مثال کاربردی اوراق منفعت

امیر شاملویی

بررسی ابزارهای مالی اسلامی در «بازار سرمايه اسلامی»

كتاب «بازار سرمايه اسلامی» به همت پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی منتشر شد و موسويان در اين كتاب، مهم‌ترين ابزارهای مالی اسلامی و نقش آنها در اقتصاد را مورد واكاوی قرار می‌دهد.

گروه اقتصاد: كتاب «بازار سرمايه اسلامی» به همت پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی منتشر شد و موسويان در اين كتاب، مهم‌ترين ابزارهای مالی اسلامی و نقش آنها در اقتصاد را مورد واكاوی قرار می‌دهد.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، كتاب «بازار سرمايه اسلامی» به همت حجت‌الاسلام سيدعباس موسويان، عضو شورای فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی منتشر شد.

بر اساس اين گزارش، اين كتاب در سه بخش و بيست و يك فصل به بررسی مهم‌ترين موارد و مسائل مرتبط با بازار سرمايه از ديدگاه اسلامی می‌پردازد و مؤلف آن، مهم‌ترين ابزارهای مالی اسلامی را مورد بررسی قرار می‌دهد و نقش آن در اقتصاد را مورد واكاوی قرار می‌دهد.

اين گزارش می‌افزايد: موسويان در بخش اول با عنوان «مبانی نظری(فقهی و اقتصادی) بازار سرمايه اسلامی» به بررسی قراردادهای بازار سرمايه از ديدگاه اسلام در چهار فصل می‌پردازد كه با عناوين «اصل صحت و لزوم قراردادها از ديدگاه فقه اسلامی»، «ضوابط عمومی قراردادهای بازار سرمايه از ديدگاه فقه اسلامی»، «ضوابط اختصاصی قراردادهای بازار سرمايه از ديدگاه فقه اسلامی» و «اصول و معيارهای اقتصادی ابزارهای مالی بازار سرمايه اسلامی» ارائه شده است.

بر اساس اين گزارش، بخش دوم به بررسی «ابزارهای مالی متعارف(سنتی)» اختصاص دارد و به تعريف «اوراق قرضه»، «اوراق سهام عادی»، «اوراق سهام ممتاز» و «فروش استقراضی سهام» را در چهار فصل مجزا می‌پردازد.

اين گزارش می‌افزايد: بخش سوم با عنوان «ابزارهای مالی اسلامی(صكوك)» مشتمل بر سيزده بخش است كه «اصول و مبانی ابزارهای مالی اسلامی(صكوك)»، «اوراق قرض‌الحسنه»، «اوراق وقف، روشی نوين برای تأمين مالی طرح های عام المنفعه»، «اوراق مرابحه، ابزار مالی كوتاه مدت» و «اوراق سلف، ابزاری مناسب برای تأمين سرمايه كوتاه مدت و مديريت ريسك» بخشی از فصول آن است.

بر اساس اين گزارش، «اوراق اجاره و اجاره به شرط تمليك»، «اوراق جعاله ابزاری كارآمد برای توسعه بخش خدمات»، «اوراق منفعت، ابزاری برای تأمين مالی بخش خدمات»، «اوراق استصناع، ابزاری مناسب برای طرح ها و پروژه های عمرانی؛ مثال كاربردی بخش مسكن»، «اوراق مشاركت»، «اوراق مضاربه ابزاری مناسب برای توسعه بخش بازرگانی»، «اوراق مزارعه و مساقات؛ ابزار مالی مناسب برای توسعه بخش كشاورزی ايران» و «اوراق بهادار(صكوك) بانكی؛ تبديل تسهيلات بانكی به اوراق بهادار، در بانكداری بدون ربا» از ديگر فصول اين بخش هستند.

اين گزارش می‌افزايد: بازار سرمايه اسلامی، نوشته حجت‌الاسلام سيدعباس موسويان در 819 صفحه، در شمارگان 2500 نسخه و با قيمت 21000 تومان در قطع رقعی توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی به چاپ رسيده است.

دانلود فایل پاورپوینت طبقه بندی اوراق بهادار مالی اسلامی ( صکوک )

شرکت مگ ایرانز ضمانت می کند تا 48 ساعت ،اگر به هر دلیلی از خرید خود ناراضی بودید ، مبلغ آن به صورت کامل و بدون چون و چرا، برگشت داده شود .جهت درخواست برگشت وجه ، با پشتیبانی تماس بگیرید .

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

ابزارهای غیرانتفاعی( Non profitable instruments ) :

1-اوراق قرض‌الحسنه Non-interest bearing Sukuk 2- اوراق وقف Endowment Sukuk

ابزارهای انتفاعی( Profitable instruments ) :

1. ابزارهای انتفاعی با بازدهی معین( Profitable instruments with specified rate of return ):

1- اوراق مرابحه MurabahaSukuk 2 - اوراق اجارهIjarah Sukuk

3- اوراق منفعت Usufructs Sukuk 4- اوراق استصناع IstisnaSukuk

5- اوراق جعالهReward contract Sukuk 6- اوراق سلف Sukuk مثال کاربردی اوراق منفعت salam

1. ابزارهای انتفاعی با بازدهی انتظاری( Profitable instruments with expected rate of return ):

1- اوراق مشارکت Partnership Sukuk2- اوراق مضاربه Sleeping partnership Sukuk 3- اوراق مزارعه farm-letting Sukuk 4- اوراق مساقاتShare-crop system Sukuk

6- صکوک بانکی Power of attorney Sukuk 5- اوراق وکالت

اسلاید 2 :

تعریف اوراق منفعت

ورق منفعت سند مالی بهاداری است که بیانگر مالکیت دارندة آن بر مقدار معین خدمات یا منافع آینده از یک دارایی بادوام است که در ازای پرداخت مبلغ معینی به وی منتقل شده است مانند گواهی حق اقامت در هتل معین برای روز معین، حق استفاده از خدمات آموزشی دانشگاه برای ترم یا سال معین، حق استفاده از یک ساعت پرواز برای مقصد معین و حق استفاده از خدمات حج یا عمره برای سال معین.

اسلاید 3 :

واگذاری منافع آینده دارایی‌های بادوام

واگذاری خدمات آینده

اسلاید 4 :

کاربردهای اوراق منفعت

واگذاری منافع آینده دارایی‌های بادوام

صاحبان دارایی‌های بادوام گاهی احتیاج به نقدینگی دارند و حاضرند برای تأمین آن، بخشی از منافع حاصل از دارایی‌های بادوام خود را جلوتر واگذار کنند در این موارد اگر صاحبان دارایی دنبال استفاده کنندة نهایی (کسی که بخواهد در روز معین از منافع دارایی معین استفاده کند) باشند احتمال موفقیت خیلی پایین و در حدّ صفر است، برای حلّ این مشکل می‌توان از اوراق منفعت استفاده کرده، به این بیان که صاحبان دارایی برای بخشی از منافع دارایی، اوراق منفعت استاندارد شده منتشر می‌کنند (اوراقی متحد‌الشکل با ارزش اسمی یکسان که هر یک از آنها حق استفاده از دارایی را برای مدت زمان معینی مشخص می‌کند) سپس آنها را در مقابل مبلغ معینی به متقاضیان واگذار می‌کند دارندگان اوراق می‌توانند صبر کنند و در زمان معین از آن منافع استفاده کنند کما این‌که می‌توانند قبل از فرا رسیدن مدت به دیگران واگذار کنند.

اسلاید 5 :

واگذاری منافع آینده دارایی‌های بادوام

برای مثال صاحب هتلی می‌خواهد حق استفاده از صد اطاق معین خود را از ابتدای سال معین تا هزار روز واگذار کند، برای این منظور تعداد صد هزار ورق بهادار که هریک بیانگر حق استفاده از اطاق خاص در تاریخ خاص است منتشر می‌کند سپس آنها را بر اساس ارزش فعلی منافع آینده به متقاضیان واگذار می‌کند دارندگان اوراق یا خودشان در زمان معین از آن اطاق‌ها استفاده می‌کنند یا تا آن زمان به اشخاص دیگر واگذار می‌کنند تا آنان از منافع مذکور استفاده کنند.

واگذاری منافع آینده دارایی‌های بادوام از طریق اوراق منفعت می‌تواند منافع ساعتی، روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه دارایی‌های با بازده مشخص چون منازل، ساختمان‌های تجاری و مسکونی، ورزشگاه‌ها، نمایشگاه‌ها، پارک‌ها، بزرگراه‌ها، اراضی زراعی، باغ‌ها، ویلاها را شامل شود.

اسلاید 6 :

واگذاری خدمات آینده

همانند صاحبان دارایی‌های بادوام، شرکت‌ها و مؤسسه‌های خدماتی نیز گاهی برای تأمین سرمایه در گردش یا توسعه فعالیت‌های اقتصادی نیاز به پول پیدا می‌کنند و حاضرند بخشی از خدمات آینده خود را جلوتر واگذار کنند، در این مورد نیز اگر شرکت‌های خدماتی به دنبال مشتری نهایی (استفاده کنندة واقعی از خدمات) باشند احتمال موفقیت در سطح پایین و نزدیک به صفر است در حالی که استفاده از اوراق بهادار منفعت می‌تواند این مشکل را به آسانی حل کند.

اسلاید 7 :

واگذاری خدمات آینده

برای مثال شرکت زیارتی خاصی قصد دارد خدمات زیارت عمره مفرده خود را برای چهار سال آینده، هر سال به تعداد بیست و پنج هزار نفر به صورت اوراق منفعت واگذار کند برای این منظور تعداد صد هزار ورق منفعت (خدمات عمره) منتشر می‌کند که روی هر یک از اوراق، ارائه خدمات عمره در تاریخ معین با شرح خدمات معین قید شده است، شرکت زیارتی ورق منفعت را به ارزش فعلی به متقاضی خدمات واگذار می‌کند، گیرندة ورق حق دارد در تاریخ معین خودش برای استفاده از خدمات زیارتی عمره به شرکت مراجعه کند یا این‌که آن ورق را طبق زمان بندی مشخص به دیگری واگذارکند.

شرکت‌های مختلف خدماتی چون شرکت‌های سیاحتی، شرکت‌های زمینی، هوایی و دریایی حمل مسافر و بار، هتل‌ها، دانشگاه‌های دولتی، خصوصی، آموزشگاه‌ها، بیمارستان‌های تخصصی، رستوران‌ها و سالن‌های پذیرایی، می‌توانند از طریق انتشار اوراق منفعت خدمات آینده خود را واگذار کنند.

اسلاید 8 :

1- بانی(موسسه خدماتی) طرح واگذاری منافع دارایی‌های بادوام یا محصولات خدماتی خود را شناسایی کرده و با تنظیم امید‌نامه مربوطه، به امین معتبری مراجعه کرده تقاضای تاسیس یا انتخاب موسسه واسط (ناشر) مناسب برای اجرای طرح را می‌دهد.

2- موسسه امین با مطالعه امید‌نامه و با هماهنگی بانی اقدام به انتخاب موسسه واسط (ناشر) کرده و موافقت خود مبنی بر نظارت و کنترل ناشر در بکارگیری وجوه مطابق امید‌نامه برای خرید منافع دارایی‌های بادوام یا محصولات خدماتی بانی و دفاع از حقوق دارندگان اوراق را اعلام می‌دارد.

3- موسسه واسط (ناشر) ریز برنامه عملیاتی امید‌نامه طرح واگذاری منافع دارایی‌های بادوام یا محصولات خدماتی بانی را بررسی کرده موافقت خود برای اجرای طرح را اعلام می‌کند و امید‌نامه را جهت رتبه‌بندی در اختیار موسسه رتبه‌بندی معتبر قرار می‌دهد و موسسه رتبه‌بندی اعتبار، با بررسی امید‌نامه، اعتبار بانی و طرح را برآورد می‌کند و بر اساس آن میزان ریسک اوراق منفعت را تعیین می‌کند.

اسلاید 9 :

4- بانی(موسسه خدماتی) طی قراردادی منافع دارایی‌های بادوام یا محصولات خدماتی خود را برای مدت زمان معینی به واسط واگذار می‌کند.

5- واسط (ناشر)، بعد از کسب مجوزهای لازم از سازمان بورس و اوراق بهادار، اقدام به انتشار اوراق منفعت کرده منافع و خدمات خریداری شده را از طریق بانک یا شرکت تامین سرمایه به مردم (سرمایه‌گذاران مالی) واگذار می‌کند.

6- ناشر از طریق بانک یا شرکت تامین سرمایه وجوه سرمایه‌گذاران مالی را جمع‌آوری می‌کند.

7- ناشر زیر نظر موسسه امین با استفاده از وجوه جمع‌آوری شده از واگذاری اوراق منفعت بدهی خود به بانی از بابت خرید منافع و خدمات را می‌پردازد.

اسلاید 10 :

به طور معمول قیمت منافع و خدماتی که از طریق اوراق منفعت واگذار می‌شود به تناسب مدت زمان باقی مانده تا سررسید، پایین‌تر از قیمت اسمی آن منافع و خدمات است در نتیجه کسی که در اوراق منفعت سرمایه گذاری می‌کند از محل خرید و فروش اوراق منفعت سود می‌برد.

اگر تحول خاصی در اقتصاد پیش نیاید و قیمت اسمی منافع و خدمات تغییر نکند سود حاصل از اوراق منفعت برابر با تفاوت قیمت اسمی و قیمت فعلی آنها خواهد بود که مبلغ ثابت و معینی است بنابراین اوراق منفعت را می‌توان در کوتاه مدت جزو ابزارهای مالی با سود معین و در بلند مدت جز و ابزارهای مالی با سود انتظاری و متغیر به حساب آورد.

حسابداری ذهنی و تصمیمات مالی سرمایه گذاری

بر اساس این تورش افراد در تصمیمات مالی خود برای ارزیابی هر تصمیم حسابی جداگانه در ذهن باز می‌کنند. سعی می‌کنند عواقب هر تصمیم (مثبت یا منفی) را به تنهایی بررسی کنند. به این ترتیب از یک نگاه کلی به مجموعه تصمیمات خود (شبیه پورتفوی)‌ باز می‌مانند و ممکن است تصمیماتی بگیرند که منجر به حداکثرسازی ثروتشان نشود. مطالعات تالر نشان مثال کاربردی اوراق منفعت می‌دهد که: افراد در ارزیابی تصمیمات نه تنها تصمیمات را مجزا بررسی می‌کنند، بلکه تغییر نوع تصمیم و زمان هزینه کردن و منفعت بردن هم روی نتایج تصمیم اثرگذار است.

چند مثال ساده ابعاد این تورش رفتاری (و چند تورش مرتبط با آن) را آشکار خواهد کرد. بسیاری از ما مقادیری زیادی از پول خود را در جاهایی سرمایه‌گذاری می‌کنیم که ۱۶% بازدهی دارد. (چندان به خود اعداد دقت نکنید. این مثال ساختگی است J ) این سرمایه‌گذاری به این امید است که در آینده‌ای نزدیک اتومبیل خریداری کنیم و یا … همزمان با این سرمایه‌‌گذاری (که ممکن است در بانک یا اوراق مشارکت باشد) وامی برای خرید مسکن از بانک دریافت می‌کنیم که باید ۲۵% بهره روی آن بپردازیم. جالب نیست؟

واقعیت این است که ما در ذهنمان یک حساب جداگانه برای خرید اتومبیل و یک حساب جداگانه برای خرید خانه. سعی می‌کنیم سود و زیان این‌دو را با هم حساب نکنیم. نکته جالب این تورش رفتاری این است که زمانی که در مضیقه مالی نیستیم، شانس این خطا بیشتر می‌شود. در زمان تنگنا معمولا جرأت نمی‌کنیم چندین و چند تصمیم مالی و سرمایه‌گذاری اتخاذ کنیم.

مثال آشنای این تورش برای دوستانی که در بازار سرمایه ایران فعال هستند افرادی هستند که زیان در یک سهم ناراحت (بخوانید شاکی و عصبانی) هستند و بر سر کارگزار و مشاور و زمین و زمان فریاد می‌زنند. این سهامداران فراموش کرده‌اند که همین کارگزار سهم دیگری برایشان خریده که در این مدت نه تنها زیان سرمایه‌گذاری اول را جبران کرده بلکه در مجموع نیز سود بسیار خوبی نصیبشان شده است. بسیاری از سهامداران هنوز عادت نکرده‌اند که در ارزیابی عملکرد، مجموع پورتفوی خود را نگاه کنند.

تورش حسابداری ذهنی نه تنها باعث می‌شود که نگاه کلان به مجموعه سرمایه‌گذاری‌های خود را از دست بدهیم بلکه به دنبال ایجاد رابطه‌ای در زمان لذت بردن از منفعت سرمایه‌گذاری (و یا کالا و یا سرویس خریداری شده) و دردکشیدن و ناراحتی از هزینه کردن برای به‌دست آوردن آن کالا یا خدمت است. این مسئله موجب می‌شود که تصمیماتی بگیریم که با حداکثرسازی ثروت همخوانی ندارد. برای مثال گفته می‌شود که اگر برای خرید یخچال ۱۲۰۰دلاری دو نوع تامین مالی زیر پیشنهاد شود، بیشتر افراد گزینه دوم را انتخاب می‌کنند که با اصول اقتصادی هم همخوانی دارد:

۱- ۶ پرداخت ماهانه ۲۰۰ دلاری قبل از خرید؛

۲- ۶ پرداخت ماهانه ۲۰۰ دلاری پس از خرید.

اما اگر دو گزینه زیر برای تامین مالی یک سفر تفریحی یک هفته‌ای که ۱۲۰۰ دلار هزینه دارد به افراد پیشنهاد شود، اغلب آن‌ها گزینه اول را انتخاب می‌کنند که از نظر اقتصادی عاقلانه به نظر نمی‌رسد:

۱- ۶ پرداخت ماهانه ۲۰۰ دلاری قبل از سفر؛

۲- ۶ پرداخت ماهانه ۲۰۰ دلاری پس از بازگشت از سفر.

علت این است که افراد تا مدت‌ها از منافع یخچال استفاده می‌کنند و همزمان با استفاده از آن حاضرند پول هم پرداخت کنند اما منفعت سفر در مدت یک هفته تمام می‌شود و فکر این‌که بعد از بازگشت باید پول چیزی را بدهند که گذشته است آزارشان خواهد داد. از این‌رو در مورد سفر ترجیح داده می‌شود که پول آن‌را زودتر پرداخت کنند (به شرط این‌که بتوانند.) این مسئله موجب می‌شود که سرمایه‌گذاران از وامگیری در مسائلی و کالاهایی که زود به مصرف می‌رسند پرهیز کنند. این مسئله به وام‌گریزی ( Debt Aversion ) معروف است.

۳ ترفند مهم از حق تقدم‌ها

در این آموزش مهم که در گروه اول بورس آماده شده است با ۳ نکته از حق تقدم‌ها که همراه با مثال عملی توضیح داده شده است، آشنا می شویم. همواره برای کسب سود از بازارهای مالی شما نباید خود را محدود به یک مدل سرمایه گذاری بکنید. گاهی سودگرفتن از حق تقدم‌ها می‌تواند منفعت بسیار بیشتری را نسبت به سهام نصیب شما بکند.

۳ نکته مهم از حق تقدم ها

مورد اول دامنه نوسان حق تقدم ها میباشد. حق تقدم ها در بازار بورس اوراق بهادار می‌توانند از منفی ۱۰ درصد تا مثبت ۱۰ درصد یعنی ۲۰ درصد طی یک روز معاملاتی حداکثر می‌توانند نوسان کنند.

مورد دوم قابلیت اهرم سازی در حق تقدم ها هستش که ویژگی جذابی در حق تقدم ها می‌باشد. البته اینکه چجوری بتوانید از اهرم سازی استفاده بکنید شرایطی دارد که در مثال ویدئوی آموزش برای شما به صورت عملی بررسی شده است.

مورد سوم بحث بهترین زمان خرید حق تقدم ها است. اگر شما قصدتان نوسان گیری از حق تقدم و کسب یک بازده کوتاه مدتی هست بهترین زمان برای ورود زدن ۱۰ تا ۱۵ روز اول مجاز شدن حق تقدم‌ها در بازار می‌باشد. (میدانید که حق تقدم ها کلا ۶۰ روز در بازار بورس اعتبار معامله شدن دارند)

اگر قصد نگهداری و سرمایه‌گذاری در حق تقدم‌ها را دارید بهتر است در روزهای آخر معاملاتی حق تقدم‌ها اقدام به خرید حق تقدم‌ها کنید. زیرا در این روزها بعلت فشار فروش در حق تقدم سهام، شما می‌توانید در قیمت های پایین‌تری حق تقدم ها را تهیه بفرمایید.

حق تقدم سهام شامل چه افرادی یا گروهی می شود؟

هر سهامدار حقیقی که در زمان مجمع سهم در مجامع افزایش سرمایه، سهم اصلی شرکت را داشته باشد و قبل از مجمع سهم را نفروخته باشد، به میزان سهامی که در اختیار دارد و درصد افزایش سرمایه، حق تقدم سهام متناسب با تعداد سهام پرتفوی خود را دریافت می‌کند.

حاشیه سود چه مفهومی دارد؟

امیر شاملویی

• اشتراک‌گذاری

حاشیه سود بالا نشان می‌دهد که شرکت کنترل خوبی روی نحوه مدیریت هزینه‌هایش دارد و می‌تواند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد. از سوی دیگر، حاشیه سود می‌تواند نشان دهنده استراتژی قیمت‌گذاری شرکت‌ها هم باشد.

یکی از مفاهیم پرکاربرد در بازارهای مالی سودآوری و حاشیه سود است. از نظر اقتصادی هدف شرکت‌ها کسب سود بیشتر و دستیابی به منفعت است. علت سرمایه‌گذاری افراد در آنها نیز همین نکته است.

زیرا اگر انگیزه کسب سود در کار نباشد، دلیلی هم برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد. با وجود تمام این حرف‌ها ممکن است در سنجش گزینه مناسب برای سرمایه‌گذاری با مشکل روبرو شویم.

به همین دلیل هم بهتر است با اصول سرمایه‌گذاری بهینه و مفاهیم آن آشنا شویم. در ادامه قصد داریم شما را با حاشیه سود و مفهوم آن آشنا کنیم.

حاشیه سود چیست؟

حاشیه سود که به آن مارجین هم گفته می‌شود، عبارت است از حاصل تقسیم سود یک شرکت به فروش آن. در برخی موارد هم حاشیه سود حاصل تقسیم سود خالص بر درآمد شرکت است.

این مفهوم در پایان صورت سود و زیان قرار دارد و برای محاسبه آن باید کل هزینه‌هایی که شرکت متحمل شده است، از هزینه‌های عملیاتی گرفته تا بهایی که برای مواد اولیه پرداخت می‌کنیم را از کل درآمد کم کنیم.

هزینه‌های مالیاتی نیز باید از درآمد کل کم شود. حاشیه سود به صورت درصد درج می‌شود و معنای آن این است که اگر شرکت به عنوان مثال 100 میلیارد تومان فروش داشته باشد و درآمد کسب کند، سود آن چقدر خواهد بود. در واقع، اگر حاشیه سود 30 درصد باشد، شرکت فوق 30 میلیارد تومان سود به دست خواهد آورد.

انواع مختلف حاشیه سود

حاشیه سود را به 3 دسته مختلف تقسیم می‌کنند. دسته اول حاشیه سود ناخالص است، دسته دوم حاشیه سود عملیاتی نام دارد و به دسته سوم حاشیه سود خالص می‌گویند. این حاشیه سودها از طریق بررسی و تحلیل صورت سود و زیان قابل دستیابی است. در ادامه به دسته‌های مختلف حاشیه سود اشاره می‌کنیم.

حاشیه سود ناخالص

این حاشیه سود حاصل تقسیم سود ناخالص بر درآمد است. در نهایت عدد به دست آمده را در 100 ضرب می‌کنیم تا حاشیه سود ناخالص برحسب درصد به دست بیاید. سود ناخالص نیز حاصل کم کردن بهای تمام شده از درآمد کل است.

حاشیه سود عملیاتی

این متغیر حاصل تقسیم کردن سود عملیاتی است بر درآمد. کاربرد حاشیه سود عملیاتی آن است که سودآوری شرکت مورد بررسی ما را در عملیات اصلی که انجام می‌دهد، مورد سنجش قرار می‌دهد. عدد به دست آمده را ضرب در 100 می‌کنیم تا این متغیر برحسب درصد به دست بیاید. سود عملیاتی حاصل کم کردن هزینه‌های عملیاتی از سود ناخالص است.

حاشیه سود خالص

برای به دست آوردن حاشیه سود خالص، باید سود خالص را بر درآمد تقسیم کرد. عددی را که به دست می‌آید باید در 100 ضرب کنیم. حاشیه سود خالص یکی از نسبت‌های مالی است که بسیاری از تحلیلگران به آن توجه می‌کنند و سودآوری یک بنگاه تولیدی را بر اساس آن مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهند. سود خالص نیز برابر است با درآمد کل منهای تمام هزینه‌ها.

افزایش درآمد به معنی افزایش حاشیه سود است؟

درآمد برای شرکت‌ها فقط یک عدد است. این عدد نمی‌تواند بیان کننده حاشیه سود شرکت باشد، زیرا درآمد عبارت است از مقدار فروش ضرب در قیمت فروش. به این ترتیب مقدار حاشیه سود را نشان نمی‌دهد. برای روشن‌تر شدن تفاوت درآمد و حاشیه سود یک مثال بیان می‌کنیم:

اگر یک شرکت در پایان سال گذشته 10 میلیارد تومان درآمد داشته باشد و مجموع کل هزینه‌های آن 8 میلیارد تومان شده باشد؛ میزان حاشیه سود آن 20 درصد بوده است. حال اگر در پایان سال جاری درآمد شرکت به 12 میلیارد رسیده باشد آیا می‌توان گفت که حاشیه سود شرکت بالا رفته است؟

برای جواب دادن به این سوال ابتدا باید میزان هزینه‌های کل را نیز در نظر گرفت زیرا هزینه‌ی کل یک شرکت عنصر مهمی برای تعیین حاشیه‌ی سود آن به شمار می‌رود. اگر به مثال ذکر شده برگردیم و فرض کنیم درآمد شرکت در پایان سال جاری 12 میلیارد و هزینه‌ی کل شرکت نیز 10 میلیارد تومان باشد، حاشیه سود شرکت 16.6 درصد می‌شود. طبق این مثال فرضی درآمد شرکت بالا رفته است اما حاشیه‌ی سود آن کاهش داشته است.

دانستن حاشیه سود به چه دردی می‌خورد؟

اطلاع از میزان حاشیه سود می‌تواند نکات خوبی را در مورد یک شرکت به ما بگوید. اگر میزان حاشیه سود پایین باشد، می‌توان نتیجه گرفت که وضعیت اقتصادی شرکت چندان خوب نیست و سرمایه‌گذاری خیلی خوبی نخواهد بود.

شرکتی که حاشیه سود پایینی دارد، در صورتی که با مشکلی در درآمدزایی روبرو شود، حاشیه سود آن پایین‌تر هم خواهد رفت. مقایسه مارجین‌های سود شرکت‌های یک صنعت با یکدیگر می‌تواند نشان دهد که شرایط هر شرکت‌ به چه نحوی است و چه مشکلاتی در فروش و کسب درآمد دارد.

علاوه بر این، حاشیه سود نشان می‌دهد که شرکت‌ها چطور هزینه‌هایشان را مدیریت می‌کنند و چقدر در این زمینه خوب عمل کرده‌اند. وقتی مارجین سود پایین باشد یعنی مخارج شرکت نسبت به درآمد زیاد باشد، می‌تواند نشانه‌ای از وضعیت نامناسب یک شرکت از نظر مدیریت باشد.

مخارج و هزینه‌های بالا ممکن است به این دلیل اتفاق افتاده باشد که شرکت نیروی انسانی زیادی نسبت به حالت بهینه خود استخدام کرده باشد. از طرف دیگر، حاشیه سود بالا نشان می‌دهد که شرکت کنترل خوبی روی نحوه مدیریت هزینه‌هایش دارد و می‌تواند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد.

از سوی دیگر، حاشیه سود می‌تواند نشان دهنده استراتژی قیمت‌گذاری شرکت‌ها هم باشد. مثلا ممکن است مارجین به این علت پایین باشد که یک شرکت محصولات خود را ارزان‌تر می‌فروشد و شاید با این کار یک استراتژی را دنبال می‌کند. دانستن دلیل پایین یا بالا بودن مارجین می‌تواند ما را به تصمیم درستی برای سرمایه‌گذاری در آن شرکت برساند.

نکاتی که باید در سنجش حاشیه سود به آنها دقت کرد

در بالا به بررسی حاشیه سود پرداختیم و به نکاتی در خصوص آن اشاره کردیم. گفتیم که این معیار می‌تواند به ما کمک کند تا وضعیت یک شرکت را به طور کلی بفهمیم و در خصوص سرمایه‌گذاری برای آن تصمیم بگیریم. با این حال حاشیه سود هم مشکلاتی دارد که باید به آن توجه کنیم.

در مجموع، این نسبت را زمانی می‌توان به کار برد که شرکت‌ها در یک صنعت فعالیت کنند و مدل کسب و کار آنها هم مشابه باشد. وقتی شرکت‌ها متعلق به صنایع مختلفی باشند مثال کاربردی اوراق منفعت یا مدل کسب و کارشان فرق داشته باشد، مقایسه آنها چندان درست نخواهد بود.

مثلا شرکتی که کالای لوکس و تجملاتی می‌فروشد را نمی‌توان با تولیدکننده کالاهای اساسی و ضروری مقایسه کرد. حاشیه سود این شرکت‌ها با یکدیگر فرق دارد و مشتریان متفاوتی هم دارند. در نهایت این که برای شرکت‌های زیان‌ده هم محاسبه حاشیه سود چندان فایده ندارد، چرا که این قبیل شرکت‌ها سودی ایجاد نمی‌کنند که بتوانیم حاشیه سود را بسنجیم.