ریسک مؤلفه اصلی بازار سرمایه است و بدون ریسک بازدهی هم وجود نخواهد داشت. معامله‌گران حرفه‌ای به کمک ابزارها و استراتژی‌های مدیریت ریسک تلاش می‌کنند که ریسک سرمایه‌گذاری‌هایشان را به حداقل و بازدهی آنها را به حداکثر برسانند
کارکرد الگوی مدیریت دارایی ـ ارتباط بین ریسک و بازده بدهی بر درک ارتباط بین ریسک و بازده با نقدینگی Journal Article
در فرهنگ سرمایه‌گذاری، اصل ثابتی وجود دارد مبنی بر این که سرمایه از ریسک و خطر گریزان است و به سوی بازده و سود تمایل دارد. این پژوهش بازده و ریسک را با در نظر گرفتن متغیرهای نقدینگی، و ریسک نقدینگی را مبتنی بر کارکرد الگوی مدیریت دارایی بدهی در بازه زمانی 1397-1392 بررسی می‌کند. پژوهش حاضر از بُعد هدف کاربردی، از بُعد تجزیه و تحلیل از نوع همبستگی سری‌های زمانی است و از بُعد گردآوری اطلاعات از نوع مطالعات کتابخانه‌ای می‌باشد که با استفاده از داده‌های ثانویه مستخرج از صورتهای مالی هلدینگ‌های تخصصی شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی به تحلیل رابطه‌ی همبستگی می‌پردازد. جامعه آماری این پژوهش هلدینگ‌های تخصصی بورسی شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) می‌باشد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل رگرسیونی چند متغیره ارائه‌شده در پژوهش به کمک نرم‌افزار Eviews انجام شد. نتایج با استفاده از داده‌های تابلویی (پانل دیتا) آزمون شد تا ارتباط بین متغیرهای پژوهش و بازده و ریسک نقدینگی ارزیابی شود. یافته‌های پژوهش نشان داد که نقدینگی اثر منفی و معنی‌داری بر بازده دارد. همچنین، ریسک نقدینگی شرکت و ریسک نقدینگی بازار با بازده مبتنی بر دارایی ـ بدهی ارتباط معنی‌داری دارند.
In the investment culture, there is a consistent principle that capital is risky and risky and tends towards profitability. This study examines the efficiency and risk taking into account liquidity variables and liquidity risk based on the function of debt management model for the period 1391-1396. The purpose of this research is to use the target and the dimension of the correlation of the time series and the information gathering using library studies. Using the secondary data extracted from the financial statements of the company's investment financing specialist holdings Analyzes the correlation relationship. The statistical population of this research is the specialized housings of social security investment company (SHASTA). The researcher selected all members of the community for sampling, and the collected observations. Data analysis was performed using the multivariate regression model presented in the study using Eviews software. The findings showed that liquidity had a negative and significant effect on returns. Also, liquidity risk of the company and liquidity risk of the market have a significant relationship with the return on debt assets.
ارتباط بین ریسک سقوط قیمت سهام و سرمایه گذاری نهادی با بازده سهام با تأکید بر نقش تعدیلی نسبت نقدینگی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین ریسک سقوط قیمت سهام و سرمایه گذاری نهادی با بازده سهام با تأکید بر نقش تعدیلی نسبت نقدینگی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1390 تا 1398 می باشد که در این راستا ریسک سقوط قیمت سهام و سرمایه گذاری نهادی به عنوان متغیرهای مستقل؛ بازده سهام به عنوان متغیر وابسته و نقدینگی شرکت به عنوان متغیر تعدیلگر می باشد. متغیرهای اهرم مالی، اندازه شرکت، بازده داراییها و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری به عنوان متغیرهای کنترل در نظر گرفته شده اند. نمونه آماری پژوهش 159 شرکت می باشد. روش پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی با رویکرد کاربردی می باشد. روش گردآوری اطلاعات در بخش مبانی نظری از روش کتابخانه ای و در بخش آزمون فرضیات از روش اسنادکاوی صورتهای مالی می باشد. به طور کلی روش آزمون فرضیات از روش همبستگی و رگرسیون چندگانه است. نتایج پژوهش نشان داد بین ریسک سقوط قیمت سهام و بازده سهام ارتباط معکوس و معناداری وجود دارد. بین سرمایه گذاری نهادی و بازده سهام ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد. همچنین نقدینگی شرکت موجب تضعیف ارتباط معکوس بین ریسک سقوط قیمت سهام با بازده سهام و تقویت ارتباط مستقیم بین سرمایه گذاری نهادی با بازده سهام می گردد. نتایج مربوط به متغیرهای کنترلی نشان داد که بین اندازه شرکت، بازده داراییها و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتریبا بازده سهام ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد و اهرم مالی ارتباط معکوس و معناداری با بازده سهام دارد.
آشنایی با مفاهیم ریسک و بازده در سرمایه گذاری
انتظار از ورود به بازارهای مالی و سرمایه گذاری در آن، کسب درآمد و سود مورد نظر است که نیاز است پیش از اقدام به انجام هر معامله ای، میزان بازدهی و همچنین ریسک ناشی از سرمایه گذاری آن به طور دقیق، بررسی شود.
در واقع از نخستین اقداماتی که نیاز است هر سرمایه گذار پیش از ورود به معامله خود انجام دهد، آن است که درباره آینده دارایی مورد نظر خود، پیش بینی های لازم را انجام دهد در اینجا، مقصود از بازدهی، تحقق پیش بینی های صورت گرفته و مقصود از ریسک نیز، عدم تحقق پیش بینی سرمایه گذاری است. نکته مهم دیگر در این زمینه این است که هر یک از شما به عنوان یک سرمایه گذار و فعال بازار، در نظر داشته باشید که با کسب اطلاعات کافی در این حوزه، می توانید ریسک ناشی از سرمایه گذاری خود را تا حد قابل توجهی کاهش دهید. در ادامه مقاله در مورد موضوع بازدهی و ریسک سرمایه گذاری، به طور مفصل صحبت خواهیم نمود و مطالعه آن به شما کمک می کند تا در روند سرمایه گذاری های خود موفق تر ظاهر شوید و بازدهی مطلوبی به دست آورید.
آیا بین ریسک و بازده سرمایه گذاری ارتباط وجود دارد؟
این موضوع را باید مدنظر داشته باشید که برای یک سرمایه گذاری موفق، نیاز است علاوه بر بررسی بازدهی مورد انتظار، میزان ریسک آن را نیز به درستی مورد توجه قرار دهید.
بازدهی هر سرمایه گذاری، به منزله میزان درامد کسب شده، در برابر تحمل ریسک است. نکته قابل توجه این است که میزان ریسک و بازدهی مورد انتظار از یک سرمایه گذاری، رابطه مستقیم دارند. به این معنا که، اگر در هر پروژه سرمایه گذاری، پذیرای میزان ریسک بیشتری باشید، به همان نسبت نیز میزان بازدهی ناشی از آن، افزایش یافته و احتمال کسب بازدهی بالاتر را خواهید داشت. البته این موضوع تنها برای آن دسته از افرادی است که روحیه پذیرش ریسک مطلوب و بالا را در روند سرمایه گذاری های خود دارند.
برای درک بهتر ارتباط ریسک و بازده سرمایه گذاری، هم اکنون تصور نمایید که شما قصد دارید بخشی از پول خود را در بانک سپرده گذاری کنید. در واقع یکی از ویژگی های مهم بانک، حفظ اصل سرمایه و پرداخت سود ماهانه و ثابت به فرد است. در واقع اقدام به سپرده گذاری در بانک، با هیچ ریسکی مواجه نبوده و امنیت بیشتری به همراه دارد. ولی با در نظر داشتن میزان اندک سود سپرده بانکی، می توان گفت که سپرده گذاری در بانک نیز حداقل ریسک و بازدهی را به همراه دارد.
به همین ترتیب نیز می توان برای سرمایه گذاری بخشی از پول خود، یکی از بازارهای بورس، طلا یا ارز را انتخاب نمود که بایستی برای کسب بازدهی بیشتر، پذیرای درجه ریسک بیشتری باشید. زیرا ماهیت این بازارها همراه با نوسانات قیمت است. این احتمال وجود دارد که پیش بینی های صورت گرفته از آینده مثبت بازار، محقق نشده و با کاهش اصل سرمایه خود مواجه شوید و یا به صورت عکس آن، پیش بینی ها کاملا درست و مثبت محقق شده و شما با بازدهی قابل توجهی مواجه شوید.
بهتر است این موضوع را بدانید که ریسک در بازارها به دو دسته ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک دسته بندی می شوند که منظور از ریسک سیستماتیک، پذیرش میزان ریسکی است که کنترل آن از عهده سرمایه گذار خارج است که می توان به مواردی مانند امور اقتصادی و جو سیاسی و وقوع جنگ اشاره داشت که هر یک به عنوان ریسک سیستماتیک محسوب می شوند. در مقابل آن، ریسک های غیرسیستماتیک، قابل کنترل هستند، به طوری که سرمایه گذار می تواند با بررسی این ریسک ها، سرمایه گذاری مطمئن تری داشته باشد.
چگونه ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهیم؟
در این بخش می خواهیم به موضوع چگونگی کاهش ریسک سرمایه گذاری بپردازیم، بهتر است بدانیم نکاتی وجود دارد که دانستن آنها می تواند شناخت شما را در روند سرمایه گذاری بهبود بخشیده و باعث شود که میزان ریسک ناشی از سرمایه گذاری های خود را به درستی کاهش دهید. هر یک از این موارد در ادامه توضیح داده شده است.
سرمایه گذاری در صندوق درآمد ثابت
روش های گوناگونی برای کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس وجود دارد که یکی از آسان ترین و مطمئن ترین ها، استفاده از صندوق های سرمایه گذاری و کسب بازدهی مطلوب در بورس است.
افرادی که قصد دارند سرمایه گذاری خود را با کمترین درجه ریسک انجام دهند، می توانند گزینه صندوق درآمد ثابت را انتخاب نمایند که بازدهی مطمئنی را برای سرمایه گذاران محتاط یا افرادی که به دنبال دریافت سود ماهانه هستند، به همراه دارد.
سرمایه گذاری در صندوق سهامی
سرمایه گذاری در صندوق سهامی، گزینه ای همراه با ریسک بوده و همچنین امکان بازدهی بالاتر را دارد که به معنای، سرمایه گذاری غیرمستقیم روی سهام شرکت های بورسی است که قیمت واحدهای این صندوق ها از نوسانات قیمت سهام و سود نقدی مجامع شرکت ها تأثیر می پذیرد و با ریسک و البته بازدهی بیشتر از صندوق درآمد ثابت همراه است.
در نظر داشته باشید که سرمایه گذاری در این صندوق ها با توجه به مدیریت حرفه ای آن ها، ریسک سرمایه گذاری افراد را کاهش می دهد و برای افرادی مناسب است که حاضرند با تحمل ریسک بیشتر، بازدهی بالاتری را به دست آورند.
سرمایه گذاری همراه با کسب دانش مالی
سرمایه گذاری در صندوق سهامی و صندوق درآمد ثابت نیز از روش های غیر مستقیم سرمایه گذاری به شمار می روند و در مقابل این روش ها، سرمایه گذاری مستقیم قرار دارد.
توجه نمایید که برای انجام سرمایه گذاری مستقیم در ابتدا بایستی ثبت نام سجام و دریافت کد بورسی را انجام دهید. ولی در این شیوه از سرمایه گذاری، پس از ثبت نام و افتتاح حساب در کارگزاری، کد بورسی برای شما صادر می شود و بعد از دریافت نام کاربری و رمز عبور ورود به سامانه معاملاتی، خودتان مسئولیت معاملات و مدیریت دارایی هایتان را بر عهده می گیرید.
بنابراین نیاز دارید که ابتدا آموزش های لازم را دریافت نمایید، چرا که با آموزش و افزایش دانش در هر زمینه ای، ریسک فعالیت در آن حوزه را کاهش می دهید. افرادی که آموزش های لازم برای سرمایه گذاری در بورس را فرا گیرند و با روش های تحلیلی بورس همچون تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال آشنا باشند، می توانند ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهند.
سرمایه گذاری با ایجاد تنوع در سبد دارایی
این روش یکی از مهمترین روش ها در جهت کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس می باشد، تشکیل سبدی متنوع از دارایی ها و سهام مختلف نیز به معنای انتخاب مستعدترین گزینه های سرمایه گذاری است که بر اساس شرایط می تواند شامل سهام، اوراق و انواع صندوق های سرمایه گذاری باشد. همچنین در نظر داشته باشید، تعداد سهامی که در سبد دارایی خود قرار می دهید، به اندازه ای باشد که مدیریت آن را برای شما دشوار نسازد. به این ترتیب می توانید ریسک سرمایه گذاری خود را تا حد قابل توجهی کاهش دهید.
مدیریت ریسک سرمایه گذاری
در بازار سهام، رابطه قوی بین ریسک و بازده وجود دارد. در واقع هرچقدر که ریسک بیشتر باشد، بازده نیز افزایش خواهد یافت. اما چیزی که اهمیت دارد این است که چگونه می توان این ریسک را مدیریت کرد. در اصطلاحات مالی، مدیریت ریسک، فرآیند شناسایی و ارزیابی ریسک و سپس تدوین استراتژی هایی برای مدیریت و به حداقل رساندن آن، در حالیکه بازده را به حداکثر می رساند، می باشد. ریسک و نوسانات قیمتی همواره در بازارهای مالی وجود دارند و افرادی در این زمینه موفق هستند که بتوانند فرآیند مدیریت ریسک را به خوبی انجام دهند. در این مقاله قصد داریم که شما را با مفهوم مدیریت ریسک و استراتژی های آن آشنا کنیم.
مدیریت ریسک به چه معناست؟
سرمایه گذاری در هر بازار مالی از جمله بورس، مقداری از ریسک را می طلبد و برای اینکه یک سرمایه گذار این ریسک را بپذیرد، باید به طور مناسبی ریسک قابل جبران باشد. این غرامت به صورت موضوعی به نام حق بیمه ریسک می باشد. بنابراین ریسک برای سرمایه گذاری در بورس مهم است؛ زیرا بدون ریسک هیچگونه سودی حاصل نمی شود. سرمایه گذاران موفق از استراتژی های مدیریت ریسک بازار سهام برای به حداقل رساندن ریسک و به حداکثر رساندن سود استفاده می کنند. در بازارهای مالی از جمله بورس ایران، به طور کلی دو نوع ریسک وجود دارد:
ریسک بازار
ریسک بازار از احتمال افزایش یا کاهش قیمت ها در بازارهای مالی حاصل می شود. در واقع نوسانات قیمتی موجود در بورس و فرابورس می تواند نمونه ای از ریسک بازار باشد.
ریسک تورم
ریسک دیگر یعنی تورم، در واقع کاهش قدرت خرید ناشی از افزایش قیمت کالاها و خدمات در طول زمان است. ریسک تورم در سرمایه گذاری های طولانی مدت مورد توجه قرار می گیرد؛ چراکه در کوتاه مدت ریسک بازار از اهمیت بیشتری برخوردار است. همچنین این ریسک بازار است که می تواند تا حدی کنترل شود؛ اما ریسک تورم قابل کنترل نیست.ارتباط بین ریسک و بازده
استراتژی های مدیریت ریسک
استراتژی های خاصی وجود دارند که می توانند برای کاهش و مدیریت ریسک در بازار سهام استفاده شوند که در ادامه به معرفی تعدادی از آن ها می پردازیم.
روند بازار را دنبال کنید
این موضوع یکی از روش های اثبات شده برای به حداقل رساندن خطرات در بازار سهام است. مسئله این است که، تشخیص روند در بازار دشوار است و روندها ممکن است خیلی سریع تغییر کنند. روند بازار ممکن است یک ماه یا یک سال و یا حتی بیشتر نیز ادامه داشته باشد. همچنین روندهای کوتاه مدت نیز در دل روندهای بلند مدت وجود دارند.
متنوع سازی پرتفوی
یکی دیگر از استراتژی های مفید مدیریت ریسک در بازار سهام، متنوع سازی ریسک خود با سرمایه گذاری در یک پرتفوی یا سبد مناسب است. در پرتفوی، سرمایه گذاری خود را به چندین شرکت، بخش و کلاس دارایی متنوع می کنید. این احتمال وجود دارد که در حالیکه ارزش یک سرمایه گذاری خاص کاهش می یابد، ممکن است ارزش سرمایه گذاری دیگر افزایش یابد. صندوق های سرمایه گذاری یک روش دیگر برای متنوع سازی تأثیرات است. بنابراین، برای مدیریت ریسک سرمایه گذاری خود می توانید از این استراتژی استفاده کنید.
حد ضرر
حد ضرر وسیله دیگری است که با رعایت آن، در صورت سقوط قیمت سهام، بیشتر ضرر نمی کنید. در این استراتژی، سرمایه گذار این گزینه را دارد که در صورت سقوط قیمت سهام به زیر یک حد معین، سهام خود را برای جلوگیری از ضرر بیشتر بفروشد.
وارن بافت در توصیه ای جالب به تمام سرمایه گذاران می گوید: "ضرر نکنید!" اما بازار سهام با ریسک ضرر آمیخته شده است ولی خوشبختانه استراتژی های کافی برای یک سرمایه گذار عاقل برای محافظت از پول خود و اطمینان از سود وجود دارد. استفاده دقیق و به موقع از این گزینه ها به شما کمک می کند تا مدیریت ریسک خوبی داشته باشید.
مدیریت ریسک در همه حوزه های مالی وجود دارد. کارگزاران سهام از ابزارهای مالی و معاملات آتی استفاده می کنند و مدیران مالی از استراتژی هایی مانند متنوع سازی سبد سهام، تخصیص دارایی و اندازه گیری موقعیت، برای کاهش یا مدیریت موثر ریسک استفاده می کنند. به هر حال روش هایی که در این قسمت گفته شد، همگی با مدیریت صحیح امکان پذیر می باشد.
عواقب عدم مدیریت ریسک
مدیریت ناکافی ریسک می تواند عواقب شدیدی را برای شرکت ها، افراد و اقتصاد به دنبال داشته باشد. به عنوان مثال، حباب مسکن در سال 2007 در ایالات متحده که به ایجاد رکودی بزرگ انجامید، ناشی از تصمیمات و مدیریت نادرست بود. در آن دوره وام دهندگانی بودند که وام های رهنی را به افرادی با اعتبار ضعیف ارائه می دادند که این موضوع باعث ریسک های جبران ناپذیری شد و در نهایت، رکود اقتصادی نتیجه این مدیریت بد شد.
نحوه مدیریت ریسک
ما تمایل داریم به "ریسک" با دید عمدتا منفی نگاه کنیم. با این حال، در دنیای سرمایه گذاری، ریسک ضروری است و از عملکرد مطلوب جدا نیست.
تعریف رایج از ریسک سرمایه گذاری، انحراف از نتیجه مورد انتظار است. ما می توانیم این انحراف را به صورت مطلق یا نسبت به چیز دیگری، مانند یک معیار بازار بیان کنیم.
اگرچه ممکن است این انحراف مثبت یا منفی باشد، اما متخصصان سرمایه گذاری معمولاً این ایده را قبول می کنند که چنین انحرافی، مقداری از نتیجه در نظر گرفته شده برای سرمایه گذاری های شما را نشان می دهد. بنابراین برای دستیابی به بازده بالاتر انتظار می رود که خطر بیشتری را بپذیریم.
همچنین یک ریسک دیگر نیز وجود دارد که باعث افزایش نوسانات می شود و متخصصان سرمایه گذاری به طور مداوم به دنبال راه هایی برای کاهش چنین بی ثباتی هستند و در مورد چگونگی انجام این کار توافق روشنی بین آن ها وجود ندارد.
نکته: اینکه یک سرمایه گذار چقدر نوسان را بپذیرد، کاملا به تحمل سرمایه گذار در برابر ریسک بستگی دارد.
در مورد یک متخصص سرمایه گذاری، باید بدانیم تحمل آن ها برای رسیدن به اهداف سرمایه گذاریشان چقدر است. یکی از معیارهای مخاطره پذیری متداول، که معمولاً مورد استفاده قرار می گیرد، اندازه گیری آماری و استفاده از انحراف معیار است. شما به متوسط بازده سرمایه گذاری نگاه می کنید و سپس میانگین انحراف معیار آن را در همان بازه زمانی می یابید. این به سرمایه گذاران کمک می کند تا ریسک را به صورت عددی ارزیابی کنند. اگر آن ها معتقد باشند که از نظر مالی و عاطفی می توانند ریسک را تحمل کنند، اقدام به سرمایه گذاری می کنند.
جمع بندی
برای اینکه بهترین سرمایه گذاری را در بورس و سایر بازارهای مالی داشته باشید و به نتیجه مطلوب خود برسید، کافی است ریسک های خود را به بهترین نحو مدیریت کنید و تجربه ها نشان داده است افرادی که مدیریت ریسک را در سرمایه گذاری های خود در نظر گرفته اند، عملکرد بهتری را خلق کرده اند.
آشنایی با مدیریت ریسک در سرمایه گذاری و انواع آن
برای آشنایی بهتر با مفهوم مدیریت ریسک در سرمایه گذاری؛ فرض کنید می‌خواهیم سرمایه‌گذاری ساده‌ای انجام بدهیم. قصدمان این است که یک ماشین بخریم و با این ماشین در اسنپ کار کنیم. دقت کنید که همین سرمایه‌گذاری ساده هم ریسک‌های خاص خودش را دارد: ممکن است تصادف کنیم و ماشین‌مان آسیب جدی ببیند، ممکن است شرکت اسنپ تعطیل شود، ممکن است ماشین‌مان را بدزدند، ممکن است قیمت بنزین دو برابر شود و ریسک‌های دیگری از این قبیل. نکته اینجاست که با وجود همهٔ این ریسک‌ها، از بازدهی مورد انتظارمان که همان درآمد ناشی از کار در اسنپ است، چشم‌پوشی نمی‌کنیم و همچنان این سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهیم. نکتهٔ دیگر این است که با استفاده از ابزارهایی مانند بیمه ریسک‌های این سرمایه‌گذاری را به حداقل می‌رسانیم.
حال اگر ریسک این سرمایه‌گذاری از حدی فراتر برود، احتمالاً تصمیم می‌گیریم که سراغ این کار نرویم. همچنین اگر فرصت سرمایه‌گذاری دیگری پیش بیاید که ریسک آن در همین حد است و انتظار بازدهی بهتری از آن داریم، ممکن است تصمیم بگیریم که به جای کار در اسنپ، سراغ آن کار برویم.
مفهوم ریسک در بازارهای مالی هم تقریباً همین است و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای سعی می‌کنند سراغ سرمایه‌گذاری‌هایی بروند که ریسک‌شان معقول باشد و با استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک، این ریسک را هم کنترل می‌کنند.
مدیریت ریسک در سرمایه‌گذاری یعنی چه؟
در بازار سهام، ارتباط مستقیمی بین ریسک و بازده وجود دارد. به‌طور کلی، ریسک بیشتر به معنی انتظار بازدهی بیشتر است. از این لحاظ می‌توان سرمایه‌گذاری را با شرط‌بندی مقایسه کرد: گزینه‌ای که احتمال وقوعش پایین‌تر است، در صورتی که محقق شود جایزه بزرگ‌تری خواهد داشت.
در زبان سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک به فرایندی گفته می‌شود که طی آن ابتدا ریسک‌های مختلف شناسایی و ارزیابی می‌شوند و سپس برای به‌حداقل‌رساندن این ریسک‌ها، استراتژی‌هایی مشخصی در پیش گرفته می‌شود. پس می‌شود گفت مدیریت ریسک ۲ مرحله کلی دارد:
- شناسایی و ارزیابی ریسک‌های موجود
- طراحی استراتژی‌های مناسب برای مدیریت و به‌حداقل رساندن ریسک‌ها
صرف ریسک در سرمایه‌گذاری چیست؟
همان‌طور که اشاره کردیم، هر نوع سرمایه‌گذاری با مقدار مشخصی ریسک همراه است و کسی که این ریسک را می‌پذیرد انتظار دارد که پذیرش این ریسک همراه با مقدار مشخصی بازدهی یا سود باشد.
به عنوان مثالی ساده، نرخ سود بانکی در ایران را در نظر بگیرید که چیزی در حدود ۱۸ تا ۲۰درصد است. این سود بدون ریسک است، زیرا پرداخت آن را بانک تضمین کرده است. حال اگر بخواهیم سرمایه‌مان را به جای بانک در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنیم، انتظار داریم که سودمان دست‌کم بیشتر از ۲۰درصد باشد، زیرا ریسک بازار سهام بیشتر از ریسک سپرده‌گذاری در بانک است.
به این سود که سرمایه‌گذار بابت تحمل ریسک انتظار دارد به آن دست پیدا کند، «صرف ارتباط بین ریسک و بازده ریسک» یا «risk premium» می‌گویند. به بیان خیلی ساده، به اختلاف بازده دارایی با بازده سرمایه‌گذاری بدون ریسک، صرف ریسک می‌گویند. مثلاً اگر نرخ سود بدون ریسک ۲۰درصد باشد و ما با پول‌مان در بازار سرمایه سهام خریده باشیم و انتظار سود ۴۰درصدی از این سهام را داشته باشیم، صرف ریسک‌مان ۲۰درصد خواهد بود.
نکته: ریسک مؤلفه اصلی بازار سرمایه است و بدون ریسک بازدهی هم وجود نخواهد داشت. معامله‌گران حرفه‌ای به کمک ابزارها و استراتژی‌های مدیریت ریسک تلاش می‌کنند که ریسک سرمایه‌گذاری‌هایشان را به حداقل و بازدهی آنها را به حداکثر برسانند.
انواع ریسک در سرمایه‌گذاری
به‌طور کلی، در بازارهای مالی ۲ نوع ریسک وجود دارد: ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک.
ریسک سیستماتیک
همان‌طور که از نامش پیداست، این نوع ریسک کل «سیستم» را تهدید می‌کند که در اینجا سیستم همان نظام اقتصادی است. به زبان خودمانی، ریسک سیستماتیک ریسکی است که کل نظام اقتصادی کشور با آن طرف است و در نتیجه بازار سهام و به‌تبع آن تک‌تک سهام قابل معامله در بازار را تحت تأثیر می‌گذارد.
تورم، تغییرات نرخ بهره، رکود اقتصادی، جنگ و هر ارتباط بین ریسک و بازده رویداد دیگری که اقتصاد کلان را تحت تأثیر بگذارد ریسک سیستماتیک به حساب می‌آید. در بازار سرمایه، این ریسک را نمی‌شود حذف کرد و به آن «ریسک بازار» هم می‌گویند. اما «دارایی‌های امن» مانند طلا گزینه مناسبی برای مدیریت این نوع ریسک به شمار می‌آیند.
نکته: در دوره‌هایی که اقتصاد جهان دچار بحران یا رکود می‌شود، سرمایه‌گذاران به سمت طلا هجوم می‌برند و قیمت جهانی طلا افزایش پیدا می‌کند.
ریسک مؤلفه اصلی بازار سرمایه است و بدون ریسک بازدهی هم وجود نخواهد داشت. معامله‌گران حرفه‌ای به کمک ابزارها و استراتژی‌های مدیریت ریسک تلاش می‌کنند که ریسک سرمایه‌گذاری‌هایشان را به حداقل و بازدهی آنها را به حداکثر برسانند
ریسک غیرسیستماتیک
ریسکی است که به یک شرکت یا صنعت منحصر است و کل بازار یا اقتصاد را تهدید نمی‌کند. برای مثال، ممکن است سهام یک شرکت پتروشیمی را بخرید که خوراک و منبع انرژی آن گاز طبیعی است. دست بر قضا در زمستان، هوا بسیار سرد می‌شود و مصرف گاز در کشور بالا می‌رود و به‌ناچار گاز پتروشیمی شما هم قطع می‌شود. دقت کنید که این مشکل مربوط به شرکت‌هایی است که گاز مصرف می‌کنند و شرکت‌های دیگر چنین مشکلی ندارند. این نوع ریسک را ریسک غیرسیستماتیک می‌گوییم.
تغییر تعرفه واردات خودرو، تغییر نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، تغییر نرخ سوخت شرکت‌های سیمانی، تغییر نرخ بهره مالکانه معادن و تغییرات نرخ ارز نمونه‌هایی از ریسک غیرسیستماتیکند.
نکته: ریسک غیرسیستماتیک را می‌شود با متنوع‌سازی سبد سهام کاهش داد. سبدی که از سهام چند شرکت از چند صنعت مختلف تشکیل شده باشد، ریسک غیرسیستماتیک بسیار کمی دارد.
روش‌های مدیریت ریسک در سرمایه گذاری
به‌طور کلی می‌شود از ۳ استراتژی برای مدیریت ریسک در سرمایه گذاری استفاده کرد: معامله در جهت روند بازار، متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری و استفاده از حد ضرر.
معامله در جهت روند بازار
این استراتژی را بیشتر تحلیلگران تکنیکال به کار می‌گیرند، ولی استراتژی مناسب و عاقلانه‌ای است. منظور از معامله در جهت روند بازار در بورس ایران هم این است که زمانی برای خرید سهم اقدام کنیم که بورس روند صعودی دارد. در دوره‌های صعودی، اکثر سهام قابل‌معامله در بورس، به دلایل بنیادی و غیربنیادی، روند صعودی دارند و احتمال زیان در این دوره‌ها کمتر است.
متنوع‌سازی سبد
برای تشکیل یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع که ریسک غیرسیستماتیک پایینی داشته باشد، معمولاً باید سراغ سهام چند شرکت از چند صنعت مختلف برویم و بخشی از سبد را هم به صندوق‌های درآمد ثابت و صندوق‌های کالایی با پشتوانه طلا اختصاص بدهیم.
در این حالت، ممکن است قیمت چند سهم سبدمان کاهش پیدا کند، ولی افزایش قیمت سهم‌های دیگرمان این زیان را جبران خواهد کرد. صندوق‌های درآمد ثابت هم بخش بدون ریسک سبدمان را تشکیل می‌دهد و می‌توان روی درآمد ماهانه آن حساب کرد.
استفاده از حد ضرر
یکی دیگر از ابزارهای مدیریت سرمایه تعیین حد ضرر است. در این استراتژی، معامله‌گر قیمت مشخصی را به عنوان حد ضرر تعیین می‌کند و اگر قیمت سهامی که خریده زیر حد ضرر برود، سهم را می‌فروشد.
مثلاً فرض کنید سهمی را به قیمت ۱۰۰۰ تومان خریده‌ایم و حد ضرر آن را ۸۵۰ تومان در نظر گرفته‌ایم. اگر قیمت سهم زیر ۸۵۰ تومان برود، حد ضررمان فعال شده است و باید سهم را بفروشیم و از آن خارج شویم. حد ضرر نوعی سپر ایمنی در برابر نوسان‌های بازار سرمایه است و باعث می‌شود ضرر معامله‌گر در یک معامله از حد خاصی فراتر نرود.
مفهوم تعادل در ریسک چیست؟
درست است که بازدهی مناسب با ریسک در سرمایه گذاری همراه است، اما اگر سراغ ریسک‌های عجیب‌وغریب برویم نباید حتماً انتظار بازدهی‌های عجیب‌وغریب داشته باشیم. مثال ساده‌اش بلیت بخت‌آزمایی و قمار است. وقتی پول زیادی را روی گزینه‌ای شرط‌بندی می‌کنیم که احتمال وقوعش زیر یک درصد است، باید ۹۹درصد احتمال بدهیم که پول‌مان را از دست خواهیم داد! در چنین حالتی دیگر صحبت از سرمایه‌گذاری معنایی ندارد و باید از قمار و بخت‌آزمایی صحبت کرد!
تعادل در ریسک به این معناست که باید تلاش کنیم با حداقلی از ریسک، بازدهی معقولی کسب کنیم. مثلا اگر سود بدون ریسک ۲۰درصد است، باید به دنبال گزینه‌های کم‌ریسکی باشیم که انتظار می‌رود سودشان بیشتر از ۲۰درصد باشد.
برای مثال سهمی که نسبت P/E آن عدد چهار است و قرار است مجمع سالانه آن شش ماه دیگر برگزار شود و دو ماه بعد از مجمع سود تقسیمی به حساب سهامداران واریز شود، می‌تواند طی هشت ماه بازدهی ۲۵درصدی ایجاد کند. چنین سهمی را می‌توانیم گزینه‌ای کم‌ریسک با بازدهی مناسب در نظر بگیریم.
سهمی هم که زیان انباشته زیادی دارد و انتظار نمی‌رود به‌زودی روند سودسازی آن تغییر کند و فقط با خبر افزایش سرمایه و شایعه افزایش نرخ محصول قیمتش بالا و پایین می‌رود، ریسک بسیار بالایی دارد و خرید آن حکم قمار را خواهد داشت.
جمع‌بندی
ریسک مؤلفه اصلی بازار سرمایه است و بدون ریسک بازدهی هم وجود ندارد. اما این نکته به آن معنا نیست که برای رسیدن به سود بیشتر باید حتماً ریسک بیشتری متحمل شویم! برای موفقیت در بازار سرمایه باید تلاش کنیم ریسک‌های مربوط به سرمایه‌گذاری‌هایمان را بشناسیم و با ابزارهای مناسب سعی کنیم این ریسک را به حداقل برسانیم. انتخاب سهامی که وضعیت بنیادی مناسبی دارند، متنوع‌سازی سبد و تعیین حد ضرر از متداول‌ترین استراتژی‌ها برای مدیریت ریسک در سرمایه گذاری است.
دیدگاه شما