما

1000 فالوور واقعی فقط با 13هزار تومان◀عجله کن تا دیر نشده

آشنایی با انواع بازار مالی

بازار مالی چیست؟

بازار سرمایه یا بازار مالی چیست و انواع بازارهای مالی

به بیانی ساده تر باید خدمت تان عرض کنیم که خرید و فروش تعداد زیادی از ابزارهای مالی شامل سهام، اوراق قرضه، ارزها و همچنین مشتقات مربوط به آن ها، کاری است که عموما در یک بازار مالی انجام می شود

بازار مالی چیست؟

بازار مالی را Financial markets نیز می نامند. این بازر مجموعه ی وسیعی از انواع بازارها را دربر می گیرد که در تمامی این مارکت ها، اوراق بهادار خرید و فروش می شود. بازار مبادله سهام، بازارهای اوراق قرضه، بازار فارکس (Forex Market – FX) و بازارهای مشتقات (Derivative Markets) و دیگر انواع بازارها، از انواع بازارهایی هستند که در زمره ی بازار مالی قرار می گیرند.

اقتصاد حیاتی برای عملکرد صحیح و جذب سرمایه مورد نیازشان به بازار مالی احتیاج دارند. بازار مالی بستری را برای خریداران و فروشندگان فراهم می کند تا در این بستر بتوانند به مبادله ی کالا و خرید و فروش بپردازند. بازار مالی با ارائه ی اوراق بهادار، برای کسب و کارهایی که نیازمند پول هستند ، سرمایه فراهم می ‌کند و هم رده با این فعالیت خود، برای افرادی که پول زیادی را در این بازارها سرمایه می کنند، نیز در نظر می گیرند.

به بیانی ساده تر باید خدمت تان عرض کنیم که خرید و فروش تعداد زیادی از ابزارهای مالی شامل سهام، اوراق قرضه، ارزها و همچنین مشتقات مربوط به آن ها، کاری است که عموما در یک بازار مالی انجام می شود. به عنوان مثال، بورس را می توانیم یکی از ملموس ترین مثال ها برای نشان دادن بازارهای مالی به شما در نظر بگیریم.

با تصور بورس و شرایط معامله در آن متوجه خواهید شد که بازارهای مالی برای اینکه بتوانند در بستری امن به فعالیت بپردازند نیاز دارند تا قیمت‌ ها و اطلاعات مورد نیاز تمامی‌ کاربران بازار به ‌طور کامل و بدون دست‌ کاری به دست آن ‌ها برسد.

نکته ی جالب درباره ی بازار مالی این است که این بازارها خودشان از انواع مختلفی تشکیل می شوند که هر کدام از این موارد، ویژگی های خاص خودشان را دارند. در ادامه به شرح هر کدام از این انواع خواهیم پرداخت :

آیا می دانید بازار مالی چیست؟

انواع بازار مالی

بازار مستقیم (Over – the – counter Markets, OTC)

در این مدل بازارها تمامی‌ مبادلات به شکل الکترونیکی انجام می ‌شوند و هیچ‌گ ونه مرکز فیزیکی برای این مبادلات تعریف نمی شود. به همین دلیل به این بازارها، بازارهای غیر متمرکز نیز گفته می شود. در بازارهای مستقیم، هیچ شخص سومی با نام کارگزار ظاهر نمی شود و دو طرف معامله به صورت مستقیم با یکدیگر ارتباط خواهند گرفت.

سهام هایی که در بازار مستقیم عرضه می شوند و مبادله می شوند عموما سهام هایی هستند که به صورت عمومی ‌در بازار بورس نیویورک NYSE)، نزدک (NASDAQ) و یا بازار بورس آمریکا (American Stock Exchange – ISE) به نمایش گذاشته نشده ‌اند.

در بازار مستقیم شرکت هایی مبادله می شوند که بسیار کوچک تر از شرکت هایی هستند که در بازارهای مالی اصلی مبادله می گردند. از این رو، بازارهای فرابورس نیازمند قوانین نظارت کمتری بوده که در نتیجه هزینه استفاده از آن ‌ها نیز به مراتب کمتر خواهد شد.

بازارهای اوراق قرضه (Bond Markets)

اوراق قرضه نوعی اوراق بهادار هستند که به صورت وام در اختیار یک فرد قرار میگیرند تا با استفاده از آن فرد بتواند کارهای مالی خود را انجام دهد. در ازای پرداخت این اوراق بهادار به وام گیرنده، طبیعتا یک سری شروط بین وام دهنده و وام گیرنده لیست می شوند که طی این شروط، یک درصد معینی به عنوان سود پول وام دهنده، تعریف می شود.

شرکت ‌ها و همچنین شهرداری ‌ها (Municipalities)، دولت ‌های محلی ایالتی (States) و دولت‌ های مرکزی (Sovereign Governments) با هدف تأمین مالی پروژه ‌ها و عملیات‌ ها، اوراق قرضه را منتشر می کنند. خیلی ها، بازارهای اوراق قرضه را با عنوان بازارهای بر پایه بدهی (Debt markets (Credit markets و یا بازارهای درآمد ثابت (Fixed – income markets) می شناسند.

اوراق بهادار یا همان اوراق قرضه عموما شامل اوراق و لوایح می شوند که این موارد باید از جانب خزانه‌داری ‌ایالات متحده آمریکا (Notes and bills issued by the United States Treasury) صادر شوند. در نهایت هم این اوراق در بازارهای اوراق قرضه به فروش می رسند.

همه چیز درباره ی بازار مالی

بازارهای پولی (Money Markets)

در بازارهای پولی عموما به مبادله ی کالاهایی می پردازند که دارای تاریخ انقضای کم، سود از پیش تعیین شده و امنیت بالا بالا باشند. در واقع در بازار پولی، هدف این است که دو طرف خیلی زود بتوانند به نقدینگی ناشی از فروش محصول دست پیدا کنند.

بازارهای پولی در سطح عمومی ‌و عمده ‌فروشی، شامل حجم‌ معاملاتی بالایی بین مؤسسات و معامله ‌گران می شوند. اما در سطح خرده ‌فروشی این طور نیست و ‌ این بازارها شامل صندوق ‌های سرمایه ‌گذاری مشترکی (Mutual Funds) می شوند که توسط سرمایه‌گذاران منفرد و حساب ‌های باز شده در‌ این بازارها توسط مشتریان بانکی خریداری شده اند.

در کل، سرمایه گذاری در بازارهای پولی عموما برای خرید گواهی ‌های سپرده کوتاه ‌مدت (Certificate of deposit – CD’s) و یا خرید اوراق منتشر شده توسط شهرداری ‌ها و یا اوراق منتشر شده توسط خزانه‌ داری و غیره انجام می شود.

بازارهای مشتقات (Derivatives Market)

ارزش قراردادی که بین دو یا چند طرف معامله نوشته می‌ شوند در بازارهای مشتقات نوشته می شوند، بر پایه ی یک دارایی مالی پایه (مانند یک اوراق قرضه) و یا یک دارایی خاص (مانند یک شاخص) تعیین می ‌شود. یک قرارداد مشتقات به ‌صورت تکی، قراردادی بی ‌ارزش محسوب می شود.

در بازارهای مشتقات شناخت انواع بازار سهام ‌ها به‌ صورت مستقیم مبادله نمی ‌شوند و عموما به ‌صورت قراردادهای آتی و یا قراردادهای اختیاری، معامله، خرید یا فروش و یا به صورت انواع دیگری از محصولات مالی (Financial Products) مبادله می ‌گردند.

ارزش اوراق مشتقات به عنوان یک اوراق بهادار ثانویه، از ابزارهای مالی مانند اوراق قرضه (Bonds)، کالاها (Commodities)، ارزها (Currencies)، نرخ‌های بهره (Interest rates)، شاخص‌های بازار (Market indexes) و همچنین سهام (Stocks) دریافت می شود.

بازار فارکس

بازار فارکس (Foreign exchange market, FOREX, FX) یک بازار مالی تعریف می شود. افراد در این بازار می توانند به خرید، فروش، مبادله و معامله‌ گری بر روی ارزها مشغول شوند. در بازار فارکس، پول به ‌عنوان نقد ‌پذیر‌ترین نوع تمامی دارایی ‌ها شناخته می‌شود. و اصلا به همین دلیل است که بازار فارکس نقدینه ‌ترین بازار در کل دنیا می شناسند.

فارکس نیز مانند بازارهای مستقیم، نوعی بازار غیر متمرکز است و برای مبادله، به هیچ کارگزار و نفر سومی، احتیاج نیست چرا که تمامی معاملات در این بازار از طریق شبکه ‌ای بین ‌المللی از کامپیوترها و کارگزاری ‌ها در سراسر جهان انجام می شود.

شرکت ‌های تجاری (Commercial Companies)، بانک ‌های مرکزی (Central Banks)، شرکت ‌های مدیریت سرمایه‌ گذاری (Investment management firms)، صندوق ‌های سرمایه‌ گذاری (Hedge funds)، کارگزاری ‌های خرد فارکس (Retail forex brokers) و همچنین سرمایه‌ گذاران مختلف دیگر، در کنار یکدیگر، بازار فارکس را تشکیل می دهند.

تعریف بازار مالی

سخن آخر و جمع بندی

با توجه به اینکه حالا با انواع بازار مالی، ویژگی ها و فاکتورهای مختلف آن آشنا شدید، حالا لازم است بدانید که به‌ طور گسترده به هر نوع بازاری که در آن عملیات مبادلات اوراق قرضه انجام می‌ گیرند، بازارهای مالی گفته می ‌شود.

این بازارها برای عملیات روان ‌تر و همچنین تأمین سرمایه جامعه بسیار مهم هستند و تمامی‌ انواع اوراق قرضه را معامله می نمایند. در نهایت شما با شناخت انواع بازار مالی مانند بازار فارکس، بازار پولی، بازار سهام و بازار اوراق قرضه، می توانید با توجه به شرایط و بودجه و زمینه ی فعالیت خودتان، تصمیم بگیرید که می توانید در کدام زمینه فعالیت نمایید.