حذف تدریجی دلار از معاملات خارجی
دنیای اقتصاد : درئیس کل بانک مرکزی با تشریح اقدامات بانک مرکزی در زمینه مدیریت بازار ارز، کنترل پایه پولی و نقدینگی و حذف تدریجی دلار از معاملات خارجی گفت: بستر مناسب برای انجام معاملات تجاری میان ایران و روسیه با ارزهای ملی فراهم شده و دلار به‌تدریج از عرصه مبادلات اقتصادی دو کشور حذف می‌شود. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، علی صالح‌آبادی در گفتوگو با برنامه صف اول سیما با بیان اینکه هم‌اکنون حجم مبادلات ایران و روسیه حدود ۴میلیارد دلار است که این مبادلات می‌تواند با پول ملی دو کشور انجام شود تصریح کرد: هم‌اکنون تفاهم‌نامه استفاده از پول ملی دو کشور در مبادلات تجاری خرد بین ایران و روسیه مبادله شده است، همچنین در دیگر زمینه‌های پولی و بانکی نیز برنامه زمان‌بندی مشخصی طراحی شده است که به تدریج اطلاع‌رسانی خواهد شد.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب در دیدار رئیس‌جمهوری روسیه با ایشان گفت: در دیدار آقای پوتین با رهبر معظم انقلاب، رهبر انقلاب بر این موضوع تاکید کردند و خواستار حذف تدریجی دلار از تعاملات اقتصادی میان دو کشور شدند و آقای پوتین نیز در این دیدار بر اتخاذ تمهیدات لازم برای اجرایی شدن این هدف تاکید کرد. او هم‌زمانی رونمایی از نماد معاملاتی جفت ارزی ریال ـ روبل با سفر رئیس‌جمهور روسیه به ایران را حاصل تلاش همه‌جانبه کارشناسان بانک مرکزی در سه ماه گذشته عنوان کرد و افزود: در شرایط کنونی بستر مناسبی برای استفاده از پول ملی در تعاملات اقتصادی میان ایران و روسیه مهیاست و استفاده از بازار ارز خارجی روبل تنها محدود به روسیه نخواهد بود، بلکه تجار و بازرگانان می‌توانند در سایر کشورهای حوزه آسیای میانه که از روبل استفاده می‌شود از آن برای تسویه‌حساب‌های تجاری خود در این کشورها استفاده کنند. رئیس کل بانک مرکزی افزود: مبادله تجاری با استفاده از ارزهای ملی بین ایران و روسیه در آغاز راه است و قطعا این رویکرد به روسیه محدود نخواهد شد و به کشورهای دیگر توسعه خواهد یافت .او گفت: قطعا هر قدر از ارزهای ملی در مراودات تجاری استفاده شود و استفاده از ارزهایی غیر از دلار و یورو در سبد ارزی افزایش یابد، به همان میزان از نیاز بازار ارز خارجی به دلار و یورو کاسته خواهد شد .
رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به سوالی در خصوص امکان تعمیم سیاست استفاده از پول ملی در تعاملات اقتصادی با چین و هند نیز گفت: قطعا این رویکرد محدود به روسیه نخواهد بود و با دیگر کشورها هم این موضوع در حال بررسی است که البته با توجه به حساسیت آن تا عملیاتی شدن کار امکان انتشار آن وجود ندارد. او افزود: در شرایط کنونی روسیه به‌خوبی اهمیت استفاده از ارزهای ملی در تعاملات تجاری به دنبال تحریم‌های غرب را درک کرده است و دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف به این نتیجه رسیده‌اند که از ارزهای دیگر به جای ارزهای جهان‌روا استفاده کنند و من فکر می‌کنم که فرمایش مقام معظم رهبری مبنی‌بر حذف تدریجی دلار در تعاملات تجاری محقق خواهد شد .
صالح‌آبادی با بیان اینکه قطعا همگام با توسعه روابط با روسیه روند صادرات ایران به روسیه افزایش خواهد یافت، گفت: با رونمایی از نماد معاملاتی جفت ارز روبل - ریال از این پس امکان معامله روبل و ریال فراهم می‌شود و تجار و بازرگانانی که از محل صادرات خود به روسیه روبل در اختیار دارند یا فعالان اقتصادی روس که در ایران فعالیت می‌کنند و نیازمند ریال هستند، می‌توانند روبل خود را به صورت توافقی بازار ارز خارجی به فروش برسانند. این ارز در گام نخست برای تامین نیازهای غیر‌بازرگانی همچون ارز موردنیاز دانشجویی، مسافرتی و خدماتی در این بخش تامین خواهد شد. رئیس کل بانک مرکزی در ادامه افزود: اتفاقی که در ماه‌های اخیر علیه روسیه حادث شد این بود که تحریم‌های گسترده‌ای اعمال شد. این موضوع، کشورها را به این فکر واداشت که از ارزهایی غیر از دلار در معاملات استفاده کنند. استفاده آمریکا از دلار به عنوان یک ابزار سیاسی در مواجهه با کشورهای غیر همسو در قالب اعمال تحریم‌های اقتصادی مالی و پولی موجب شده بسیاری از کشورها نیز در جهت جایگزینی ارزهای ملی با دلار گام بردارند و بانک‌های مرکزی بسیاری از کشورها درصدد جایگزینی پول ملی خود در تعاملات تجاری به جای ارزهای جهان‌روا همچون دلار هستند.
رئیس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از این گفتوگو، با اشاره به اقدامات بانک مرکزی در تنظیم بازار ارز گفت: از ابتدای سال تا امروز یعنی طی چهارماهه امسال ۶/ ۱۳میلیارد دلار ارز در سامانه نیما مورد معامله قرار گرفت که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۶/ ۷میلیارد دلار بود. به عبارت دیگر بیش از ۸۰درصد معاملات در سامانه نیما با نرخ بین ۲۵ تا ۲۶هزار تومان تامین شد و در همین مدت کل ارز معامله‌شده در بازار توافقی و بازار متشکل ۴۸۶میلیون دلار بوده است که این رقم تقریبا معادل مدت مشابه سال گذشته است. صالح‌آبادی با بیان اینکه بیش از ۹۵درصد نیاز ارزی کشور از طریق سامانه نیما در قالب حواله تامین می‌شود خاطرنشان کرد: در بازار حواله تحت عنوان سامانه نیما تعاملات حواله‌ای نیاز واردکنندگان تامین می‌شود و بخش اسکناس نیز برای تامین نیاز در حوزه خدماتی، مسافرتی و دانشجویی است که تنها حدود ۵ درصد معاملات ارزی را به خود اختصاص می‌دهد.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: مبنای نرخ ارز در بازار نیما و بازار متشکل ارزی براساس توافق عرضه‌کننده و متقاضی ارز است و هیچ‌گونه نرخ‌گذاری وجود ندارد و در شرایط کنونی در برخی روزها حجم عرضه از میزان تقاضا فزونی می‌گیرد. او تاکید کرد: بانک مرکزی به شدت به دنبال عرضه ارزهای دولتی در بازار و جمع‌آوری نقدینگی از بازار است، چراکه در غیر این صورت بستر برای افزایش پایه پولی فراهم می‌شود؛ رویکردی که در گذشته انجام می‌شد و بعضا بانک مرکزی در ازای ارز دولتی، ریال در اختیار دولت قرار می‌داد، اما ارز آن را در بازار عرضه نمی‌کرد. آمارها نیز گواه این رویکرد بانک مرکزی است به گونه‌ای که رشد دارایی خالص بانک مرکزی منفی ۱/ ۴درصد بوده است این بدان معناست که بانک مرکزی بیش از ارز تحویلی از سوی دولت را به بازار عرضه کرده است. صالح‌آبادی گفت: هم‌اکنون روزانه حدود ۲۰۰میلیون دلار ارز در بازار عرضه می‌شود که بخش عمده این ارز حاصل از صادرات غیرنفتی، محصولات فلزی، خشکبار و محصولات پتروشیمی است و خوشبختانه تمام نیاز واردکنندگان در بازار به‌راحتی تامین می‌شود.
صالح‌آبادی در پاسخ به سوالی در خصوص برخی شبهات در زمینه اختلاف قیمت برای ارز مسافرتی و شبهه توزیع رانت در این بخش گفت: ارز مسافرتی به دلیل مدارکی که از فرد متقاضی برای اثبات مسافر بودن فرد مطالبه می‌شود، با ارز توافقی متفاوت است که مقداری کمتر از نرخ توافقی است، هر چند در آینده اختلاف نرخ در سرفصل‌های ۲۴گانه خدماتی نیز به حداقل خواهد رسید و نرخ متفاوت ارز در این بخش به‌‌هیچ‌وجه به مفهوم توزیع رانت بین متقاضیان نیست، بلکه تفاوت قیمت ناشی از مستنداتی است که فرد متقاضی باید پیش از دریافت ارز به صرافی ارائه دهد. او افزود: در عین حال نرخ ارز حواله‌ای به دلیل حجم بالای معاملات همواره از اسکناس کمتر بوده است و در مقابل قیمت در بازار متشکل به دلیل اینکه معاملات درحجم خردند متفاوت است. بر همین اساس با راه‌اندازی معاملات توافقی از حدود دو ماه پیش زمینه برای عرضه و تقاضای ارز در صرافی‌ها و تسهیل در تامین ارز موردنیاز مردم مهیا شد. صالح‌آبادی ابراز امیدواری کرد با هماهنگی ایجاد‌شده میان بانک مرکزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه و برگزاری جلسات منظم ماهانه و هفتگی، امسال دولت به بانک مرکزی مقروض نشود. همچنین مقرر شده در صورت نیاز به انتشار این اقدام در زمان مناست انجام شود و حجم فروش اوراق نیز متناسب با نیاز خزانه باشد. او از تشکیل کارگروه نقدینگی و پایه پولی در بانک مرکزی به منظور رصد آثار تصمیم‌گیری‌ها بر نقدینگی و پایه پولی خبر داد و افزود: بانک مرکزی با تدابیری که اتخاذ کرده درصدد کنترل نقدینگی است اما تورم همواره متاثر از جانب عرضه، تقاضا و انتظارات است. او گفت: بخش عمده از تورم کنونی ناشی از ناحیه عرضه است به گونه‌ای که رشد قیمت‌های جهانی منجر به بروز تورم بی‌سابقه‌ای در جهان شده است، به طوری که نرخ تورم درآمریکا به رقم بی‌سابقه ۹درصد رسید و در اروپا نیز شاهد رشد تورم بودیم.
بازار فارکس برای چه کسی مناسب است؟ | معامله ارز خارجی
یک معامله ارز خارجی (که به اختصار فارکس نامیده می‌شود) شامل مبادله یک پول ملی با دیگری در غالب یک جفت ارز است. بر اساس گزارش بانک تسویه بین المللی (BIS)، ارزها در بازار بزرگ فارکس، که میانگین حجم معاملات روزانه 6.6 میلیارد دلار در آوریل 2019 را داشت، به طور فعال نسبت به یکدیگر معامله می‌شوند.
هر معامله فارکس شامل 2 ارز است که با نرخ ارز یا نرخ مبادله توافق شده مبادله می‌شود. اولین ارز در یک جفت ارز به عنوان ارز پایه شناخته می‌شود؛ در حالی که ارز دوم، ارز پیشخوان یا مظنه است.
سازمان بین المللی استاندارد (ISO) به هر پول ملی یک کد 3 حرفی اختصاص داده است. نماد متداول یک جفت ارز در بازار فارکس شامل کدهای ISO برای ارز پایه و ارز متقابل است که با یک اسلش (/) از هم جدا شده‌اند. به عنوان مثال، یک جفت ارز ممکن است یورو اتحادیه اروپا با کد EUR در برابر دلار آمریکا که دارای کد ISO USD باشد. این جفت ارز به صورت خلاصه در بازار فارکس عموماً EUR / USD نوشته می‌شود.
بازار فارکس برای چه کسی مناسب است؟
بصورت کلی سرمایه گذاری در فارکس با هر سرمایه ای شدنی است اما عقلانی این است که با سرمایه مناسب وارد شوید. چرا که سود شما نیز وابسته به میزان سرمایه ای که وارد میکنید خواهد بود. در حقیقت طبق اصول مدیریت سرمایه در بازارهای مالی، حجم ریسک و معامله ای که انجام میدهید، باید رابطه مستقیم با سرمایه شما داشته باشد.
واقعیت این است که معامله ارزها در بازار فارکس یک نوعی سفته بازی است که شباهت بسیار بیشتری با قمار استراتژیک در کازینو دارد تا به یک استراتژی سرمایه گذاری محافظه کارانه برای دوران بازنشستگی. معاملات فارکس مناسب کسانی است که پولی دارند و از ریسک کردن با آن لذت می‌برند. این افراد احتمالا معامله فارکس را یک تمرین لذت بخش و هیجان انگیز بدانند.
تقریباً هر کسی اگر یک دستگاه هوشمند متصل به اینترنت و مقداری پول برای واریز به یک بروکر آنلاین به عنوان مارجین داشته باشد، می‌تواند در بازار فارکس معامله کند. از آنجایی که بازار فارکس می‌تواند در جهتی مخالف معامله شما حرکت کند، به خاطر داشته باشید که هنگام معامله با جفت ارزها همواره در معرض خطر از دست دادن سرمایه هستید، به خصوص اگر معاملات زیان‌ده خود را به سرعت کاهش ندهید. این عامل باعث می‌شود مدیریت پول و برنامه ریزی استراتژیک بخش مهمی از موفقیت بلند مدت شما به عنوان تریدر فارکس است.
موفق ترین تریدر فارکس، معمولاً شخصی است که تفکر استراتژیک دارد، از ریسک کردن با پول خود نمی‌ترسد و می‌تواند تصمیم‌های سریع بگیرد. اگر شرایط ذکر شده و وقت خالی برای یادگیری در مورد بازار فارکس و نحوه معامله ارزها دارید، ممکن است فارکس چیزی باشد که در آن موفق خواهید شد.
بازار ارز به عنوان یک فرصت پرسود برای افراد با سابقه مالی مطرح شده است. از آنجایی که این بازار به صورت 24 ساعته و در 7 روز هفته باز است، هر کسی که لپ تاپ یا گوشی هوشمند داشته باشد به طور بالقوه می‌تواند سود زیادی در بازارهای فارکس کسب کند. با این حال، این فرصت‌ها با اهرم (leverage) و ریسک بالا نیز همراه هستند. کسب سود در بازار فارکس کار ساده‌ای نیست و نیاز به دانش کافی و تجربه دارد. هر کسی که به دنبال کسب ثروت در فارکس است، برای موفقیت به نظم و انضباط و مهارت دقیق نیاز دارد.
ساعت کار فارکس|ساعت باز شدن بازار فارکس
تا به امروز شاید زیاد مهم نبود که ساعت کار فارکس با کدام کشور بیشترین تحرک و نوسان را دارد، زیرا میزان شناوری و نوسان آن زیاد وابسته به کشور های مختلف، بانکها و موسسات مالی نبود اما امروز در همه جای دنیا بر پایه صنعت بلاک چین اقتصادها در حال پیشروی هستند.
لذا دیگر نمی توان اثر مثبت یا منفی باز شدن بازار های مختلف جهانی را بر بازار ارز دیجیتال نا دیده گرفت، سالها این بازار به عنوان بازار حاشیه ای در حال فعالیت بود و از سمت دولت ها و بانکها به رسمیت شناخته نمی شد، اما امروز میزان تزریق نقدینگی به این بازار به حدی بالا رفته است که به هیچ وجه نمی توان منکر تاثیر بانکها، بورس و موسسات مالی بر نوسانات این بازار شد و تایم بازار فارکس و باقی ارزهای دیجیتال به راحتی تعیین کننده مسیر بازار به شمار می آید.
برای اینکه بهترین تایم جهت ترید در این بازار ها بشناسیم باید بدانیم هر بازاری در سطح دنیا چه ساعتی بازگشایی می شود از جمله آشنایی با ساعت کار بازار فارکس.
ساعت باز شدن بازار فارکس چه زمانی است؟
در تصویر زیر به صورت واضح مشخص است، کشور های شرق آسیا با اختلاف زیادی با کشورهای غربی و آمریکا در تایم بازگشایی رو به رو هستند، بازار جهانی به شدت زیادی وابسته به بازار لندن و نیویورک است بنابراین در ساعت بازار فارکس نیز این دو بازار به شدت تعیین کننده هستند.
بیشترین نوسانات در بازار ارز خارجی بازار فارکس نیز در این تایم اتفاق می افتد، یعنی تایم باز بودن دو بازار نیویورک و لندن این تایم مشترک در بازار جهانی باغث نوسانات در بازار نفت، طلا و ارزهای دیجیتال نیز می شود .
در شکل بالا کاملا مشخص است، بهترین ساعت کار فارکس، رمز ارزها و… در تهران بازار ارز خارجی ساعت فارکس 18 الی 20.30 است زیرا دو بازار مهم در این تایم باز هستند.
بعضی معامله گران معتقدند از زمان بازگشایی بازار لندن بازار به شدت مستعد حرکت به یک سمت است، اما بعضی دیگر اعتقاد دارند بازار نیویورک تعیین کننده نهایی نوسانات بازار است، چیزی که برای معامله گران ایرانی مهم است ساعت بازار فارکس بازار جهانی است که بهترین تایم ساعت کار بازار فارکس در بالا مشخص شده است.
زمان باز شدن بازار فارکس و ارز دیجیتال
تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که زمان باز شدن بازار فارکس و ارز دیجیتال چه ساعتی است؟ آیا اصلا این بازار بسته هم می شود؟و آیا ساعت بازار فارکس ساعتی مشخص است؟
خوب برای پاسخ پرسش ساعت کاری فارکس باید به شما بگویم ساعت فارکس یک بازار 24 ساعته است، در همه طول شبانه روز بازاری در یک نقطه از دنیا باز است لذا این بازار خواب ندارد. و زمان باز شدن بازار فارکس و ارز دیجیتال یک زمان خاص و مشخص نیست.
نداشتن تایم بازار فارکس در بسیاری موارد ممکن است به نفع بازار ارزهای دیجیتال باشد، اما باید توجه داشه باشیم به دلیل باز بودن 24 ساعته میزان تاثیر گیری از خبر همچنین میزان نوسانات شدید در بازار بسیار بالاست، بازار بازار ارز خارجی ارزهای دیجیتال زمانی را به عنوان استراحت ندارد و این موضوع در مواقعی که بازارهای دیگر باز می شوند این بازار را دچار شوک می کند.
ساعت کار فارکس
این بازار 24 ساعته همگام با بازگشایی بازار سهام در سراسر دنیا دچار شوک قیمتی می شود، وقتی بازار نیویورک،لندن،شانگهای،هنگ کنک و سنگاپور بازگشایی می شوند این بازار به شدت تحت تاثیر این بازار ها قرار می گیرد و معمولا با نوسانات منفی همراه می شود.
بازار های آمریکایی و آسیایی بیشترین مراودات بیت کوین و رمز ارزها را به خود اختصاص داده اند، لذا کاملا طبیعی است که بازار سهام، فارکس و… در سراسر دنیا روی بازار ارزهای دیجیتال تاثیر مستقیم بگذارند.
در تمام طول شبانه روز از طریق صرافی های ارز دیجیتال شما قادرید به راحتی در این بازار معامله کنید، این بازار بدون تعطیلی است و ساعت کاری فارکس ساعت مشخصی نیست اما در ساعاتی از شبانه روز به شدت پر نوسان و در ساعاتی از روز به شدت کم نوسان می شود. و ساعات خاصی برای زمان باز شدن بازار ارز دیجیتال نمی توان در نظر گرفت .
بهترین تایم معاملاتی در بازار ارزهای دیجیتال
بهترین ساعات کار فارکس ساعت مشترک نیویورک و لندن، ساعت مشترک بین بازارهای آسیایی است، آمریکا به عنوان یکی از بزرگترین مصرف کنندگان محصولات اولیه (کامودیتی ها) تاثیر بسزایی بر بازار بورس و جهانی در سراسر دنیا دارد.
اما بازار ارزهای دیجیتال از تنوع بیشتری در دارایی برخوردار است، کشور های آسیای شرقی جز بزرگان و دارندگان اصلی بیت کوین و ارزهای دیجیتال هستند لذا بیشترین میزان نوسان در بازار ارزهای دیجیتال، در تایم های ذکر شده در بالا اتفاق می افتد.
اما جالب است که بدانیم معمولا در فواصلی که اخبار در بازارهای مالی اصلی کشورها بزرگ منتشر می شود، ارز های دیجیتال معمولا دارای بی روندی هستند.
بهترین زمان خرید بیت کوین و فروش بیت کوین در طی روز
تا به اینجای کار بهترین ساعت کار فارکس را متوجه شدیم، حالا می خواهیم نکته ای جالب را برای شما بازگو کنیم.
می خواهیم ببینیم در چه زمانی در طی یک روز معاملاتی ارزهای دیجیتال به پایین ترین قیمت و در چه زمانی به بالاترین قیمت خود در طی آن روز می رسند.
همانطور که مطرح شد تایم بازگشایی بازارهای آسیایی و غربی در ارزهای دیجیتال کاملا تاثیر گذار است، اما در طی یک شبانه روز فقط در ساعاتی خاص باید توقع نوسانات مثبت و منفی سنگین را داشت، این مسئله ربطی به روند کلی معاملاتی بیت کوین یا دیگر رمز ارزها ندارد بلکه منظور نوسان بسیار کوتاه مدت روزانه مد نظر ماست.
تغییرات نرخ ارز و تاثیر آن بر بازار بورس
در این مقاله به بررسی تاثیر نرخ ارز بر بازار سرمایه می‌پردازیم. نرخ ارز را می‌توان ارزش برابری یک واحد پول خارجی در برابر پول داخلی دانست. برخی معتقدند اقتصاد ایران «دلاریزه» است. یعنی دلار بیش از آنچه باید بر تحولات اقتصادی و بازارهای مالی کشور تاثیر می‌گذارد. حتی آنقدر دایره این تاثیرگذاری زیاد است که بسیاری از سیاسیون برای به دست آوردن رای مردم، کاهش ارزش دلار در برابر ریال را به عنوان شعار اصلی انتخاباتی خود برمی‌گزینند.
تاثیر بحران ارزی به غیر از اقتصاد خرد و زندگی روزمره شهروندان، بازارهای مالی مانند بورس را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. بسیاری از تحلیل‌گران و سهامداران خرد و کلان، بدون توجه به سایر شاخص‌های اقتصادی و تحلیل‌های بورسی، تنها و تنها چشم به قیمت دلار دوخته‌اند. قیمتی که در سال‌های گذشته بارها و بارها تغییرات گسترده‌ای را تجربه کرده و روی ثبات به خود ندیده است.
در ادامه علاوه بر مرور سیاست‌های اقتصادی کشور برای کنترل و مدیریت بازار ارز، به عواملی می‌پردازیم که باعث گرانی و ارزانی این شاخص مهم اقتصادی می‌شوند و در آخر نیز تاثیر نرخ ارز بر بورس را توضیح می‌دهیم.
در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:
نظام ارزی شناور و ثابت
قبل از پرداختن به تاثیر نرخ ارز بر بازار سرمایه، لازم است نظام ارزی کشور را بشناسیم. مدیریت اقتصاد در ایران دستوری است. ممکن است بارها از تریبون‌های رسمی صحبت از اقتصاد آزاد شنیده باشید و چیرگی بازار بر زندگی مردم اما واقعیت چیز دیگری است.
وجود نهادهای حاکمیتی و دولتی در تبیین سیاست‌های اقتصادی و تسلط دولت و شبه دولتی‌ها بر بنگاه‌های صنعتی و تولیدی گواه اقتصادی بسته است. بانک مرکزی و شورای پول اعتبار در کنار نهادهای دیگر مانند تعزیرات و شورای هماهنگی اقتصادی و … نظام اقتصادی کشور را روزانه کنترل می‌کنند.
در بحث بازار ارز خارجی کنترل نرخ ارز نیز دو راهکار وجود دارد. اول نظام ارزی شناور است. خلاصه‌اش می‌شود تعیین نرخ ارز بر اساس تقاضای بازار. در این نظام بانک مرکزی دخالتی بر تعیین نرخ ارز ندارد بلکه عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان واقعی ارز یعنی صادرکنندگان واردکنندگان بر اساس نیاز خود بازار ارز را کنترل می‌کنند.
ممکن است در این میان سفته‌بازها هم تاثیرگذار باشند اما اگر روند سالمی بر اقتصاد حکمفرما شود، تاثیر چندانی بر نرخ ارز ندارند. پس در نظام شناور، بازار ارز وجود دارد که در اختیار صادرکنندگان و واردکنندگان است. اگر تراز تجاری کشور (نسبت میزان صادرات به واردات) مثبت باشد، قیمت ارز رو به کاهش می‌رود. این امر به تولید ناخالص داخلی کشور و قدرت صنایع مولد بستگی دارد.
اما اگر تراز تجاری منفی باشد، مازاد تقاضای ارز منجر به افزایش نرخ ارز می‌شود. بر اساس مبانی نظری فرض می‌شود در این حالت تراز تجاری با مکانیسم تعدیل نرخ ارز همیشه در تعادل است. بنابراین در نظام ارزی شناور به جهت وجود تعادل در تراز تجاری، دارایی‌های خارجی بانک مرکزی و در نتیجه پایه پولی تغییر نمی‌کند.
در نظام ارزی ثابت اما بانک مرکزی است که نرخ ارز را کنترل و اعلام می‌کند. مثل تجربه نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی در دولت دوم روحانی. در نظام ارزی ثابت بانک مرکزی مجبور است برای کنترل بازار ارز و جوابگویی به تقاضای مازاد، دارایی‌های خارجی خود را در بازار عرضه کند. سیاستی که امروز برای تیم اقتصادی دولت حسن روحانی گران تمام شده است! اما تجربه ارز ۴۲۰۰، برای اولین بار در دولت روحانی اتفاق نیفتاد و سابقه‌ای ۴۰ ساله دارد. در دهه ۷۰ و ۸۰ نیز بازار ارز در سیطره بانک مرکزی و نرخ‌های تصویبی بود. تجربه شکست‌خورده‌ای که بار دیگر آزمایش شد.
در بازار ثابت، میزان دخالت بانک مرکزی وابسته به میزان دارایی‌های خارجی است. به همین دلیل است که در روزهای تحریم، با کاهش دارایی‌های بانک مرکزی و ورود سخت دلار به کشور، بازار ارز منفجر شد.
نظام ارزی ایران را چیزی بین شناور و ثابت در نظر می‌گیرند. یعنی نه دخالت صرف بانک مرکزی قیمت ارز یا تعیین می‌کند و نه بازار اما روشن است که کفه تاثیر نهادهای دولتی بر تعیین نرخ ارز در اقتصاد ایران سنگین‌تر است.
عوامل تاثیرگذار بر افزایش نرخ ارز
قبل از این که تاثیر نرخ ارز بر بازار سرمایه را بررسی کنیم، لازم است بدانیم نرخ ارز تحت تاثیر چه عواملی تغییر می‌کند. عوامل تاثیرگذار بر تغییر نرخ ارز در ایران را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: اول عواملی که در باقی اقتصادهای دنیا نیز دیده می‌شود و دوم عوامل مختص ایران. ناگفته پیدا است عوامل دوم همه و همه به شرایط سیاسی و نظام تحریم‌ها برمی‌گردد.
در ادامه به بررسی عوامل تاثیرگذار بر افزایش نرخ ارز در اقتصاد ایران می‌پردازیم:
- کسری بودجه و استقراض از بانک مرکزی: کسری بودجه ترکیبی تکراری در ادبیات سیاسی کشور است. کسری بودجه یعنی بیشتر شدن خرج دولت از دخل آن! در این هنگام و برای جبران کسری راه‌های مختلفی وجود دارد. مثلا گرفتن مالیات بیشتر از صنایع و مردم. یا فروش اوراق قرضه. البته در اقتصادی که اعتماد مردم به حاکمیت در آن کمرنگ باشد، اوراق قرضه به فروش نمی‌رود و از طرف دیگر مالیات هم به روش‌های مختلف دور زده می‌شود. راه آخر استقراض از بانک مرکزی و چاپ پول است. که افزایش نقدینگی و تورم را در پی دارد و منجر به کاهش ارزش پول ملی و بالا رفتن نرخ ارز می‌شود.
- تراز تجاری منفی: همانطور که توضیح دادیم، تراز تجاری منفی یعنی پیشی گرفتن واردات از صادرات. در این زمان تقاضا برای دریافت ارز زیاد می‌شود و به دلیل کمبود، قیمت بالا می‌رود. در نظام‌های اقتصادی تک‌محصولی مانند ایران که متکی به فروش نفت است، تراز تجاری منفی اتفاق دور از ذهنی نیست.
- کاهش ارزش پول ملی و نگهداری ارز: وقتی بنیان‌های اقتصادی کشور متزلزل شود و ارزش پول ملی سقوط کند، مردم راهی ندارند جز ورود به بازارهای کاذب مانند ارز. خرید ارز برای حفظ ارزش پول و نگهداری آن در خانه‌ها موجی را به وجود می‌آورد که منجر به افزایش نرخ ارز می‌شود.
- فرار سرمایه به خارج: وقتی اوضاع اقتصادی به هم می‌ریزد و بازار بی‌ثبات است، سرمایه‌گذار رغبتی برای سرمایه‌گذاری و تولید ندارد. فرار سرمایه به خارج و از طرف دیگر کاهش تولید و به تبع آن افت تولید ناخالص داخلی، مانند یک زنجیره نرخ ارز را تغییر می‌دهند.
- قوانین و مقررات ارزی: تغییر روزانه مقررات ارزی و سردرگمی صادرکنندگان و واردکنندگان و مردم، عامل دیگر افزایش نرخ ارز است. نمونه‌اش آشفته بازار ارز نیمایی و ارز ۴۲۰۰ تومانی و تحت فشار گذاشتن تولیدگران برای پس دادن ارزهای دولتی.
- انتظارات تورمی و افزایش تورم: بارها درباره تورم نوشته‌ایم. مادامی که تورم به عنوان یک معضل در اقتصاد کشور وجود داشته باشد، هیچ برنامه اصلاحی موفق نخواهد شد. انتظارات تورمی ( انتظار مردم برای افزایش قیمت‌ها) و به دنبال آن افزایش تورم، کاهش ارزش پولی ملی را در پی دارد. این کاهش رابطه‌ای معکوس با ارزش نرخ ارز دارد.
- تحریم و روابط خارجی: اقتصاد ایران بیش از ۴۰ سال درگیر تحریم بوده است. این تحریم‌های بین‌المللی گاهی افزایش پیدا کرده‌اند و گاهی در سایه توافقات موقت کاهش یافته‌اند. در دو دهه گذشته با بالا گرفتن تنش بین ایران و قدرت‌های جهانی بر سر پرونده هسته‌ای، تحریم به عنوان یک معضل بزرگ در اقتصاد ایران ظهور کرده و کاهش رابطه با کشورهای خارجی، محدود شدن اقتصاد، کاهش فروش نفت، افت درآمد دولت، افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی را به دنبال داشته است.
عوامل تاثیرگذار بر کاهش نرخ ارز
اما چه عواملی باعث کاهش نرخ ارز می‌شود؟ در سال‌های گذشته اتفاق افتاده که نرخ ارز یک شبه در بازار داخلی سقوط کرده است. نمونه‌اش بعد از توافق برجام یا شوک بعد از اعلام نرخ رسمی ارز در دولت دوم روحانی. اما این اتفاق روند با ثباتی را تجربه نکرده‌است.
از مهمترین عوامل کاهش نرخ ارز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ثبات اقتصادی و سیاسی: مهمترین عامل کاهش نرخ ارز در اقتصاد ایران ثبات سیاسی و اقتصادی است. زمانی که رابطه کشور با قدرت‌های خارجی بهبود یافته، به سرعت تاثیر خود را در بازار ارز به جای گذاشته است.
- افزایش تولید ناخالص داخلی: تولید ناخالص داخلی ارزش ریالی همه کالاها و خدمات تولید شده در اقتصاد کشور است. هرچه تولید ناخالص داخلی افزایش پیدا کند، به تبع آن درآمد سرانه شهروندان افزایش یافته و کیک اقتصادی بزرگ‌تر می‌شود. اتفاقی که به دنبال خود رشد اقتصادی را در پی دارد. همه این عوامل به ارزش پول ملی یک کشور اضافه می‌کنند.
- پیشرفت تکنولوژی و افزایش بهره‌وری: پیشرفت تکنولوژی و استفاده از صنایع مدرن بهره‌وری را در اقتصاد کشور افزایش می‌دهد. اتفاقی که موجب رشد تولید و بنگاه‌های صنعتی می‌شود.
- افزایش قیمت نفت: درست است که برخی تمام مشکل اقتصاد ایران را به گردن نفت می‌اندازند اما همچنان افزایش فروش و قیمت نفت می‌تواند باعث کاهش نرخ ارز شود. البته در صورتی که پول حاصل از فروش نفت در صنایع مولد سرمایه‌گذاری شود. اگر پول نفت به سمت واردات برود، ممکن است در کوتاه‌مدت وضعیت مناسب جلوه کند اما در بلندمدت به طور قطع باعث کاهش ارزش پول ملی، کاهش ارزش تولید ناخالص داخلی و نهایتا افزایش نرخ ارز می‌شود. اتفاقی که در دولت‌های اول و دوم محمود احمدی‌نژاد رخ داد. افزایش یک باره قیمت نفت و سرازیر شدن درآمد نفتی به کشور به سمت واردات سرازیر شد. این اتفاق نتیجه‌اش را در دولت دوم احمدی‌نزاد به صورت تورم روزافزون و افزایش نرخ ارز نشان داد.
تاثیر نرخ ارز بر بازار سرمایه
بازارهای مالی به هم پیوستگی دارند. یعنی تغییر در یک بازار، باعث تغییر در بازار دیگر می‌شود. این اتفاق را اثر سرریز می‌نامند؛ اثر ثانویه‌ای که به دنبال وقوع اثر اولیه ظاهر می‌شود اما ممکن است به مراتب دورتر از رویداد اولیه اتفاق بیفتد.
سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا تغییرات نرخ ارز بر بازار سرمایه اثرگذار است؟ پاسخ به این سوال آسان نیست. نظریه‌های متفاوتی در این زمینه وجود دارد. برخی معتقدند افزایش نرخ ارز باعث افزایش ارزش سهام شرکت‌های بورسی می‌شود و شاخص را بالا می‌کشد.
برخی نظر عکس دارند و معتقدند رابطه بین شاخص بازار سرمایه و نرخ ارز، معکوس است. عده‌ای دیگر اما این دو بازار را مستقل از هم می‌دانند و مخالف دو گروه اول هستند.
دیدگاه جریان‌گرا
قیمت سهام یک شرکت در حالت تعادلی، نشانگر توانمندی‌های اقتصادی و تولیدی آن است. نرخ ارز می‌تواند در کانال‌های مختلفی از جمله ترکیب دارایی، محصولات صادراتی، هزینه خدمات ارزی، تهیه مواد اولیه و … بازار ارز خارجی بر آن تاثیرگذار باشد.
جریان‌گراها معتقدند رابطه بین نرخ ارز و بازار سرمایه، رابطه مستقیمی است. یعنی با افزایش نرخ ارز، شاخص بازار سرمایه نیز رشد می‌کند.
بر اساس نظریه آن‌ها، کاهش ارزش پول ملی باعث رقابتی‌تر شدن و افزایش کالای داخلی می شود و در نتیجه صادرات را بیشتر می‌کند. افزایش صادرات و تولید هم ارزش سهام شرکت‌های بورسی را بالا می‌برد.
اما مخالفان این نظریه سوال‌هایی مطرح می‌کنند که ممکن است اصل نظریه را زیر سوال ببرد. آن‌ها از تاثیر افزایش قیمت مواد اولیه می‌پرسند. و مهم‌تر از آن شرکت‌هایی که تولیدات آن‌ها اصلا صادراتی نیست.
در بازار سرمایه برخی شرکت‌ها مانند شرکت‌های پتروشیمی یا فولادی بازار بین‌المللی دارند اما برخی صنایع و موسسات کوچک‌تر نه. اوضاع آن‌ها با افزایش نرخ ارز چگونه خواهد شد؟
مطمئنا با افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی و افزایش قیمت مواد اولیه، تولیدات غیر صادراتی متحمل هزینه گزافی خواهند شد. پس رشد یکپارچه با افزایش نرخ ارز به سختی قابل پذیرش است.
دیدگاه سهم‌گراها
سهم‌گراها به طور کلی رابطه بین نرخ ارز و ارزش سهام را برعکس می‌دانند. بر اساس نظریه آن‌ها کاهش ارزش سهام شرکت‌های بورسی منجر به کاهش نرخ بهره و نهایتا خروج سرمایه از کشور می‌شود و تقاضا برای دریافت ارز خارجی را افزایش می‌دهد. این اتفاق یعنی افزایش تقاضای دریافت ارز سبب می‌شود نرخ ارز رشد کند. در شرایط رکود اقتصادی، رخ دادن این وضعیت محتمل‌تر است.
دیدگاه خنثی
دیدگاه سوم اما رابطه‌ای معنادار بین تغییرات نرخ ارز و بازار سهام متصور نیستند. آن‌ها معتقدند وابسته به شرایط اقتصادی، ممکن است تغییرات نرخ ارز سبب بهبود شرایط بازار یا افت آن شود.
سخن آخر
در علم اقتصاد پایین نگه‌داشتن ارزش پولی یک کشور، در صورتی می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی آن کشور بیانجامد که تولیدات آن از حالت تک‌محصولی خارج شود تا کشورهای دارای واحد پول قدرتمندتر برای خرید کالاهای کشور مذکور ترغیب شوند. این تئوری، سیاست کشور چین در سالیان گذشته برای تصاحب بازارهای جهانی بود که تا حد بسیار زیادی با موفقیت پیاده‌سازی شد و کالاهای چینی بازارهای جهانی را تصاحب کردند. اما در کشورهای تک‌محصول نظیر اقتصاد نفت محور ایران، تضعیف پول ملی نه تنها باعث افزایش صادرات نمی‌شود، بلکه در صورت عدم مدیریت صحیح به دلیل افزایش تورم، به کاهش قدرت خرید اقشار مختلف خواهد انجامید. به همین دلیل است که دولت‌های مختلف با اتخاذ سیاست‌های ضد تورمی در جهت افزایش قدرت پول ملی برمی‌آیند که البته این سیاست نیز در زنجیره به هم پیوسته علم اقتصاد افزایش بیکاری و رکود را به دنبال دارد.
از طرف دیگر هنوز اتفاق نظری بابت تاثیر نرخ ارز بر بازار سرمایه وجود ندارد. تجربه نشان داده در بیشتر موارد، افزایش نرخ ارز و به تبع آن افزایش انتظارات تورمی، باعث رشد شاخص بورس شده است. هرچند امروز بازار سرمایه اوضاعی متفاوت را تجربه می‌کند. یعنی قیمت بعضی سهم‌ها، حتی با دلار ۱۰ هزار تومانی هم توجیهی ندارد.
آخرین اخبار بازار ارز
بر اساس اظهار نظر برخی تحلیل گران می توان گفت که افزایش روز سه شنبه تا حدی احتمال افت قیمت دلار به صورت معنادار را پایین آورد. از آن سو، مقاومت بازارساز نشان می دهد که افزایشی ها کار راحتی برای بالا بردن قیمت دلار ندارند.
خبر درهم امارات از دلار آمریکا
آژانس صبح بازار ارز و سکه را خراب کرد/ درهم کانال ۹ هزار را پس گرفت/ صف خرید دلار به بازار برگشت/ سکه شاهد الگوی میله و پرچم شد/ پیام گپ‌های مثبت در بازار ارز چیست؟
پیش بینی قیمت دلار؛ مرز سقوط و صعود کجاست؟
تحلیل گران فنی باور دارند تا زمانی که دلار بالای محدوده ۳۲ هزار و ۲۰۰ تومان باقی بماند، خبری از افت معنادار در بازار ارز نخواهد بود و از آن سو تا هنگامی که اسکناس آمریکایی بالای محدوده ۳۲ هزار و ۸۰۰ تومان نرفته است، افزایشی های بزرگ فعال نخواهند شد.
دیدگاه شما