ثمن معامله و تعریف آن

قراردادها

ثمن معامله چیست

در فرهنگ فارسی معین ثمن معامله به معنای بها و نرخ است درعلم حقوق به معنای پولی است که در قبال فروش مالی به دست می آید در هر معامله ای افراد مقدار معینی پول رایج را مقرر می نمایند که به ازای مال مورد معامله قرار دارد که از لحاظ ارزش با مال مورد معامله برابری می نماید در این مرقومه به سوالاتی در این خصوص به بیان ساده پاسخ خواهیم داد.

ثمن معامله درمبایعه نامه؟

مبایعه نامه چیست؟برای توضیح این مطلب ابتدا باید مبایعه نامه را تعریف کنیم ،مبایعه نامه به قراردادی گفته می شود که در ضمن آن افراد مالی، اعم از منقول ویاغیر منقول خرید و فروش می گردد و اصطلاحاً به این خرید و فروش بیع گفته می شود.

از آنجایی که بیع یک عقد معاوضی است یعنی در قبال مال مورد معامله، عوض قرار می گیرد که از نظر عرفی بین عوض و معوض (مال مورد معامله و پول آن) برابری ارزش وجود دارد.

در تمام قراردادهای خرید و فروش(مبایعه نامه ها) قسمتی وجود دارد که به ما به ازای ریالی مال مورد معامله اختصاص دارد و تعیین کننده میزان پولی است که در ازای انتقال مالکیت مال مورد معامله به خریدار، به فروشنده تعلق می گیرد .

برای رزرو وقت مشاوره با وکیل متخصص املاک کلیک کنید

نحوه پرداخت ثمن معامله؟

به محض انعقاد قرارداد و یا امضای مبایعه نامه خریدار مکلف است بهای مال مورد معامله را به فروشنده پرداخت کند که اصطلاحا می‌گویند ثمن معامله حال است و در عرف بازار به آن معامله نقدی می‌گویند اما این امکان وجود دارد که طرفین برای پرداخت پول تاریخ خاصی را مقرر کرده باشند و یا شرایط خاصی را برای پرداخت تعیین نمایند و نیز ممکن است این خرید و فروش به شکل اقساطی واقع شده باشد ،در این حالت فروشنده باید برای دریافت پول خود منتظر حلول اجل و سررسید اقساط بماند و تا پیش از آن حق مطالبه آن را ندارد و لذا نحوه پرداخت می تواند نقدی ، موجلُ و یا به صورت اقساط باشد.

اثبات پرداخت ثمن معامله با چه کسی است؟

با توجه به اینکه پرداخت وجه قرارداد از تعهدات خریدار است بنابراین در صورتیکه در خصوص پرداخت و یا عدم پرداخت ثمن معامله بین خریدار و فروشنده اختلافی به وجود آید، اثبات اینکه وجه قرارداد پرداخت شده است بر عهده خریدار است و اصل بر عدم پرداخت وجه قرارداد می باشد به عبارت دیگر خریدار باید اثبات نماید که مبلغ قرارداد را که تعهد به پرداخت آن نموده است به نحوی پرداخته است و برای اثبات آن از فروشنده رسید دریافت کرده است و یا اینکه مبلغ قرارداد را به حساب بانکی فروشنده واریز نموده است و یا در حضور شهود مبلغ آن را نقدی تسویه نموده است در غیر این صورت دادگاه خریدار را به پرداخت مبلغ قرارداد محکوم می نماید.

در صورتی که فروشنده در قرارداد اقرار به دریافت ثمن معامله کرده باشد، لیکن در واقع آن را دریافت ننموده است در این فرض فروشنده باید اثبات کند که بر خلاف مندرجات قرارداد و اقرار خود وجهی دریافت ننموده و پولی بابت این قرارداد دریافت نکرده است در غیر این صورت حق مطالبه مبلغ قرارداد را نخواهد داشت که البته این امر کار دشواری خواهد بود.

اگر ثمن معامله پرداخت نشود؟

هر معامله‌ و قراردادی، تعهداتی را برای هریک از طرفین (خریدار و فروشنده) بار می نماید که در صورت عدم ایفای این تعهدات متعهدله حق دارد الزام طرف را به ایفای تعهدات قراردادی مطالبه نماید.

بنابراین اگر خریدار مبلغ قرارداد را به فروشنده نپرداخته باشد، فروشنده میتواند با مراجعه به دادگاه حقوقی و تقدیم دادخواست مطالبه وجه، الزام خریدار را به ایفای تعهدات قراردادی مبنی بر پرداخت وجه قرارداد مطالبه نماید البته امکان دارد در قرارداد ایفای برخی تعهدات فروشنده مانند تحویل مبیع و یا تنظیم سند رسمی و… منوط به پرداخت مبلغ قرارداد شده باشد، که در این صورت فروشنده می تواند تا پیش از دریافت مبلغ قرارداد از ایفای این تعهدات امتناع ورزد و نیز در برخی قراردادها،در فرض عدم پرداخت وجه قرارداد برای فروشنده حق فسخ مقرر می گردد.

در این موارد در صورت عدم پرداخت پول از سوی خریدار، فروشنده میتواند به صورت یک جانبه قرارداد را فسخ نماید و صرفاً باید مراتب فسخ را به طرف دیگر اعلام نماید که معمولا از طریق ارسال اظهارنامه این کار انجام می‌شود و پس از آن نیز دادخواستی با ثمن معامله و تعریف آن موضوع تایید فسخ قرارداد به دادگاه صالح ارائه می گردد .بنابراین عدم پرداخت ثمن معامله می تواند منشأ دعاوی حقوقی متعددی از جمله مطالبه وجه، الزام به ایفای تعهدات قراردادی و در برخی موارد منجر به انحلال قرارداد گردد.

از موارد رایج این دعاوی حقوقی ،مطالبه ثمن در دعاوی ملکی است که توصیه می شود نظر به گستردگی و پیچیدگی آن حتماً از خدمات مشاوره و وکالتی مجموعه وکلای یسنا در خصوص آن استفاده نمایید.

جهت مشاوره با وکیل متخصص دعاوی ملکی کلیک نمایید

4 دیدگاه

سلام فرشنده ثمن را نقدا دریافت کرده و مباینامه را امضا کرده کلید ملک را تحویل داده ..روز محضر حاضر شد ملک را بنام نزد عدم حضور صادر شد و دو بار اظهار نامه داده به خریدار که معامله فسخ شما ظرف پنج روز وقت دارید برای دریافت ثمن پرداختی خود وگرنه از طریق دادگاه اقدام میکنم ..حالا در دادگاه الزام به تنظیم سند اعلام کرده من ثمنی دریافت نکردم ایا قابل دفاع میباشد این عمل ایشان

با سلام
در اسفند ۹۷ من و خواهرم یک قطعه زمین کشاورزی را به قیمت ۴۰ میلیون طبق یک قولنامه بنگاهی به عمویمان فروختیم، بدین صورت که ۳۰ تومن را نقدا دریافت نمودیم و لفظا قول دادند تا سه ماه دیگر ۱۰ میلیون باقی پول را پرداخت خواهند کرد، اما اینطور نشد و بعد ۸ ماه ۶۴۰۰۰۰۰ تومان را پرداخت و مابقی را هنوز پرداخت نکرده اند. در یکی از بندهای قولنامه ذکر شده هر گاه فروشنده از یکی تعهدات خوداری کند با مبلغ _ ریال بابت تاخبرتادیه به خریدار میتواند معامله را فسخ کند.
ایا امکان فسخ معامله وجود دارد؟
باتشکر

باسلام… اگر متنی در حد چند سطر تنظیم و ملکی جهت واگذاری کاری واگذار شود(به نوعی وکالت) وبا توافق شفاهی جهت رفع یک مشکل ویا انجام یک کاری… البته قید هم بشود بابت بدهی..وهیچ ثمنی معامله‌ای هم رد و بدل نشود… وطرف مقابل غیر قابل اعتماد دربیاید ودر امانت خیانت کند و مدعی بشود ملک مال خودش است… تکلیف چیست؟

یک باغ داشتم که فروختم ولی طرف از من رسید گرفت و پول رو به حساب دوست خودش واریز کرده خواستم ببینم من میتونم کار انجام بدم

پاسخی بگذارید لغو پاسخ

گروه وکلای یسنا

وقتی شما پرونده خود را به وکلای ما بسپارید، در واقع پرونده خویش را نزد متخصصین امر که سعی در بدست آوردن بهترین نتیجه را دارند، مطرح نموده اید.

فهرست

تماس با ما

تهران - میدان فردوسی - خیابان سپهبد قرنی

خیابان سمیه - مقابل مجتمع قضایی شهید بهشتی

پلاک 224 - واحد 1

كليه حقوق مادی و معنوی سايت محفوظ مي باشد © طراحي سايت داركوب | هاستينگ داركوب

ثمن معامله چیست؟

قراردادها

ثمن معامله در لغت به معنای بها و نرخ است و در حقوق منظور همان پولی است که بابت فروش مال بدست می‌آوریم. زمانی که فردی مالی را در معرض فروش قرار می‌دهد، مقدار پولی را که از نظر ارزش با مال برابر است را مشخص می‌کند که در اثر فروش مال دریافت کند. مقاله زیر در رابطه با ثمن معامله و سوالاتی که در این رابطه ممکن است برای شما به وجود آید، می‌باشد. پس امیدواریم در این مقاله با ما همراه شوید و اطلاعات خود را در این رابطه بالا ببرید.

منظور از ثمن معامله در مبایعه‌ نامه چیست؟

در ابتدا به تعریف مبایعه ‌نامه می‌پردازیم، مبایعه ‌نامه همان قراردادی است که در آن اموال منقول و ثمن معامله و تعریف آن غیر منقول نیز به فروش می‌رسد. اصطلاحا به این گونه خرید و فروش بیع می‌گویند.

باید گفت که بیع یک عقد معاوضی تلقی می‌شود. یعنی در قبال مالی که معامله می‌شود، عوض دریافت می‌شود. منظور از عوض همان پول است که عوض (پول) و معوض (مال معامله شده) از لحاظ ارزش برابر هستند. در کلیه قراردادهای خرید و فروش یا همان مبایعه‌نامه قسمتی مربوط به مابه‌ازای ریالی مال فوق است که تعیین کننده مقدار پولی است که خریدار باید به فروشنده در ازای انتقال مال پرداخت کند.

بیشتر بخوانید: وکیل ملکی چه کمکی به شما میکند؟

ثمن معامله چقدر است؟

برابر با مقدار ارزش مال مورد معامله است.

نحوه پرداخت ثمن معامله به چه صورت است؟

زمانی که قراردادی بین دو نفر برای خرید و فروش مالی صورت می‌گیرد، خریدار باید بهای مال مورد معامله را به شخص فروشنده پرداخت کند. به این خرید و فروش نقدی اصطلاحا می‌گویند، ثمن معامله حال است. اما گاهی ممکن است که هر دو طرف زمان مشخصی را برای پرداخت پول معین کنند و یا خریدار تحت شرایط خاصی پول را پرداخت کند. مانند خرید و فروش به شکل اقساطی، که چک به عنوان ثمن معامله پرداخت می‌شود که در این مواقع فروشنده باید تا زمان تعیین شده منتظر حلول اجل و سررسید اقساط صبر کند و قبل از آن حق مطالبه پول خود را ندارد. به همین دلیل نحوه پرداخت پول به صورت نقدی، موجل و اقساطی است.

چه کسی می‌تواند پرداخت ثمن معامله را اثبات کند؟

راههای اثبات پرداخت ثمن معامله:

همانطور که می‌دانیم هنگامی که معامله‌ای صورت می‌گیرد، خریدار باید وجهی را بابت خرید به فروشنده پرداخت کند. زمانی که بین خریدار و فروشنده به خاطر پرداخت یا عدم پرداخت ثمن معامله مشکلی به وجود آید، خریدار باید اثبات کند که پول را پرداخت کرده است و رسیدی از فروشنده بابت پرداخت وجه دریافت کرده است یا اینکه وجه قرارداد را به حساب فروشنده واریز کرده است و یا در حضور شخصی به عنوان شاهد، مبلغ را نقدی پرداخت کرده است. باید بدانید که طبق قانون، اصل بر عدم پرداخت وجه است و اگر خریدار نتوانست اثبات کند، باید کل مبلغ را به فروشنده پرداخت کند.

اگر فروشنده اقرار کند که ثمن معامله را دریافت کرده است ولی در واقع چیزی دریافت نکرده باشد، در این هنگام فروشنده باید ثابت کند که برخلاف مندرجات ذکر شده در قرارداد و همچنین اقرار خود در قرارداد، پولی بابت فروش مال خود دریافت نکرده است. و اگرنه در غیر این صورت حق ندارد پول خود را مطالبه کند و این کار امری دشوار است.

در صورت پرداخت نکردن ثمن معامله چه پیش می‌آید؟

عدم دریافت ثمن معامله:

همانطور که می‌دانیم در هر معامله و قراردادی برای هر کدام از طرفین تعهداتی وجود دارد که ملزم به اجرای آن تعهدات هستند. اگر بین طرفین شخصی ثمن معامله را پرداخت نکرده باشد و یا در ایفای تعهدات خود کوتاهی کند و تعهدات خود را انجام ندهد، متعهدله حق دارد طرف مقابل را به اجرای تعهداتش ملزم کند. اگر

طبق مطالب بالا اگر خریدار مبلغی را بابت خرید به فروشنده پرداخت نکرده باشد، فروشنده می‌تواند به دادگاه حقوقی مراجعه کند و سپس برای مطالبه وجه، دادخواستی را ارائه کند و خریدار را به اجرای تعهدات خود مبنی بر پرداخت وجه ملزم کند.

باید توجه داشت که در قرارداد بین خریدار و فروشنده، برخی تعهدات مانند تنظیم سند رسمی، تحویل مبیع و … مربوط به فروشنده است و اگر این تعهدات منوط به پرداخت وجه قرارداد باشد، فروشنده می‌تواند تا زمانی که پول قرارداد را دریافت نکرده است، از انجام این تعهدات خودداری کند.

همچنین در برخی معاملات اگر خریدار وجه قرارداد را پرداخت نکند، فروشنده، حق فسخ معامله را دارد. در این مواقع فروشنده می‌تواند به صورت یک طرفه قرارداد را فسخ کند. برای اینکار فقط کافیست که مراتب فسخ را به خریدار اعلام کند، که این کار از طریق ارسال اظهارنامه صورت می‌گیرد. بعد از آن باید یک دادخواست با عنوان تایید فسخ قرارداد به دادگاه ارائه کند.

بنابراین می‌توان گفت که اگر خریدار پولی بابت معامله پرداخت نکند، یعنی همان عدم پرداخت ثمن معامله، در این صورت دعاوی حقوقی زیادی مانند مطالبه وجه، همچنین الزام به ایفای تعهدات در قرارداد و گاهی مواقع نیز منجر به انحلال قرارداد می‌شود.

عدم ذکر ثمن معامله: یا عدم قید ثمن معامله:

اگر در معامله مقدار ثمن معامله ذکر نشده باشد ولی دو طرف از مقدار آن باخبر باشند، خللی در آن معامله ایجاد نمی‌شود. چون در معامله ملاک، اطلاع داشتن دو طرف از مقدار ثمن معامله است نه ذکر آن.

ثمن معامله چیست و شرایط پرداخت آن

بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم. عوض معلوم در عقد بیع را “ثمن” می گویند. ثمن قرارداد باید دارای ویژگی هایی باشد که فقدان هر یک از آنها حسب مورد موجب بی اعتباری عقد یا خروج آن از شمول مقررات حاکم بر بیع می شود. اثر عقد بیع، انتقال مالکیت مبیع به خریدار و انتقال مالکیت ثمن به فروشنده است. متبایعین می توانند در مورد نحوه پرداخت ثمن معامله و شرایط آن با یکدیگر توافق کنند.

ثمن معامله

زمان انتقال مالکیت ثمن به فروشنده

اصولا مالکیت مبیع و ثمن در لحظه وقوع عقد بیع به طرف مقابل منتقل می شود؛ مگر در صورتی که بر خلاف این امر توافق شده باشد. بنابراین انتقال فوری و غیر مشروط مبیع و ثمن جزء مقتضاء ذات عقد بیع نیست. به این ترتیب ممکن است پرداخت ثمن به صورت نقد باشد یا نسیه یا اقساطی؛ همچنین بایع و مشتری می توانند پرداخت ثمن را مشروط به شروطی نمایند که ضمن عقد بیع درج می شود.

در صورتی که خریدار و فروشنده در مورد نحوه و تاریخ پرداخت ثمن و سایر شرایط مربوط به آن توافق کرده و این توافقات را ضمن قرارداد بیاورند، طبق قرارداد عمل خواهد شد؛ اما در فرض سکوت طرفین نسبت به موارد فوق الذکر اصل بر این است که خریدار باید بدون قید و شرط و فورا ثمن را بپردازد.

الزام به پرداخت ثمن

الزام به تحویل ملک (مبیع) و الزام به پرداخت ثمن، به عنوان اصلی ترین آثار عقد بیع شناخته می شود. بنابراین در صورت امتناع خریدار از تادیه ثمن، فروشنده می تواند ضمن تقدیم دادخواست به خواسته مطالبه ثمن معامله ، الزام خریدار به ایفای تعهدات خود را از ثمن معامله و تعریف آن دادگاه بخواهد.

زمان و مکان تادیه ثمن

تعیین زمان و مکان تادیه ثمن با طرفین است. ماده 394 قانون مدنی در این باره بیان می کند: مشتری باید ثمن را در موعد و در محل و بر طبق شرایطی که در عقد بیع مقرر شده است تادیه نماید.

بنابراین در صورتی که متبایعین نسبت به این امر تعیین تکلیف کرده باشند، طبق قرارداد عمل خواهد شد. در فرض سکوت طرفین راجع به زمان و مکان تادیه ثمن، در وهله اول باید به عرف مسلم رجوع شود. دلیل رجوع به عرف این است که به نظر می رسد بایع و مشتری با سکوت خود، حکم عرف را قابل اجرا دانسته اند.

اگر در عرف نیز حکمی وجود نداشته باشد یا اصلا عرف مسلمی در این زمینه شناخته نشود، خریدار باید فورا ثمن را پرداخت نماید. محل تادیه ثمن نیز در این شرایط همان محل وقوع عقد است.

اثبات پرداخت ثمن معامله

پرداخت ثمن بر عهده خریدار است؛ بنابراین اثبات پرداخت آن نیز با خریدار است. خریدار می تواند برای اثبات پرداخت ثمن به شهادت شهود، اسناد بانکی و … استناد نماید و در صورتی که نتواند دلیلی دال بر مدعای خویش ارائه دهد، به حکم دادگاه ملزم به پرداخت ثمن خواهد شد.

ضمانت اجرای عدم پرداخت ثمن معامله

علاوه بر اقامه دعوا جهت الزام خریدار به تادیه ثمن، فروشنده می تواند با استناد به ماده 377 قانون مدنی، تسلیم مبیع را منوط به پرداخت ثمن کند و اعلام کند تا ثمن معامله و تعریف آن زمانی که خریدار ثمن را نپرداخته حاضر به تسلیم ملک نیست. استناد فروشنده به حق حبس منوط به این است که تسلیم ملک حال و پرداخت ثمن موجل نباشد. به عبارتی اگر تسلیم مبیع حال ولی پرداخت ثمن موجل باشد، فروشنده حق حبس ندارد. همچنین در صورت حصول شرایط اعمال خیار تاخیر ثمن، فروشنده حق فسخ عقد را نیز خواهد داشت.

شرایط اعمال خیار تاخیر ثمن

ماده 402 قانون مدنی اشعار می دارد: هرگاه مبیع، عین خارجی و یا در حکم آن بوده و برای تادیه ثمن یا تسلیم مبیع بین متبایعین اجلی معین نشده باشد ، اگر سه روز از تاریخ بیع بگذرد و در این مدت نه بایع، مبیع را تسلیم مشتری نماید و نه مشتری تمام ثمن را به بایع بدهد، بایع مختاردر فسخ معامله می شود.

بنا بر مفاد ماده اخیر الذکر، شرایط فسخ عقد بیع به جهت خیار تاخیر ثمن عبارت است از:

1-مبیع عین معین یا در حکم عین معین باشد؛ یعنی خیار تاخیر ثمن در عقد بیع با مبیع کلی راه ندارد.

2-تسلیم مبیع یا تادیه ثمن موجل نباشد.

3-تمام مبیع به مشتری تسلیم نشده باشد.

4-تمام ثمن به فروشنده پرداخت نشده باشد؛ پرداخت بخشی از ثمن مانع ایجاد حق فسخ نمی شود.

5-مدت سه روز از تاریخ وقوع عقد بیع گذشته باشد.

تاثیر پرداخت ثمن پس از ایجاد حق فسخ و پیش از اعمال آن

اگر مشتری بعد از گذشت سه روز و پیش از اعمال حق فسخ توسط فروشنده، ثمن معامله را بپردازد، خیار تاخیر ثمن ساقط می شود. البته نظر مخالف نیز در این زمینه وجود دارد. مخالفین معتقدند پرداخت ثمن بعد از ایجاد حق فسخ، خللی به این حق وارد نمی کند و فروشنده همچنان می تواند عقد بیع را فسخ کند.

به نظر می رسد نظر گروه دوم با عدالت و اصل لزوم قراردادها منافات دارد. خیار تاخیر ثمن وسیله ای است که قانون گذار برای جلوگیری از ورود ضرر به فروشنده پیش بینی کرده و با پرداخت ثمن توسط خریدار، احتمال ورود ضرر از بین می رود و اصل لزوم قراردادها جاری می شود.

به نظر می رسد پرداخت تمام ثمن بعد از سه روز و پیش از فسخ قرارداد، مانع اعمال حق فسخ ناشی از خیار تاخیر ثمن خواهد بود.

ثمن معامله و تعریف آن

معرفی انواع مختلف میکروسکوپ ها و کاربرد آنها

کوچینگ بالندگی روشی موثر برای هدایت استعدادهای بالقوه فردی

آشنایی با معنی علامت های دست در سراسر جهان

دلتای رودخانه چیست؟ شرایط و نحوه تشکیل دلتا

سامانه بارشی مونسون چیست؟

گچ خوراکی از چه چیزی ساخته شده است؟

آشنایی با انواع فلومتر ،کاربرد و نحوه کار آنها

اقامتگاهِ لاکچری و ارزانِ سفرهای مهر ماه را اینجا پیداکن!

رزرو آنلاین بهترین هتل های پاییزی با مقایسه قیمت

ثمن معامله چیست؟

ثَمَن به معنی بهای کالای مورد معامله می باشد.

کلمه ی ثمن به معنای ارزش، بها، قیمت است. ثمن به بهایی اطلاق می‌ گردد که کالا در برابر آن معامله شده است؛ خواه با ارزش متعارف کالا در بازار برابر باشد یا بیشتر و یا کمتر باشد.

ثمن چیست ؟

ثَمَن به معنی بهای کالای مورد معامله می باشد. از این عنوان در باب تجارت و به مناسبت در برخی دیگر از ابواب معاملات و نیز عبادات سخن رفته است.

تعریف ثمن:

ثمن به بهایی اطلاق می‌ گردد که کالا در برابر آن معامله شده است؛ خواه با ارزش متعارف کالا در بازار برابر باشد یا بیشتر و یا کمتر باشد و تفاوت آن با «قیمت» در همین است؛ زیرا «قیمت» عبارت است از ارزش کالا در بازار و نزد عرف که از آن به «ثمن المثل» تعبیر می شود.

ثمن المثل

ثمن المثل به معنی بهای متعارفِ همانند یک کالا در بازار است و از آن به مناسبت در بابهای تفلیس، مضاربه، وکالت و اطعمه و اشربه سخن گفته شده است.

فروختن مال مفلَّس به کمتر از ثمن المثل جایز نیست، مگر آنکه کسی آن را به ثمن‏ المثل نخرد که در این صورت تأخیر فروش آن تنها به جهت مصلحت مفلَّس با عدم رضایت طلبکاران جایز نیست.

احکام ثمن المثل در باب مضاربه

مقتضای اطلاق عقد مضاربه عدم جواز فروختن کالا به نسیه و یا کمتر از ثمن المثل است.

احکام ثمن المثل در باب وکالت

مقتضای اطلاق عقد وکالت در خرید و فروش، آن است که وکیل به ثمن المثل معامله کند و چنانچه کالا را گران‏تر از ثمن‏المثل بخرد و یا ارزان‏تر از آن بفروشد، صحّت معامله منوط به اجازه موکّل خواهد بود.

ثمن معامله در مبایعه نامه؟

مبایعه نامه چیست؟ برای توضیح این مطلب ابتدا باید مبایعه نامه را تعریف کنیم، مبایعه نامه به قراردادی گفته می شود که در ضمن آن افراد مالی، اعم از منقول و یا غیر منقول خرید و فروش می گردد و اصطلاحاً به این خرید و فروش بیع گفته می شود.

از آنجایی که بیع یک عقد معاوضی است یعنی در قبال مال مورد معامله، عوض قرار می گیرد که از نظر عرفی بین عوض و معوض (مال مورد معامله و پول آن) برابری ارزش وجود دارد.

در تمام قراردادهای خرید و فروش (مبایعه نامه ها) قسمتی وجود دارد که به ما به ازای ریالی مال مورد معامله اختصاص دارد و تعیین کننده میزان پولی است که در ازای انتقال مالکیت مال مورد معامله به خریدار، به فروشنده تعلق می گیرد.

در بسیاری از قراردادهای پیش فروش اموال، به علّت طولانی بودن زمان تهیه و تولید، ثمن معامله تعیین نمی شود و محاسبه آن به زمان آینده موکول می­ گردد. در پیش فروش آپارتمان ها و اتومبیل چنین شیوه ای رایج است و در برخی مواقع تعیین ثمن از سوی تولید کننده صورت می پذیرد و در عمل موجب نزاع می‌شود. علاوه بر آن طبق قاعدة سنّتی پذیرفته شده در فقه و قانون مدنی ما میزان ثمن باید مقطوع و معین باشد و در غیر این صورت معامله باطل تلقّی خواهد شد.

با توجّه به مشکلات ناشی از نامعین بودن ثمن از یک سو و موانع ثمن معامله و تعریف آن ثمن معامله و تعریف آن فقهی حقوقی از سوی دیگر مقالة حاضر می کوشد تا با درک نیازهای روز و بررسی موضوع در فقه و حقوق ایران و نگاهی گذرا به حقوق خارجی و اسناد بین المللی، به راه حلّی دست یابد که امکان تعیین ثمن را در آینده و پس از انعقاد قرارداد فراهم سازد، بدون آنکه اصول و مبانی موضوع مورد تردید قرار گیرد.

نحوه پرداخت ثمن معامله؟

به محض انعقاد قرارداد و یا امضای مبایعه نامه خریدار مکلف است بهای مال مورد معامله را به فروشنده پرداخت کند که اصطلاحا می‌گویند ثمن معامله حال است و در عرف بازار به آن معامله نقدی می‌گویند اما این امکان وجود دارد که طرفین برای پرداخت پول تاریخ خاصی را مقرر کرده باشند و یا شرایط خاصی را برای پرداخت تعیین نمایند و نیز ممکن است این خرید و فروش به شکل اقساطی واقع شده باشد، در این حالت فروشنده باید برای دریافت پول خود منتظر حلول اجل و سررسید اقساط بماند و تا پیش از آن حق مطالبه آن را ندارد و لذا نحوه پرداخت می تواند نقدی ، موجلُ و یا به صورت اقساط باشد.

اثبات پرداخت ثمن معامله با چه کسی است؟

با توجه به اینکه پرداخت وجه قرارداد از تعهدات خریدار است بنابراین در صورتیکه در خصوص پرداخت و یا عدم پرداخت ثمن معامله بین خریدار و فروشنده اختلافی به وجود آید، اثبات اینکه وجه قرارداد پرداخت شده است بر عهده خریدار است و اصل بر عدم پرداخت وجه قرارداد می باشد به عبارت دیگر خریدار باید اثبات نماید که مبلغ قرارداد را که تعهد به پرداخت آن نموده است به نحوی پرداخته است و برای اثبات آن از فروشنده رسید دریافت کرده است و یا اینکه مبلغ قرارداد را به حساب بانکی فروشنده واریز نموده است و یا در حضور شهود مبلغ آن را نقدی تسویه نموده است در غیر این صورت دادگاه خریدار را به پرداخت مبلغ قرارداد محکوم می نماید.

در صورتی که فروشنده در قرارداد اقرار به دریافت ثمن معامله کرده باشد، لیکن در واقع آن را دریافت ننموده است در این فرض فروشنده باید اثبات کند که بر خلاف مندرجات قرارداد و اقرار خود وجهی دریافت ننموده و پولی بابت این قرارداد دریافت نکرده است در غیر این صورت حق مطالبه مبلغ قرارداد را نخواهد داشت که البته این امر کار دشواری خواهد بود.

ثمن معامله در مبایعه نامه

اگر ثمن معامله پرداخت نشود؟

هر معامله‌ و قراردادی، تعهداتی را برای هریک از طرفین (خریدار و فروشنده) بار می نماید که در صورت عدم ایفای این تعهدات متعهدله حق دارد الزام طرف را به ایفای تعهدات قراردادی مطالبه نماید.

بنابراین اگر خریدار مبلغ قرارداد را به فروشنده نپرداخته باشد، فروشنده می تواند با مراجعه به دادگاه حقوقی و تقدیم دادخواست مطالبه وجه، الزام خریدار را به ایفای تعهدات قراردادی مبنی بر پرداخت وجه قرارداد مطالبه نماید البته امکان دارد در قرارداد ایفای برخی تعهدات فروشنده مانند تحویل مبیع و یا تنظیم سند رسمی و… منوط به پرداخت مبلغ قرارداد شده باشد، که در این صورت فروشنده می تواند تا پیش از دریافت مبلغ قرارداد از ایفای این تعهدات امتناع ورزد و نیز در برخی قراردادها، در فرض عدم پرداخت وجه قرارداد برای فروشنده حق فسخ مقرر می گردد.

در این موارد در صورت عدم پرداخت پول از سوی خریدار، فروشنده می تواند به صورت یک ثمن معامله و تعریف آن جانبه قرارداد را فسخ نماید و صرفاً باید مراتب فسخ را به طرف دیگر اعلام نماید که معمولا از طریق ارسال اظهارنامه این کار انجام می‌شود و پس از آن نیز دادخواستی با موضوع تایید فسخ قرارداد به دادگاه صالح ارائه می گردد. بنابراین عدم پرداخت ثمن معامله می تواند منشأ دعاوی حقوقی متعددی از جمله مطالبه وجه، الزام به ایفای تعهدات قراردادی و در برخی موارد منجر به انحلال قرارداد گردد.

دعوی استرداد ثمن

گاهی هم ممکن است که خریدار و فروشنده هر دو به تعهد خود عمل کرده و معامله به درستی واقع شود اما بعد از آن به نحوی از انحا عقد باطل یا فسخ شود، در این شرایط طرفین باید ثمن و موضوع معامله (مبیع) را بازگردانند.

اگر فروشنده از پس دادن مبلغ ثمن خودداری کند خریدار می تواند با استناد به دلایل محکمی که نشان دهنده فسخ یا بطلان معامله است در دادگاه دعوا استرداد ثمن را اقامه کند.

ابطال معامله و استرداد ثمن به نرخ روز

در صورتی که معامله انجام شده، به واسطه تخلف خوانده، یا فروشنده، باطل باشد و این امر با اطلاع و آگاهی خریدار نباشد، خریدار می تواند پس از ابطال معامله به فروشنده مراجعه نموده و استرداد ثمن معامله را که پرداخت نموده است، مطالبه نماید. اما ممکن است معامله سالها پیش واقع شده باشد و یا پس از انجام معامله در اثر نوسانات بازار، ارزش پول یا ثمن معامله ، کاهش زیادی پیدا نموده باشد. در این صورت، خواهان می تواند، استرداد ثمن معامله به نرخ روز را از طریق دادگاه مطالبه نماید.توجه داشته باشید که هر نوع مطالبه وجه تا دویست میلیون ریال، در صلاحیت شورای حل اختلاف است.

مدارک لازم جهت طرح دادخواست مطالبه ثمن معامله

مدارک لازم جهت طرح دادخواست مطالبه ثمن معامله

کارت ملی و یا شناسنامه حاوی کد ملی و ثبت نام در سیستم سامانه ثنا قوه قضاییه

دادخواست مطالبه ثمن معامله

پرداخت هزینه دادرسی

قراردادی که بر اساس آن مطالبه ثمن معامله طرح می شود

شهادت شهود و یا استشهادیه

رکن بودن ثمن در عقد بیع:

ثمن همچون مثمن (مبیع) از ارکان عقد بیع به‌ شمار و مالیّت داشتن، مملوک بودن، معلوم بودن از جهت جنس و وصف از شرایط آن است.

نقد و مدت ‌دار بودن ثمن:

نقد و مدت دار بودن هر یک از ثمن و مثمن منشأ تقسیم بیع به چهار قسم شده : بیع نقد (ثمن و مثمن هر دو نقد باشند)؛ بیع کالی به کالی (هردو مدت دار باشند)؛ بیع سلف یا سلم (ثمن نقد و مثمن مدت دار باشد) و بیع نسیه (عکس صورت سوم).

بیع نقد

در بیع نقد چنانچه فروشنده کالا را تحویل نداده و ثمن را نگرفته باشد، بیع تا سه روز لازم خواهد بود. در صورتی که خریدار در این مدت ثمن را به فروشنده پرداخت نکند، فروشنده می‌تواند معامله را (با استفاده از خیار تأخیر) فسخ نماید.

بیع نسیه

در معامله نسیه بر خریدار واجب نیست ـ حتی با مطالبه فروشنده ـ ثمن را قبل از سررسید آن پرداخت کند و در صورت پرداخت، قبول آن بر فروشنده واجب نیست. اما پس از سررسید، قبول آن بر فروشنده واجب است و در صورت امتناع وی و تلف شدن ثمن در دست خریدار بدون قصور وی در نگهداری آن، از مال فروشنده تلف شده است.

سایر احکام ثمن

با اختلاف فروشنده و خریدار ثمن معامله و تعریف آن در مقدار ثمن، بنابر مشهور اگر مثمن باقی باشد، قول فروشنده همراه قسم مقدم می شود؛ اما اگر کالا از بین رفته باشد، سخن خریدار با قسم مقدم می گردد.

کافری که خوک یا شراب را به هم کیش خود فروخته و قبل از اینکه بهای آن را دریافت کند مسلمان شده است، پس از اسلام می تواند ثمن را از او بگیرد.

ثمن معامله و هر آنچه که باید درباره آن بدانیم

مردم روزانه با یکدیگر در تعامل و ارتباط بوده و انواع گوناگونی از معاملات از قبیل خرید، فروش، اجاره، هبه و … را انجام می دهند. یکی از عناصر تشکیل دهنده هر معامله وجهی است که میان طرفین به ازای مال مورد معامله مبادله می شود که از لحاظ ارزش باید با مال مورد معامله برابری نماید. در اینجاست که مفهومی با نام ثمن معامله مطرح می گردد. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.

ثمن معامله چیست؟

به طور کلی ثمن به معنی بها و ثمن معامله به معنای بها و نرخ کالای مورد معامله می باشد. در علم حقوق نیز به معنای پولی است که در قبال فروش مالی به دست می آید. به عبارت دیگر، ثمن به بهایی اطلاق می‌ گردد که کالا در برابر آن معامله شده است؛ خواه با ارزش متعارف کالا در بازار برابر، بیشتر یا کمتر باشد و تفاوت آن با «قیمت» در همین است؛ زیرا «قیمت» عبارت است از ارزش کالا در بازار و نزد عرف که از آن به «ثمن المثل» تعبیر می‌شود.

ثمن المثل به معنی بهای متعارفِ همانند یک کالا در بازار است و از آن به مناسبت در بابهای تفلیس، مضاربه ، وکالت و اطعمه و اشربه سخن گفته شده است. لازم به ذکر است فروختن مال مفلَّس به کمتر از ثمن المثل جایز نیست، مگر آنکه کسی آن را به ثمن‏ المثل نخرد که در این صورت تأخیر فروش آن تنها به جهت مصلحت مفلَّس با عدم رضایت طلبکاران جایز نیست.

ثمن معامله در مبایعه نامه چگونه است؟

به منظور توضیح این مطلب پیش از هر چیز لازم است بدانیم مبایعه نامه چیست؛ مبایعه نامه به قراردادی گفته می شود که در ضمن آن مالی، اعم از منقول و یا غیر منقول خرید و فروش می گردد و اصطلاحاً به این خرید و فروش بیع گفته می شود.

به عبارت دیگر، بیع نوعی عقد معاوضی است که از نظر عرفی میان عوض و معوض (مال مورد معامله و پول آن) برابری ارزش وجود دارد. همچنین، در تمام قراردادهای خرید و فروش قسمتی وجود دارد که به ما به ازای ریالی ثمن معامله و تعریف آن مال مورد معامله اختصاص دارد و تعیین کننده میزان پولی است که در ازای انتقال مالکیت مال مورد معامله به خریدار به فروشنده تعلق می گیرد. این میزان پول در مبایعه نامه ثمن معامله نام دارد.

گفتنی است در بسیاری از قراردادهای پیش فروش اموال، به علت طولانی بودن زمان تهیه و تولید، ثمن معامله تعیین نمی شود و محاسبه آن به زمان آینده موکول می­ گردد؛ به عنوان مثال در پیش فروش آپارتمان و اتومبیل چنین شیوه ای رایج است. علاوه بر این، طبق قاعده سنتی پذیرفته شده در فقه و قانون مدنی میزان ثمن باید مقطوع و معین باشد و در غیر این صورت معامله باطل تلقی خواهد شد.

ثمن معامله چگونه پرداخت می شود؟

به محض انعقاد قرارداد و یا امضای مبایعه نامه خریدار مکلف است بهای مال مورد معامله را به فروشنده پرداخت کند که در اصطلاح گفته می شود ثمن معامله حال است و در عرف بازار به آن معامله نقدی می‌گویند. با این حال، این امکان وجود دارد که طرفین برای پرداخت پول تاریخ خاصی را مقرر کنند، شرایط خاصی را برای پرداخت تعیین نمایند یا خرید و فروش به شکل اقساطی واقع شده باشد، در این حالت فروشنده باید جهت دریافت پول خود منتظر حلول اجل و سررسید اقساط بماند و تا پیش از آن حق مطالبه آن را ندارد. بنابراین، نحوه پرداخت می تواند نقدی ، موجل و یا به صورت اقساط باشد.

اثبات پرداخت ثمن معامله با چه کسی است؟ ثمن معامله و تعریف آن

به صورت کلی پرداخت وجه قرارداد از تعهدات خریدار است؛ بنابراین، در صورتی که در خصوص پرداخت و یا عدم پرداخت ثمن معامله بین خریدار و فروشنده اختلافی به وجود آید، اثبات پرداخت وجه قرارداد نیز بر عهده خریدار می باشد. به عبارت دیگر، خریدار باید اثبات نماید که مبلغ قرارداد را پرداخته و برای اثبات آن از فروشنده رسید دریافت کرده است و یا اینکه مبلغ قرارداد را به حساب بانکی فروشنده واریز و یا در حضور شهود مبلغ آن را نقدی تسویه نموده است، در غیر این صورت دادگاه خریدار را به پرداخت مبلغ قرارداد محکوم می نماید.

همچنین، در صورتی که فروشنده در قرارداد اقرار به دریافت ثمن معامله کرده باشد، اما آن را دریافت ننموده باشد، موظف است اثبات کند که بر خلاف مندرجات قرارداد و اقرار خود وجهی دریافت ننموده و پولی بابت این قرارداد دریافت نکرده است، در غیر این صورت حق مطالبه مبلغ قرارداد را نخواهد داشت.

در صورت عدم پرداخت ثمن معامله چه خواهد شد؟

آنچه مسلم است هر معامله‌ و قراردادی تعهداتی را برای هریک از طرفین (خریدار و فروشنده) به همراه دارد که در صورت عدم ایفای هر یک از از این تعهدات متعهدله حق دارد الزام طرف را به ایفای تعهدات قراردادی مطالبه نماید.

بنابراین، در این زمینه می توان گفت اگر خریدار مبلغ قرارداد را به فروشنده نپرداخته باشد، فروشنده می تواند با مراجعه به دادگاه و تقدیم دادخواست مطالبه وجه، الزام خریدار را به ایفای تعهدات قراردادی مبنی بر پرداخت وجه قرارداد مطالبه نماید. با این حال امکان دارد در قرارداد ایفای برخی تعهدات فروشنده مانند تحویل مبیع، تنظیم سند رسمی و … منوط به پرداخت مبلغ قرارداد باشد، که در این صورت فروشنده می تواند تا پیش از دریافت مبلغ قرارداد از ایفای این تعهدات امتناع ورزد.

بنابراین، می توان گفت در صورت عدم پرداخت پول از سوی خریدار، فروشنده می تواند به صورت یک جانبه اقدام به فسخ قرارداد نماید و مراتب فسخ را به طرف دیگر اعلام نماید که این امر معمولا از طریق ارسال اظهارنامه صورت می گیرد و پس از آن نیز دادخواستی با موضوع تایید فسخ قرارداد به دادگاه صالح ارائه می گردد. بنابراین، عدم پرداخت ثمن معامله می تواند منشأ دعاوی حقوقی متعددی از جمله مطالبه وجه، الزام به ایفای تعهدات قراردادی و در برخی موارد منجر به انحلال قرارداد گردد.

دعوی استرداد ثمن معامله چیست؟

گاهی هم ممکن است که خریدار و فروشنده هر دو به تعهد خود عمل کرده و معامله به درستی واقع شود اما پس از آن به نحوی عقد باطل یا فسخ شود، در این شرایط طرفین باید ثمن و موضوع معامله (مبیع) را بازگردانند.

به این ترتیب، اگر فروشنده از پس دادن مبلغ ثمن خودداری کند خریدار می تواند با استناد به دلایل محکمی که نشان دهنده فسخ یا بطلان معامله است در دادگاه دعوا استرداد ثمن معامله را اقامه کند.

در اینجا ذکر این نکته الزامی است در صورتی که معامله انجام ثمن معامله و تعریف آن شده، به واسطه تخلف خوانده یا فروشنده باطل باشد و این امر با اطلاع و آگاهی خریدار صورت نگرفته باشد، خریدار می تواند پس از ابطال معامله به فروشنده مراجعه نموده و استرداد ثمن معامله را که پرداخت نموده است، مطالبه نماید. با این حال ممکن است معامله سالها پیش واقع شده باشد و یا پس از انجام معامله ثمن معامله و تعریف آن در اثر نوسانات بازار، ارزش پول یا ثمن معامله ، کاهش زیادی پیدا نموده باشد. در این صورت، خواهان می تواند استرداد ثمن معامله به نرخ روز را از طریق دادگاه مطالبه نماید.

کدام دادگاه صالح جهت مطالبه ثمن معامله است؟

جهت طرح دعوای مطالبه ثمن معامله در اموال منقول و غیر منقول، بر اساس رای وحدت رویه شماره ۳۱ دیوان عالی کشور، دادگاه حقوقی محل اقامت خوانده (خریدار)، صالح به رسیدگی است. در این زمینه لازم است جهت طرح دعوای مطالبه ثمن معامله در دادگاه های حقوقی تهران و مراکز استان ها، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و دفتر مذکور پرونده را پس از تکمیل و دریافت هزینه دادرسی معادل دعاوی مالی بر اساس تعرفه اعلامی، به دادگاه صالح ارسال نماید. درسایر شهرها نیز دادخواست مطالبه ثمن معامله به دادگستری همان شهر تقدیم می شود. با این حال گفتنی است با توجه به صلاحیت شوراهای حل اختلاف در پذیرش دعاوی با خواسته تا بیست میلیون تومان، در صورتی که مطالبه ثمن معامله تا بیست میلیون تومان باشد، این پرونده قابل طرح در شورای حل اختلاف محل سکونت خوانده نیز می باشد.

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری عدل ایرانیان می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.